DAPHNE BOUMAN

TIJDELIJKE INGEPAKTE KUNST DOOR CHRISTO & JEAN-CLAUDE

Een surrealistisch beeld dat voor altijd in de herinnering blijft: de Arc de Triomphe in Parijs, ingepakt. Het is het laatste project van kunstenaars Christo en Jean-Claude. Wat doet dit soort kunst met de plek in de stad? Wat doet het met het monument en met de toeschouwers?

The wrapped Arc de Triomphe is enkel twee weken te bezoeken. Ik had het geluk op dat moment in Parijs te zijn en het monument ingepakt met de zilverblauwe doeken en het rode touw te mogen bezichtigen. Alle kunstwerken  in de openbare ruimte van Christo en Jean-Claude zijn van tijdelijke aard, vaak zijn ze maar een paar weken te bewonderen. Dit geeft een extra waarde aan het zien van het kunstwerk en het draagt bij aan het gevoel dat je een unieke ervaring mee maakt. Het ingepakte object is altijd een resultaat van jarenlange gesprekken over het rondkrijgen van vergunningen.

It’s a wrap

Wat maakt het inpakken van een gebouw of object bijzonder? Het doek laat het object er kwetsbaar uitzien, het benadrukt de vergankelijkheid van het object. Tegelijkertijd lijkt het te beschermen tegen de buitenwereld. De grote doeken doen de waarde en de historie van het natuurstenen monument vergeten. Het doek maakt het object functieloos. Het zorgt ervoor de toeschouwer anders naar het object of de plek in de stad kijkt.In het geval van de Arc de Triomphe creëert het doek een vorm van moderniteit dat een tegenstelling vormt met de klassieke Parijse boulevards erom heen.

Het inpakken geeft een nieuwe betekenis aan de monumentale plek. Het is een extra gebeurtenis, een extra laag, in de geschiedenis van het gebouw. Het benadrukt de aanwezigheid van het gebouw zonder dat de geschiedenis en het verhaal van het gebouw nog een rol speelt. De doeken benadrukken de structuren van het gebouw. Het gaat om de fysieke aanwezigheid van het gebouw.  De ingepakte objecten staan altijd in de openbare ruimte, dit maakt de kunst vrij toegankelijk voor iedereen. Dit maakt ook dat activisten soms het momentum en de media-aandacht grijpen om te protesteren. Dit was onder andere het geval in 1970 toen een groot monument tegenover de Duomo in Milaan werd ingepakt.

Christo en Jeane-Claude

Christo (Bulgarije  1935 – 2020) verhuist in 1958 naar Parijs, waar hij Jean-Claude (1935 -2009) ontmoet wanneer hij een portret van haar moeder tekent. In 1961 begint Christo met het inpakken van objecten. Zowel kleinere objecten, als grote ensembles zoals olievaten werden in doek gewikkeld. Zijn eerste notities over het inpakken van een publiek gebouw zijn uit die tijd gevonden. Hierin staan ook voorwaarden zoals dat het gebouw helemaal ingepakt moet zijn, en dus tijdelijk wordt gesloten. Ook schrijft hij over de berekeningen voor de benodigde materialen, de metalen constructie en het touw. In de jaren die volgen pakken Christo en Jean-Claude diverse objecten in, van een Volkswagen Beetle, tot de Venus in Villa Borghese (ongevraagd) tot diverse schilderijen, motoren, tafels, bomen en speelgoed. Ook de Reichstag en een rotswand in de buurt van Sydney werden ingepakt.

Het stel verhuisde van Parijs naar New York. Daar droomden ze over het inpakken van een sky scraper. Dat lukt uiteindelijk niet. Wel komen er diverse projecten in de Verenigde Staten tot stand, van het plaatsen van tientallen parasols tot het inpakken van eilanden rondom de kust van Miami. Alle projecten van Christo en Jean-Claude worden bekostigd door hun zelf, door de verkoop van schetsen, objecten en schilderijen. Ze namen geen financiële steun aan voor het realiseren van hun projecten.