Bureau dat in 1948 is ontstaan uit het architectenbureau Brinkman en Van der Vlugt, dat onder andere stadion De Kuip en de Van Nellefabriek had ontworpen. In 1951 nemen ze de naam Van den Broek en Bakema aan. Het werk kenmerkt zich door een modernistische vormgeving. Hoogtepunten zijn grootschalige stedenbouwkundige ontwerpen als de Lijnbaan in Rotterdam en de expressieve, brutalistische ontwerpen van Bakema voor het stadhuis in Terneuzen en de TU Aula in Delft.
Jaap Bakema volgde opleidingen in Bouwkunde en Weg- en Waterbouw aan de MTS in Groningen (1930-1935) en de voorloper van de Academie van Bouwkunst, het Hooger Bouwkundig Onderricht (1937-1941) in Amsterdam. Aan deze laatste opleiding waren, in tegen stelling tot de opleiding in Delft, vooruitstrevende architecten verbonden als docent, waaronder Mart Stam, Frits Eschauzier, H.T. Zwiers en Johan Hendrik Groenewegen. Voordat hij compagnon van Van den Broek werd, werkte hij op de stedenbouwkundige afdeling van de Dienst Publieke Werken in Amsterdam, als freelancer voor Willem Van Tijen (1940-45) en als architect bij de Dienst Volkshuisvesting van de Gemeente Rotterdam (1945-1948). Bakema en Jo van den Broek gingen vanaf 1948 samenwerken. De architect waarmee Van den Broek samenwerkte, Johannes Brinkman, was op dat moment ziek en overleed kort daarop. In dat zelfde jaar werd Van den Broek benoemd tot hoogleraar aan de Technische Hogeschool te Delft. Bakema is met Aldo van Eyck, Alison en Peter Smithson, Georges Candilis en Shad Woods initiatiefnemer van Team 10, een groep jonge architecten binnen de CIAM die zich met name verzet tegen de eenvormigheid van het functionalisme en de functiescheiding in de stedenbouw. Hij was van 1959 tot 1964 redactielid van het blad Forum. In 1961 wordt ook Bakema hoogleraar in Delft. Hij is daarnaast gastdocent op universiteiten in het buitenland.
Raadhuis, Marl (Duitsland)
Van den Broek en Bakema was destijds het grootste architectenbureau in Nederland. Het bureau groeit van 10 - 15 medewerkers in de beginjaren naar 100 in de jaren vijftig en 220 in 1970.+zie blz. 21 en 22, Van den Broek en Bakema 1948-1988, , NAi uitgevers, 2000 In 1971 treden Hans Boot, Jan de Groot, Joop Rijnsdorp en Jan Stokla tot de directie toe. Na het einde van de samenwerking met Sporthuis Centrum daalt het aantal medewerkers tot 110. De samenstelling van de directie wijzigt nog enkele malen na het overlijden van Van den Broek in 1978 en Bakema in 1981. In 2005 wordt de bureaunaam gewijzigd in Broek Bakema. Het architectenbureau bestaat nog steeds en is met zo'n 30 medewerkers gevestigd in de Van Nelle Fabriek te Rotterdam.
Van den Broek en Bakema maakten ontwerpen op allerlei schaalniveaus, "van stoel tot stad" zoals ze het zelf noemden. Van den Broek en Bakema stelden voor plaatsen als Amsterdam Pampus, Delft Tanthof, Hamburg Mümmelmannsberg, Tel Aviv-Jaffa en het centrum van Eindhoven megastructuren voor met duizenden woningen en een centraal gelegen winkelcentrumnoot. Belangrijke elementen in deze ontwerpen zijn de zogenaamde kernwand- en ruggengraatgebouwen. De voorstellen+Vaak maakte Van den Broek en Bakema deze ontwerpen zonder opdracht, op eigen initiatief. Zie interview Frans Hooykaas, blz. 234 Jaap Bakema and the open society, Dirk van den Heuvel, Archis, 2018 riepen vaak grote weerstand op. Alleen in Tilburg wordt een deel van zo'n ontwerp gerealiseerd. Later maken ze projecten die meer aansluiten bij de kleinschalige architectuur van dat moment.
Ze realiseerden een groot aantal projecten in Nederland en enkele projecten in Duitsland, België, Japan en Saudi-Arabië. Het omvangrijke archief van het architectenbureau is ondergebracht bij Het Nieuwe Instituut en beslaat maar liefst 1,6 strekkende kilometer (van de in totaal 18 kilometer van het gehele archief). De bijbehorende inventarisatielijst bevat 2.500 projecten. In publicaties als de boeken "Van den Broek en Bakema 1948-1988" en "Jaap Bakema and the open society" worden slechts enkele tientallen genoemd. Onderstaande projectenlijst is een overzicht van de projecten uit de archiefinventarisatie die ook in andere bronnen zijn te vinden en waarvan de locatie is te achterhalen. De vele verbouwingen van eerder werk, waaronder aanpassingen van De Kuip en Van Nellefabriek van Brinkman en Van der Vlugt tot vele aanpassingen aan de Lijnbaanwinkels, zijn hieronder niet opgenomen.
Het bureau wint de Prix de la Critique 1961 van het Association internationale des critiques d'art AICA+Activiteiten Van den Broek en Bakema stijlbepalend, R. Blijstra, Het Vrije Volk, 29-10-1962. Jaap Bakema ontvangt in 1977 de Zwitserse Camillo Sitte prijs.
sociaal-cultureelcentrum, Zuidplein | Rotterdam | 1948 |
Thomsen's Havenbedrijf, Lekhaven | Rotterdam | 1943 - 1948 |
Aankomsthal Holland Amerika Lijn, Wilhelminakade | Rotterdam | 1946 - 1949 |
woningbouw, Vredenoordlaan | Rotterdam | 1946 - 1949 |
Warenhuis Ter Meulen, Binnenwegplein | Rotterdam | 1948 - 1951 |
stedenbouwkundige studie Pendrecht | Rotterdam | 1949 - 1951 |
winkels en woningen | Velsen | 1949 - 1951 |
woonhuis de Ypenhof, Kralingseweg 179 | Rotterdam | 1948 - 1952 |
fabriek Hispano-Suiza, Terheijdenseweg | Breda | 1950 - 1952 |
Hufpand (gerestaureerd door Wessel de Jonge architecten in 2009), Hoogstraat | Rotterdam | 1953 |
Gemeentelijke Vervoers- en Motordienst, Kleinpolderplein | Rotterdam | 1940 - 1953 |
Winkelcentrum, 1e fase, De Lijnbaan | Rotterdam | 1948 - 1953 |
verbouwing theater/bioscoop 't Venster | Rotterdam | 1949 - 1953 |
Las Palmas, Wilhelminakade 66-68 | Rotterdam | 1950 - 1953 |
woningbouw, Zuidplein | Rotterdam | 1952 - 1955 |
tentoonstellingscomplex E'55 (afgebroken) | Rotterdam | 1953 - 1955 |
Radio Nederland Wereldomroep, Witte Kruislaan 55 | Hilversum | 1949 - 1956 |
Warenhuis De Klerk, Lijnbaan 150 | Rotterdam | 1949 - 1956 |
woningbouw Klein Driene II, Mozartstraat eo | Hengelo | 1951 - 1956 |
stedenbouwkundige studie Alexanderpolder | Rotterdam | 1953 - 1956 |
hoekbebouwing, Mariniersweg 3-53 | Rotterdam | 1954 - 1956 |
BLO-school, Burgemeester van Sleenstraat 6/Brigitten | Brielle | 1955 - 1956 |
werkplaatsen, Eggestraat | Nagele | 1957 |
warmtekrachtcentrale universiteit, Leeghwaterstraat 36 | Delft | 1951 - 1957 |
Galleries Modernes, Hoogstraat 177-179 | Rotterdam | 1954 - 1957 |
winkelcentrum | Nagele | 1955 - 1957 |
woonhuis Wieringa, Hobbemastraat 2 | Middelharnis | 1956 - 1957 |
Opstandingskerk (verbouwd tot woongebouw), Burgemeester Honnerlage Gretelaan | Schiedam | 1952 - 1958 |
uitzichttoren voor de Floriade, Parkkade (niet uitgevoerd) | Rotterdam | 1957 - 1958 |
streekplan (niet uitgevoerd) | Noord-Kennemerland | 1956 - 1959 |
woningbouw Bilgaard | Leeuwarden | 1957 - 1959 |
prijsvraagontwerp World Health Organisation (niet uitgevoerd) | Geneve | 1958 - 1959 |
Montessori Lyceum, Schimmelpennickstraat 20 | Rotterdam | 1955 - 1960 |
Woontoren Interbau Hansaviertel, Bartningallee 7 | Berlijn | 1956 - 1960 |
winkel- en woongebouw, Plein (afgebroken) | Bergen (NH) | 1957 - 1960 |
Bestuurcentrum Marl, Josefa Lazuga Straße | Marl, Duitsland | 1958 - 1960 |
Gereformeerde kerk, Ring 15 | Nagele | 1958 - 1960 |
winkels met bovenwoningen, Binnenhof | Amstelveen | 1959 - 1960 |
woning, Burgemeester Falkenaweg 85a | Heerenveen | 1961 |
PCGD | Arnhem | 1961 |
woning De Klerk, Tsjaikovskilaan 5 | Rotterdam | 1957 - 1961 |
groeiwoningen (niet uitgevoerd) | Wulfen, Duitsland | 1959 - 1961 |
woonhuis Van Buchem, Offenbachlaan 5 | Rotterdam | 1960 - 1961 |
prijsvraag Universiteit Bochum (niet uitgevoerd) | Bochum, Duitsland | 1962 |
woningbouw Buikslotermeer | Amsterdam | 1962 |
stadscentrum (niet uitgevoerd) | Tel Aviv-Jaffa, Israël | 1962 |
centrum Nord-West Stadt (niet uitgevoerd) | Frankfurt am Main | 1962 |
bedrijfsverzamelgebouw, Rotterdamseweg 145 | Delft | 1957 - 1962 |
Interuniversitair Reactor Instituut, Mekelweg 15 | Delft | 1957 - 1962 |
postkantoor | Amstelveen | 1958 - 1962 |
bankfilliaal en 5 winkels met woningen, Prins Hendrikstraat 162-182 | Hoek van Holland | 1959 - 1962 |
woning Van Wilgen, Mahlersingel 19 | Rotterdam | 1963 |
reconstructie stad (niet uitgevoerd) | Skopje, Noord-Macedonië | 1964 |
stedenbouwkundige studie Pampus (niet uitgevoerd) | Amsterdam | 1964 |
kantoorgebouw (niet uitgevoerd) | Frankfurt am Main | 1964 |
kantoorgebouw en winkels, Dalipassage 17 | Emmen | 1960 - 1964 |
woongebouw Elvira, Jacoba van Beierenlaan 95-233 | Delft | 1960 - 1964 |
Stadttheater (niet uitgevoerd) | Zürich | 1963 - 1964 |
woning Van Ierland, Straatweg 145 | Rotterdam | 1965 |
kantoorgebouwen KLM / Lummus, Turfmarkt / Kalvermarkt (afgebroken) | Den Haag | 1965 |
bedrijfspand Palte & Haentjens, Waalstraat 26 | Rotterdam | 1966 |
Auditorium TU Delft, Professor Mekelweg 5 | Delft | 1959 - 1966 |
ULO school en L.O.M. scholen, Vondelweg | Rotterdam | 1961 - 1967 |
woningbouw 't Groene Hart | Kampen | 1965 - 1967 |
recreatiecentrum Berkenhorst, Kerkendelweg | Kootwijk | 1968 |
woonwijk Hengelose Es, Jeroen Boschstraat eo | Hengelo | 1962 - 1968 |
kantoorgebouw Corpac (verbouwd), Reitseplein | Tilburg | 1963 - 1968 |
winkelcentrum Hoge Vucht, Doornboslaan / Groenedijk | Breda | 1964 - 1968 |
studentensociëteit Hermes, Robert Baeldestraat | Rotterdam | 1969 |
bungalowpark Bos en Strand | America | 1969 |
Trouw, Wibautstraat | Amsterdam | 1969 |
Shell kantoor (i.s.m. Jos Weber) (niet uitgevoerd) | Hamburg | 1969 |
kantoor en drukkerij Het Parool, Wibautstraat 129-131 | Amsterdam | 1956 - 1969 |
laboratorium Stevin II, Stevinweg 3 | Delft | 1957 - 1969 |
cultureel centrum, Het Plein 1960 (niet uitgevoerd) | Amstelveen | 1960 - 1969 |
bedrijfspand Ter Meulen Post, Vlaardingweg 62 | Rotterdam | 1962 - 1969 |
Het Dorp, Jachthoornlaan 1 | Arnhem | 1963 - 1969 |
Cityplan (niet uitgevoerd) | Eindhoven | 1965 - 1969 |
gemeentehuis, Prins Hendrikweg (niet uitgevoerd) | Noordwijk | 1966 - 1969 |
Patentamt (i.s.m. Cornelis van der Ven) (niet uitgevoerd) | München | 1970 |
politiebureau en douane | Terneuzen | 1970 |
Faculteit Bouwkunde (verwoest door brand in 2008), Berlageweg 1 (afgebroken) | Delft | 1956 - 1970 |
winkelcentrum, 2e fase, Lijnbaan | Rotterdam | 1960 - 1970 |
Nederlands paviljoen Wereldtentoonstelling (i.s.m. Carel Weeber) (afgebroken) | Osaka, Japan | 1968 - 1970 |
bejaardencentrum Delfshove, Vorrinkplein | Delft | 1968 - 1970 |
recreatiecentrum Vennenbos, Schouwberg | Hapert | 1968 - 1970 |
uitbreiding NEH | Rotterdam | 1971 |
2 scholen, Böttcherkamp 181 | Hamburg-Lurup | 1969 - 1971 |
woningbouw Lekkumerend | Leeuwarden | 1962 - 1972 |
Raadhuis, Oostelijk Bolwerk 4 | Terneuzen | 1963 - 1972 |
recreatiecentrum Huttenheugte, Reindersdijk | Dalen | 1970 - 1972 |
Het Hooghuis, Keizersgracht 3-11 | Eindhoven | 1970 - 1972 |
rekencentrum AMRO-bank, Groenelaan 2 | Amstelveen | 1970 - 1972 |
woonhuis Zeckendorf, Windermere Eleuthera (niet uitgevoerd) | Bahama's | 1973 |
Kantoor Postcheque- en Girodienst, Velperweg 45 | Arnhem | 1960 - 1973 |
Woningbouw 't Hool en winkelcentrum Woensel, Echternachlaan eo | Eindhoven | 1960 - 1973 |
satellietstad voor 28.00 inwoners, Mümmelmannsberg (niet uitgevoerd) | Hamburg | 1968 - 1973 |
cultureel centrum De Klinker (verwoest door brand in 2009), Stikkerlaan (afgebroken) | Winschoten | 1968 - 1973 |
School Steilshoop, Gropiusring (afgebroken) | Hamburg-Steilshoop | 1969 - 1973 |
bungalowpark Kabelaarsbank (niet uitgevoerd) | Grevelingen | 1968 - 1974 |
Heinekenbrouwerij, Burgemeester Smeetsweg 1 | Zoeterwoude | 1969 - 1974 |
Wereldhandelscentrum, Leuvehaven (niet uitgevoerd) | Rotterdam | 1975 |
Faculteit Civiele Techniek (verbouwd in 2005-07), Stevinweg 1 | Delft | 1961 - 1975 |
inrichting geestelijk gehandicapten Hernesseroord | Middelharnis | 1964 - 1975 |
De Katterug, Paleisring eo | Tilburg | 1964 - 1975 |
laboratorium Stevin III, Pieter Calandweg 4 | Delft | 1964 - 1975 |
gemeentehuis, Beekstraat | Weert | 1969 - 1975 |
Sporthuis Centrum Lommerrijk, Straatweg 99 (niet uitgevoerd) | Rotterdam | 1969 - 1975 |
Recreatiecentrum Eurostrand, Kempervennendreef | Valkenswaard | 1976 |
Centraal Wonen (niet uitgevoerd) | Rotterdam | 1976 |
appartementencomplex De Heemborgh, Kon. Wilhelminaboulevard 11-15 | Noordwijk | 1976 |
Lukas Ziekenhuis | Apeldoorn | 1966 - 1976 |
Recreatiecentrum Lommerbergen (herbouwd na brand) | Reuver | 1968 - 1976 |
Raadhuis, Raadhuisstraat | Ede | 1969 - 1976 |
Erasmuscollege, Van Doornenplantsoen 21 | Zoetermeer | 1971 - 1976 |
recreatiewoningen, Numansgors | Numansdorp | 1971 - 1976 |
Minervaflat, Mercuriusplein | Assen | 1974 - 1976 |
prijsvraag uitbreiding 2e Kamer, Hofplaats (afgebroken) | Den Haag | 1977 |
bungalowpark Meerdal, Laagheideweg | America | 1958 - 1977 |
stedenbouwkundig ontwerp Benedenstad en woongebouw met 300 woningen, Waalkade eo | Nijmegen | 1978 |
politiebureau, Raadhuislaan 39 | Oss | 1966 - 1978 |
kantoor- en onderzoekscentrum Siemens, Otto-Hahn Ring 6 | München | 1971 - 1978 |
stadsvernieuwing De Nieuwe Weerdjes, Molenkom eo | Arnhem | 1975 - 1978 |
parkeergarage, Amsterdamse Veerkade 30 | Den Haag | 1979 |
Grand Bazar / Entre Deux, Dominikanerplein 5 (afgebroken) | Maastricht | 1969 - 1979 |
Visbankflat, Blokmakersplaats | Vlaardingen | 1977 - 1980 |
bungalowpark De Eemhof, De Laakse Hoek | Flevopolder | 1977 - 1980 |
Woongebouw, Zeekant 48 t/m 51 | Scheveningen | 1978 - 1980 |
woning Weißenhofsiedlung (niet uitgevoerd) | Stuttgart | 1981 |
woonwijk De Tanthof, Meerkoetlaan eo | Delft | 1969 - 1981 |
woongebouw met 150 woningen, Blaak 225-329 | Rotterdam | 1977 - 1981 |
Recreatiecentrum Erpekom, Erperheidestraat | Peer, België | 1977 - 1981 |
woningen boven metrostation, Voorschoterlaan eo | Rotterdam | 1975 - 1982 |
raadhuis Voorst, H.W. Iordensweg 17 | Twello | 1977 - 1982 |
winkelcentrum, woningen en kantoren, Kruisstraat | Almere-Haven | 1977 - 1982 |
Het Haarlemmermeerlyceum, Steve Bikostraat | Hoofddorp | 1977 - 1982 |
Jan Ligthartschool, Slicherstraat 5-7 | Den Haag | 1983 |
Centrale Bibliotheek, Hoogstraat 110 | Rotterdam | 1977 - 1983 |
walradarstation, Maas | Rotterdam | 1980 - 1984 |
Woningen en warenhuis Ter Meulen | Spijkenisse | 1980 - 1984 |
walradarstation, Nieuwe Waterweg | Rotterdam | 1980 - 1984 |
Basisschool en buurtcentrum Crooswijk, Alberta Wellingpad 6 | Rotterdam | 1983 - 1984 |
Nederlandse Ambassade | Riyadh, Saudi-Arabië | 1981 - 1985 |
stadhuis (competitie) (niet uitgevoerd) | Den Haag | 1986 |
Recreatiecentrum De Vossemeren, Elzen | Lommel, België | 1974 - 1987 |
hoofdkantoor AMRO, Foppingadreef 20-22 | Amsterdam | 1980 - 1987 |
uitbreiding gemeentehuis, Dorpsstraat | Elst | 1978 - 1988 |
masterplan stadsdeelcentrum, Bijlmermeer | Amsterdam | 1978 - 1989 |
uitbreiding Koninklijke Scholengemeenschap, Molleruslaan 42 | Apeldoorn | 1979 - 1989 |
Totale ruimte, Jaap Bakema 1914-1981 Annette Jansen - Querido Fosfor (2023) | |
Jaap Bakema and the open society Dirk van den Heuvel - Archis (2018) | |
Van den Broek en Bakema 1948 - 1988 Hans Ibelings - NAi Uitgevers (2000) | |
De schoolmeester en de dominee - functie en vorm in het oeuvre van Van den Broek en Bakema Wouter Vanstiphout - De Architect (02-1993) | |
Over CIAM, Forum, Team X - het verhaal van een andere gedachte Jaap Bakema - De Architect (04-1981) | |
Motor van 't moderne bouwen - architect Jaap Bakema gestoren Izak Salomons - Parool (23-02-1981) | |
Architectengemeenschap Van den Broek en Bakema Jaap Bakema - De Architect (12-1977) | |
Maatschappij-bouwer Bakema Pi de Bruijn - De Volkskrant (08-10-1977) |
© Architectuur.ORG - 1999 - 2024 | info@architectuur.org | RSS-feed | Twitter | LinkedIn | Facebook