„Dikke lagen verf erop.” Aannemer Jan van Egten (75) uit Zuidwolde (Dr.) wijst op de dikke klodders, terwijl hij door de rijen schilderijen heen bladert die als grote omgevallen dominostenen tegen elkaar aanliggen. Naast Van Egten bladert kunstenaar Arie Fonk (74) door een rij en trekt er eentje tussenuit. „Dit is een mooie. Zijn grootste werken zijn het best.”

Jarenlang woonde schilder Henk Baron op het erf van Van Egten. Daar woonde de kunstenaar illegaal in een loods, omdat hij geen geld had voor een andere plek. Hij heeft altijd geleefd en zijn dromen nagejaagd, maar overleed berooid op 70-jarige leeftijd. Baron ging op gemeentelijke kosten de grond in. Enkel een paaltje met een nummer is op het graf te zien.

Sinds het overlijden in 2013 heeft Van Egten diens schilderijen trouw bewaard. De aannemer is eigenaar van de sauna in Zuidwolde en heeft de circa honderd kunstwerken daar hoog en droog op zolder gelegd. Maar hij wil er wel vanaf. „Ze staan niet in de weg, maar zo komt er ook niks van terecht.”

Samen met Fonk gaat hij de doeken daarom verkopen op een expositie. Het tweetal is nog op zoek naar een locatie hiervoor.

De opbrengst van de schilderijen wordt gebruikt om Baron een volwaardige steen op het graf te geven. Een ander deel van de opbrengst gaat naar het dierenasiel, waar Baron jaren geleden ook een eigen hondje had opgehaald.

Vlucht uit ouderlijk huis

Kruidenierszoon Henk Baron vertrok op zijn 14 ^de uit Emmer-Compascuum omdat het niet boterde met zijn vader. Zelf noemde hij dat een vlucht. „Het was moord en doodslag op een gegeven moment. Mijn moeder zag de bui al hangen en heeft gezorgd dat ik weg kon”, vertelde Henk Baron eens in een interview van RTV Drenthe, tijdens het cultuurprogramma Bartissimo in november 2010.

Hij ging een aantal jaren de zee op als keukenhulp en maakte pannen schoon in de kombuis. Omdat hij afgekeurd was voor zijn ogen, mocht hij niet als matroos aan dek. „Een echt zeeman ben ik nooit geweest. Maar ik kon er wel van genieten. Van een storm bijvoorbeeld, al werd ik dan zo ziek als een hond.”

Schilderijen over de zee

Al van jongs af aan schilderde hij. Aanvankelijk realistische werken, zoals de klapbrug en de voddenboer van Emmer-Compascuum. Later maakte hij schepen in zee, in navolging van zijn voorbeeld, kunstschilder William Turner. Hij haalde veel inspiratie uit de kleuren en lijnen van de zee. Zijn techniek werd ruiger, op zijn schilderijen zit de verf duimendik.

„Met jouw schip ben je soms niks, is de zee te machtig voor je”, vertelde Baron in hetzelfde interview uit 2010.

Maar er is nog een reden waarom Baron schepen in de woeste zee schilderde. Hij verloor voor de Schotse kust twee kameraden bij een scheepsramp rond Kerst. Dat deed veel met hem: elk jaar liet hij zich rond die tijd vollopen met jenever.

Plannen mislukten

Zijn kunst verkocht Baron niet. Na zijn jaren op zee probeerde hij de kost te verdienen met een eigen bouw- en architectbedrijf. Baron was een dromer. Eens kocht hij een vervallen coaster , een metalen kustvaarder van zestig meter lang dat in 1964 was gebouwd . De schilder stripte de boot en zette er voor tonnen aan staal een nieuwe kajuit op, om daar met andere kunstenaars exposities te kunnen houden en de zee op te kunnen. Toen hij klaar was, keurde de verzekeraar het schip af omdat hij ter ver was ingeroest. De boot kon weg voor de oud-ijzerprijs.

Keer op keer mislukten plannen van Baron, waardoor hij aan lagere wal raakte. Hij kreeg schulden en belandde in de loods van ondernemer Jan van Egten in Zuidwolde. Daar was hij dikwijls te zien in zijn rode Jaguar, rokend als een ketter. „Zijn huur betaalde hij grotendeels niet, maar dat geeft niks”, zegt Van Egten.

Schots en scheef

Als architect had hij nog wel enkel successen. Hij schetste aparte gebouwen met veel hoeken, schuine randen en loze ruimte. Aan de Melkweg in Klijndijk staat nog een huis van zijn hand.

„Je herkent het meteen”, lacht Van Egten. Ook het ontwerp van zijn aannemerskantoor aan de Nijverheidsweg in Zuidwolde komt van Barons hand. „Hij heeft voor mij ook nog wel eens een woninkje ontworpen, maar die waren te apart voor mensen in deze omgeving. En sommige ideeën waren niet waterdicht te krijgen. In Hoogeveen heeft hij ooit eens een gebouw ontworpen dat na tien jaar weer afgebroken moest worden.”

De aannemer had een zwak voor Baron. „Hij was goudeerlijk. Veel mensen hebben misbruik van hem gemaakt. Toen hij ooit zijn Renaultje bij een garage had staan, werd hij ziek en belandde in het ziekenhuis. Toen ik die auto daar weghaalde moest hij enorme bedragen aan stellingsgeld betalen. Dat soort dingen.”

Uitverkoop

Pas aan het einde van zijn leven ging Henk Baron zijn doeken zelf mondjesmaat verkopen. In het interview bij RTV Drenthe , dertien jaar geleden, sprak hij: ,,Je wordt ouder en langzaam dringt nu door: waar blijft dit? De zolder staat vol. Het spookt in mijn achterhoofd dat er op een gegeven moment een container komt en alles weg gaat.”

Een doemscenario voor iedere schepper. Daarom zoeken Van Egten en Fonk een expositieruimte om zijn werken te verkopen. Opdat Barons schuiten in woelige golven niet op een zoldertje vergaan.