|
|
|
Keltler (500 - 1500)
|
|
Keltler kuzey Avrupa'n�n tarihi toplulu�uydular ve g�n�m�zden 5000 y�l �nce Stonehenge'i
kurdular. Julius Sezar onlarla Galya fethi zaman�nda sava�m��t�. Sava��n sonunda Romal�lar
Britanya'n�n �o�unu ve �berya yar�madas�n� onlardan ald�. Klasik Roma �mparatorlu�unun sonunda,
Keltler sadece kuzeybat� Fransa'da, �rlanda'da, Galler'de ve �sko�ya'n�n bir k�sm�nda ya��yordu.
Orta�a� s�resince �sko�ya'daki varl�klar�n� g��lendirdiler ve �ngiltere'nin daha fazlas�na sahip
olmak i�in giri�imlerde bulundular.
Orta�a��n ilk y�llar�nda �rlandal�lar k���k topluluklarda ya�amaya devam ediyordu. 800
y�llar�nda Leinster, Minster, Connaught ve Ulster eyaletleri "y�ksek kral"lar�n�n y�netiminde
g�� sahibiydiler. 795 y�l�nda Viking sald�r�lar� ba�lad� ve 9'uncu asr�n ortas�nda yerle�meler
ba�lad�. Bunlardan en �nemlisi Dublin'di. Brian Boru 1000 y�llar�nda t�m �rlanda'n�n ilk y�ksek
kral� oldu. 1014 y�l�nda �rlanda'l�lar Dublin Vikinglerini Clontarf'da yendi ancak Brian Boru
�ld�.
Scotti denilen bir �rlanda kabilesi orta�a��n ilk y�llar�nda bug�n kuzey �sko�ya denilen b�lgeye
temelli yerle�tiler ve oraya adlar�n� verdiler. G�neyde Romal�lar� bezdirmi� olan Piktlerin
g�c�n� k�r�p, asimile ettiler. �sko�ya Krall��� bug�nk� �eklini 11'inci y�zy�lda ald�, ancak
�ngiltere'nin m�dahaleleriyle kar��la�t�. �sko�lar, Frans�zlarla "tarihi ittifak"� yaparak
kar��l�k verdi ve bu onlar�n as�rlar s�recek diplomatik faaliyetlerinin temelini olu�turacakt�.
�ngiliz I. Edward (Longshanks veya "�sko� �ekici") �sko�ya'y� 1296 y�l�nda �lkesine katt�.
|
 |
William Wallace ("Braveheart / Cesury�rek") bir �sko� isyan�na �nc�l�k yaparak, 1297 y�l�nda Sterling K�pr�s�
Sava��n� kazand�ktan sonra fiili bir ba��ms�zl���n kazan�lmas�n� sa�lad�. Ertesi y�l Falkirk de
yenildikten sonra Wallace bir gerilla sava�� y�r�tt�, ta ki ihanete u�ray�p, yakalan�p, 1305
y�l�nda infaz edilene dek. Bruce'lardan Robert en yak�n rakibini �ld�rd�kten sonra kendisini
�sko�ya Kral� ilan etti. Bannockburn sava��n� 1314 y�l�nda kazanarak �ngilizleri �lkesinden att�.
�ngiliz III. Edward 1328 y�l�nda �sko�ya'n�n ba��ms�zl���n� tan�d�, ancak �sko�larla �ngilizler
aras�ndaki sava� y�zy�llar boyunca devam etti. �ki �lkenin tac�, orta�a� bittikten �ok sonra,
1603 y�l�nda birle�tirildi.
|
|
Galler de hi�bir Prens �lkeyi birle�tirecek g�c� g�steremedi. 13'�nc� y�zy�l�n sonlar�na do�ru
I. Edward, en g��l� Galler prensliklerinden biri olan Gwynedd'in y�netimin ele ge�irdi. Ard�ndan
da �lkede be� adet b�y�k kale kurarak Galler y�netimine �ngiltere'nin h�kmetmesini sa�lad�.
|
|