easmn-press.gr Ολοκληρωμένη Αγροτική Ενημέρωση
Τελευταία Άρθρα
Μικρό Σκαθάρι Κυψέλης (Aethina tumida (Murray))
To Μικρό Σκαθάρι Κυψέλης ανιχνεύτηκε στην Νότια Ιταλία τον Σεπτέμβριο του 2014. Η εμφάνισή του περιορίζεται στη Βορειοδυτική περιοχή της Καλαβρίας και σε ένα μόνο μελισσοκομείο στη Σικελία (τελευταία δεδομένα Φεβρουάριος 2015). Επικαιροποιημένες πληροφορίες της τρέχουσας κατανομής του παρασίτου είναι διαθέσιμες στον ιστότοπο του Ιταλικού Εθνικού Εργαστηρίου Αναφοράς και του Ευρωπαϊκού Εργαστηρίου Αναφοράς.
Το Μικρό Σκαθάρι Κυψέλης είναι παρασιτικό νόσημα υποχρεωτικής δήλωσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Υπάρχει νομική απαίτηση για οποιαδήποτε επηβεβαίωση του Μικρού Σκαθαριού Κυψέλης. Συνεπώς είναι υποχρεωμένοι οι μελισσοκόμοι από τον νόμο να κοινοποιούν κάθε ύποπτο εύρημα. Μετά την εισαγωγή του Μικρού Σκαθαριού Κυψέλης στην Ιταλία, προστατευτικά μέτρα έχουν τεθεί σε εφαρμογή σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η αποστολή μελισσών, βομβίνων, μη επεξεργασμένων μελισσοκομικών προϊόντων, μελισσοκομικού εξοπλισμού καθώς και κηρήθρα με μέλι που προορίζεται για ανθρώπινη κατανάλωση είναι απαγορευμένα απο μολυσμένες περιοχές. Η νομοθεσία της ΕΕ απαγορεύει πλέον τις εισαγωγές μελισσοδεμάτων ή αποικιών από Τρίτες Χώρες. Επιτρέπεται η εισαγωγή βασιλισσών μελισσών από έναν πολύ περιορισμένο αριθμό χωρών ακτός της ΕΕ. Οι κανονισμοί εισαγωγών και τα μέτρα προστασίας είναι η κύρια άμυνα ενάντια στην εισαγωγή και εξάπλωση του Μικρού Σκαθαριού Κυψέλης στην ΕΕ. Είναι συνεπώς ζωτικό ο κάθε μελισσοκόμος να σέβεται τη νομοθεσία της ΕΕ και να επιθεωρεί τακτικά τις αποικίες του για την παρουσία του Μικρού Σκαθαριού Κυψέλης.
Ζημιές στις αποικίες: Το σκαθάρι μπορεί να πολλαπλασιαστεί σε μεγάλους αριθμούς στις προσβεβλημένες αποικίες όπου τρώει γόνο, μέλι και γύρη. Κάτω από ορισμένες συνθήκες, το Μικρό Σκαθάρι Κυψέλης καταστρέφει κηρήθρες και προκαλεί ζημιά στην κηρήθρα και αλλοίωση του μελιού τρεφόμενο από αυτό και αφοδεύοντας σε αυτό. Όταν η προσβολή από το σκαθάρι είναι πολύ υψηλή και ανεξέλεγκτη, τότε καταστρέφεται η αποικία ή το μελισσοσμήνος εγκαταλείπει την κυψέλη.
Είναι εξαιρετικά σημαντικό να καταγραφούν όλοι οι μελισσοκόμοι στις εθνικές βάσεις δεδομένων. όταν είναι άγνωστες οι θέσεις των μελισσοκομείων και αποικιών που κινδυνεύουν να προσβληθούν από το Μικρό Σκαθάρι Κυψέλης, τότε σε περίπτωση εισαγωγής του σκαθαριού διακυβεύεται η πιθανή έγκαιρη ανίχνευση, εξάλειψη ή ακόμα και η μακροπρόθεσμη διαχείρισή του.
Πως να αναγνωρίζετε το Μικρό Σκαθάρι Κυψέλης (Aethina tumida)
Η Προνύμφη:
είναι το επιβλαβές στάδιο στην αποικία όταν εμφανιστεί στην κυψέλη. Αναπτύσσεται σε περίπου 1 cm μήκος, είναι υπόλευκη και μπορεί με την πρώτη ματιά να μας θυμίζει τις προνύμφες του μεγάλου κηρόσκοπου (galleria mellonella). Ωστόσο, κατόπιν προσεκτικής εξέτασης μπορεί εύκολα να διαφοροποιηθεί λόγω της παρουσίας τριών ζευγών μακριών πρόσθιων ποδιών, ραχιαίων ακάνθων σε σωματικό δακτύλιο και δύο μεγάλων ακάνθων που προεξέχουν από το οπίσθιο τμήμα του σώματος.
Το ενήλικο:
Τα ενήλικα έχουν μήκος 5-7 mm και φάρδος 2.5-3.5 mm (ένα τρίτο του μεγέθους μιας εργάτριας). Αρχικά το σκαθάρι (μετά την μεταμόρφωσή του από νύμφη) είναι ανοιχτόχρωμο, μετά σκουραίνει (καστανό έως μαύρο). Κεφάλι, θώρακας και κοιλιά είναι καλά διαχωρισμένα. Βασικό χαρακτηριστικό του σκαθαριού είναι ότι οι θήκες των φτερών (έλυτρα) είναι μικρότερες από την κοιλιά, έτσι ώστε το άκρο της κοιλιάς να είναι εκτεθειμένο. Επίσης έχει κεραίες ροπαλοειδούς σχήματος.
Βιολογικός Κύκλος
Το Μικρό Σκαθάρι Κυψέλης μπορεί να έχει πολλές γενεές ανά έτος (1-6) ανάλογα με τις περιβαλλοντικές συνθήκες.
Το γονιμοποιημένο θηλυκό γεννά αυγά σε συστάδες π.χ. σε ρωγμές στο ξύλο στην κυψέλη ή απευθείας στα κελιά γόνου των μελισσών. Τα θηλυκά μπορούν κατά τη διάρκεια της ζωής τους να γεννήσουν χίλια έως δύο χιλιάδες αυγά στην κυψέλη.
Το στάδιο της προνύμφης διαρκεί 10-16 ημέρες. οι προνύμφες είναι παμφάγες και τρώνε γόνο, γύρη και μέλι.
Η ώριμη προνύμφη γίνεται νύμφη μετά απο 15-60 ημέρες. Η νυμφοποίηση πραγματοποιείται στο έδαφος εκτός κυψέλης, συνήθως σε βάθος 1cm-30cm εντός ακτίνας 20 μέτρων από την κυψέλη. Σπάνια οι προνύμφες μπορούν να συρθούν 200 μέτρα για να βρουν κατάλληλο έδαφος. Μαλακά και υγρά εδάφη και μία θερμοκρασία άνω των 10C είναι απαραίτητα για την ολοκλήρωση του βιολογικού τους κύκλου, μολονότι το Μικρό Σκαθάρι Κυψέλης μπορεί να επιβιώσει και σε χαμηλότερες θερμοκρασίες εδάφους σύντομης διάρκειας (μικρότερες απο 3 εβδομάδες).
Ενήλικα σκαθάρια συνήθως αναδύονται μετά από 3-4 εβδομάδες αλλά μπορούν να εμφανιστούν ανά πάσα στιγμή ανάμεσα στην 8η και 84η ημέρα ανάλογα με την θερμοκρασία. Ενήλικα μπορούν να πετάξουν τουλάχιστον 10 χιλιόμετρα για να προσβάλλουν νέες αποικίες. Ενήλικα σκαθάρια μπορούν να επιβιώσουν έως και 9 ημέρες χωρίς φαγητό ή νερό, 50 σε χρησιμοποιημένη κηρήθρα και αρκετούς μήνες σε φρούτα.
Μέθοδοι εξάπλωσης: Η εξάπλωση του Μικρού Σκαθαριού Κυψέλης εμφανίζεται ως φυσικό επακόλουθο της ικανότητας πτήσης. Η εξάπλωση ενισχύεται από την μεταφορά μελισσοδεμάτων, αποικιών μελισσών, μελισσοσμηνών, πλαίσια κηρήθρας με μέλι, κερί ή μελισσοκομικό εξοπλισμό. Μετακίνηση εδάφους, φρούτων και εναλλακτικών ξενιστών μπορούν να αποτελέσουν δρόμους εισαγωγής του Μικρού Σκαθαριού Κυψέλης.
Κριτήρια που θέτουν υποψία/Συνέπειες προσβολής για την αποικία
Κλινικά συμπτώματα προσβολής από το Μικρό Σκαθάρι Κυψέλης
- Στοές μέσα στα πλαίσια (προνύμφες που σκάβουν στοές διά μέσου κηρήθρας)
- Καταστροφή του γόνου (τρώγεται από προνύμφες Μικρού Σκαθαριού Κυψέλης)
- Τροποποίηση του χρώματος του μελιού και ζύμωσή του
Πως να ελέγξετε τις κυψέλες σας:
Σημειώστε ότι είναι πολύ δύσκολο να ανιχνεύσετε μικρό αριθμό σκαθαριών, προνυμφών ή αυγών, έτσι τακτική επιθεώρηση των αποικιών στα μελισσοκομεία είναι απαραίτητη για την έγκαιρη διάγνωση. Υπάρχουν διάφορες παγίδες που επιτρέπουν την ανίχνευση των σκαθαριών. Μια εύχρηστη παγίδα είναι κατασκευασμένη από 4mm αυλακωτό πλαστικό και τοποθετείται δια μέσου της εισόδου στον πυθμένα της κυψέλης. Ενήλικα Μικρού Σκαθαριού Κυψέλης κρύβονται από τις μέλισσες μέσα στις σήραγγες του αυλακωτού πλαστικού.
Αν δεν έχετε διαθέσιμες παγίδες, μπορείτε να ελέγξετε φυσικός την κυψέλη αναζητώντας δύο σημεία:
Μερικές φορές είναι πιθανό να δείτε ενήλικα σκαθάρια να περιπλανώνται ταχύτατα.
Στις χειρότερες περιπτώσεις (δηλ. όταν η προσβολή είναι πολύ βαριά) θα δείτε ζυμωμένο μέλι, δύσοσμο, να ρέει έξω από την είσοδο της κυψέλης ή σκούρα ίχνη, σας κρούστα στην εξωτερική επιφάνεια της κυψέλης από τις περιπλανώμενες προνύμφες.
Είναι καίριας σημασίας να ανιχνευτούν άτυπα σκαθάρια όσο το δυνατόν νωρίτερα.
Τι πρέπει να κάνουμε σε περίπτωση υποψίας;
Άμεσα ειδοποιείτε την αρμόδια αρχή που θα εφαρμόσει τα κατάλληλα μέτρα προστασίας και περιορισμούς στις μετακινήσεις
Όλα τα ύποπτα ενήλικα Μικρά Σκαθάρια Κυψέλης, προνύμφες ή αυγά πρέπει άμεσα να σταλούν στο εθνικό εργαστήριο αναφοράς και/ή στην αρμόδια αρχή για την ταυτοποίηση. Χρησιμοποιείται σφραγισμένο περιέκτη. Δώστε όσο τον δυνατόν περισσότερες πληροφορίες, το όνομα και τη διευθυνσή σας, το όνομα και την τοποθεσία του μελισσοκομείου. Να μην στέλνετε ταχυδρομικά ζωντανά σκαθάρια, αυγά ή προνύμφες. Σκοτώστε τα πρώτα τοποθετώντας τα για μια νύχτα στην κατάψυξη ή τοποθετώντας τα σε αιθανόλη 70%.
Δείτε τον οδηγό απο το Υπουργείο Αγροτικής ανάπτυξης και Τροφίμων Έντυπο1 Έντυπο2
