Persbureau Curacao
AMSTERDAM – Er is weinig historisch materiaal bekend van vrouwelijke slaven in het algemeen, laat staan over het aandeel van vrouwen in de Nederlandse slavernij. Over het Nederlandse deel in de trans-Atlantische slavernij is minder gepubliceerd dan over de slavenhandel en de slavernij in de Verenigde Staten.
En wat de slavernij heeft betekend voor de tot slaaf gemaakte is vooral belicht vanuit het perspectief van mannelijke slaven.
Kennisinstituut voor Emancipatie en Vrouwengeschiedenis, Atria belicht aan de hand van publicaties uit zijn bibliotheek de positie van vrouwen in de slavernij uit Suriname, Brazilië en de voormalige Nederlandse Antillen.
Publicaties
Cynthia Mc Leod: Hoe duur was de suiker?
Met eigen ogen: een hedendaagse kijk op de Surinaamse slavernij / Clark Accord, Nina Jurna (2003). Serie openhartige interviews
Surinaamse vrouwen van slavernij naar bevrijding (1977). De Surinaamse geschiedenis is bepaald door de slavernijtijd en het koloniaal beleid van Nederland, stellen vijf Surinaamse vrouwen in deze brochure.
Slavenhandel
Nederland heeft een belangrijke rol gespeeld in de slavenhandel en de slavernij op de plantages. In 1579 is met het verschepen van slaven begonnen. Waarschijnlijk heeft Nederland in de periode tot 1803 ongeveer 550.000 tot slaaf gemaakte mannen en vrouwen naar Noord- en Zuid-Amerika vervoerd. In de periode 1621 -1730 had de West-Indische Compagnie het monopolie op de slavenhandel. Na opheffing van het monopolie namen veelal particuliere bedrijven de handel over. De meeste slaven heeft Nederland verscheept naar Suriname, dat vanaf 1667 een kolonie was geworden. Daarnaast zijn ook veel slaven terecht gekomen in Brazilië en de voormalige Nederlandse Antillen. Curaçao heeft altijd als een belangrijke doorvoerplaats gediend.
Boekomslag Elisabeth Samson van Cynthia Mc Leod
Overleven en overlevering: historisch onderzoek naar Surinaamse slavinnen / Peggy Plet (Lover – 25 (1998), 3 (sep))
Peggy Plet pleit voor meer onderzoek naar het leven van Surinaamse slavinnen; de weinige studies die er nu zijn geven vaak een eenzijdig beeld van passieve slachtoffers zonder naam of identiteit.
Vrouwen in de Nederlandse koloniën: zevende jaarboek voor vrouwengeschiedenis (1986)
Bevat 3 artikelen over vrouwen in Suriname in de 19e eeuw.
Een zoektocht naar de aard van man-vrouw relaties onder Surinaamse slaven: de suikerplantages Fairfield, Breukelerwaard, Cannewapibo en La Jalousie in de periode voorafgaande aan de emancipatie (1999)
In deze dissertatie onderzoekt Huub Everaert de archieven van de Evangelische Broedergemeente en een aantal plantages in de 19e eeuw op gegevens over de aard en lengte van seksuele relaties tussen mannen en vrouwen. Het beeld dat het gezinsleven van slaven gekenmerkt werd door instabiele relaties en matrifocale huishoudens blijkt genuanceerder te liggen dan algemeen verondersteld.
De onbekende vader in Suriname in de periode 1838-1873 / Huub A. Everaert (in OSO, 30 (2011)
Veel Surinaamse vaders werden in de slavernijperiode gescheiden van hun gezin en apart verkocht. Everaert ziet hierin één van de redenen dat vaders van Surinaamse en Antilliaanse afkomst nu ook nog weinig gericht zijn op de zorg en opvoeding van hun kinderen.
Surinaamse emancipatie 1863: Paramaribo: slaven en eigenaren / O. ten Hove, W. Hoogbergen, H. E. Helston (2004)
Studie over slaven en vrije zwarte en witte mannen en vrouwen in Paramaribo rond 1862. Het boek bevat gegevens van alle ruim 4.000 in 1863 ‘geëmancipeerde‘ (vrijgelaten) mannen en vrouwen uit Paramaribo en een lijst van particuliere zwarte en witte eigenaren (m/v) van slaven.
Kasmoni: een spaartraditie in Suriname en Nederland / Aspha Bijnaar (2002)
Kasmoni is een informeel banksysteem waarin veel Surinamers sparen, krediet opnemen en zich verzekeren tegen risico’s. Het boek analyseert de omstandigheden waaronder kasmoni eerst in Suriname, mogelijk al in de slavernijtijd, en vervolgens ook in Nederland tot bloei kwam. Het boek laat zien welke rol deze traditie speelt in de verhoudingen tussen etnische groepen, klassen en seksen.
Bijzondere meisjes en vrouwen
Tutuba: het meisje van het slavenschip Leusden (historische novelle) / Cynthia McLeod (2013)
Op 19 november 1737 vertrok vanuit Elmina (Ghana) het slavenschip Leusden met een lading van 700 geroofde en gevangen Afrikanen, die als slaaf zouden worden verkocht in Suriname. Met aan boord het vijftienjarige meisje Tutuba. De auteur beschrijft de ervaringen van Tutuba en de kapitein, na de ondergang van het schip op 1 januari 1738.
Elisabeth Samson: een vrije, zwarte vrouw in het 18e eeuwse Suriname / Cynthia McLeod (1996)
Elisabeth Samson komt voor in grote historische werken over Suriname, omdat zij als zwarte vrouw in 1764 wilde trouwen met een witte man en hiervoor geen toestemming kreeg van het koloniaal bestuur. McLeod beschrijft op basis van 12 jaar zeer intensief archievenonderzoek deze markante persoonlijkheid. Op eigen kracht lukte het Elisabeth om uit te groeien tot de rijkste vrouw van Suriname in het midden van de achttiende eeuw. Deze ‘Gouden Eeuw van Suriname’ werd de piek van 300 jaar slavernij.
Susanna du Plessis: portret van een slavenmeesteres / Hilde Neus-van der Putten (2003)
Du Plessis staat in de Surinaamse gemeenschap bekend als een beruchte en wrede plantagehoudster uit de 18e eeuw, die veel slaven op gruwelijke wijze mishandeld en soms zelfs vermoord zou hebben. Uit archief- en bronnenonderzoek destilleerde Neus-van der Putten een beeld van deze vrouw en onderzocht ze hoe de beeldvorming rond Susanna du Plessis is ontstaan. Dit portret is de eerste monografie over een witte vrouw uit de Surinaamse plantagegeschiedenis.
Jacquelina: slavin van plantage Driesveld / A. Bijnaar, I. Mok, D. Stam, K. Solo. 2010. Stripboek over hoe het afloopt met de slavin Jaquelina die droomt van haar liefde.
Verzetscultuur
Jacquelina: slavin van plantage Driesveld / A. Bijnaar, I. Mok, D. Stam, K. Solo. 2010. Stripboek. (In de bibliotheek)
Slaven en schepen: enkele reis, bestemming onbekend (2001) onder redactie van R. Daalder, A. Kieskamp en D. J. Tang, bevat een hoofdstuk over slavinnen in verzet in het negentiende-eeuwse Paramaribo. Uit justitiële archieven en krantenadvertenties verschijnen tussen de regels door glimpen van het verzet van Serafina en Jansie in mei 1824, van Santje, Tina, Swaantje en anderen.
Verborgen verzet: verzets- en overlevingsstrategieën van slavinnen in Rio de Janeiro (1850-1871), Peggy Plet (1994)
Onderzoek naar het verzet door slavinnen in Rio de Janeiro op basis van krantenadvertenties en reisverslagen uit de periode 1850-1871. Plet benadert de bronnen vanuit het perspectief van de slavin. Ze gaat na welke strategieën ze bij hun verzet gebruikten, zonder hen het stereotype van hetzij heldin dan wel passief slachtoffer op te leggen.
Afschaffing van de slavernij
Er was in Nederland geen sterke beweging voor de afschaffing van de slavernij, ook wel abolitionisme genoemd. Pas in 1842 werd de Maatschappij ter Bevordering van de Afschaffing van Slavernij opgericht. Nederland is een van de laatste Europese landen geweest dat de slavernij in zijn koloniën heeft afgeschaft. De afschaffing van de slavernij wordt ook wel de ‘emancipatie’ genoemd.
Een petitie voor afschaffing slavernij was ondertekend door 733 vrouwen. Daaraan refereert deze oorkonde.
Weldadigheid als vrouwenplicht/ Maria Lenders (in: Skript, (1989), 2)
In 1842 richtten 130 vrouwen een verzoek aan koning Willem II tot afschaffing van de slavernij. Niet lang daarna nam een groep vrouwen het initiatief tot het oprichten van het Dames-comité Amsterdam, dat zich onder andere inzette voor de vrijkoop van slaven. Hun werkzaamheden stuitten op tegenstand van mannen.
Driehonderd gulden per vrijgelaten slaaf: slaveneigenaren in Utrecht en de afschaffing van slavernij in 1863 / Esther Captain
Artikel in Oud Utrecht: tijdschrift voor geschiedenis van stad en provincie Utrecht, 86 (2013), 2 (apr).
Veel vrouwen die financiële compensatie aanvroegen voor de vrijlating van slaven, waren van adellijke afkomst, zoals Margaretha Elisabeth van Teijlingen en verwanten van de familie Taets van Amerongen. Het fortuin van schrijfster Belle van Zuylen kwam mede uit de aandelen in zowel de Oost-Indische als de West-Indische Compagnie en was zo verbonden met de slavenhandel.
Sporen
De geschiedenis van de slavernij is nog op veel plaatsen zichtbaar in Nederland. In Amsterdam bijvoorbeeld: van de burgemeesterswoning aan de Herengracht tot aan de Stopera. De firma Hope & Co, gevestigd op de Keizersgracht 442-448, was een van de particuliere bedrijven die de trans-Atlantische slavenhandel onderhield. Het Spinhuis aan de Spinhuissteeg was een tuchthuis voor vrouwen. Op deze plaats was in 1768 ‘swartin Christina’ veroordeeld en opgesloten, ‘omdat ze telkens van huis wegliep en er een slechte levenswijze op nahield.’ Ze bedelde en ‘verkwistte haar kleren van haar lijf’. Haar meester zorgde ervoor dat ze werd opgesloten.
Sporen van slavernij Utrecht
Amsterdam: gids slavernijverleden / Dienke Hondius, Nancy Jouwe en Dineke Stam (2014)
Wandelgids Sporen van Slavernij in Utrecht / Esther Captain (2012) Met geïllustreerde routekaarten in de hand kunnen bewoners en bezoekers op eigen gelegenheid wandelen in de Utrechtse binnenstad. De wandeling voert langs plekken die aan de slavernij, de slavenhandel of de afschaffing daarvan herinneren, zoals het woonhuis van Petronella Moens.
Bron: Persbureau Curacao
Jeetje mina zeg, het lijkt wel of sinds 2008 met aantreden van de slechtste president van de U Naait Ons Steeds we aanbeland zijn in een periode waarbij een ieder gekwetst of benadeeld is. De ene na de andere wedstrijd van “wij hadden het zwaarder” wordt er gespeeld. Het waren vaak de mannen die een pak rammel met de zweep kregen en het waren vaak de vrouwen die de batspraktijken van de meester moesten ondergaan. Slavernij bestaat nog steeds en is nooit weggeweest, vrouwen en meisjes worden in enkele landen nog steeds geprostitueerd door notabene hun eigen ouders of moeder. Laten we niet alleen stilstaan bij de slavernij ondergaan door zwarten, maar ook die van de anderen. En als we het over genoegdoening hebben, bedenk dat de slaven meestal uit de binnenlanden van het continent Afrika kwamen. Geen enkele blanke kon de binnenlanden
betreden zonder uitdrukkelijke toestemming. Rara politiepet hoe de slaven dan bij Ford Wilhelmina etc. terecht kwamen. Zelf naar toe gelopen? Of toch door mede zwartmans daar heen gesleept om aan de hoogste bieder verkocht te worden?
Off topic maar wel genoemd
Blij te zijn dat anderen ook inzien dat de Black Loud Mouth alias Black Looting Movement niks anders is dan een terroristische organisatie waarbij de medeoplichtster uhm excuses oprichtster zich schandalig heeft verrijkt. Het valt ook op dat deze organisatie alleen schande spreekt als er een crimineel terecht door de politie gearresteerd wordt. Dat die persoon overlijd door zijn of haar eigen stommiteit is risico van het pikkeboevenvak.
Mijn probleem met BLM is dat het erg actief is om de focus en de echte redenen van onze problemen ergens anders te leggen waardoor onze echte problemen niet worden aangepakt en helaas veel schapen lopen gewoon mee met BLM zonder na te denken.
En de BLM. Oprichtster Cullors kocht een 6 miljoen dollar huis voor haarzelf met BLM geld en haar naaste familie kreeg 4 miljoen binnen voor werkzaamheden.
BLM is het grootste racisme dat er is.
Ik ben alen belangrijk en mijn leed is erger dan alle anderen.
terwijl het in verhouding niks is.
Van leed dat mensen elkaar hebbgen aangedaan.
Media. promotie.
Meer niet.
Maar in leed verhouding is het niks.
Deze reactie is verwijderd wegens onleesbaarheid.
Ja! Helemaal eens met Loes! die BLM staat nu voor! B. Learn More! En alle problemen binnen de community zullen verdwijnen als sneeuw voor de zon. Zie de chinezen op Curaçao maar eens. Eerst lacht men ze honend uit! Dan roept men: Hey Chinoooooo!!!! Namiiiii un bitterb awooooo bro!!!! ! Al heftig tikkend met een gulden op de toonbank! Dan ….is de chinees hun werkgever!
Wederom allemaal flauwekul.
Het gaat alleen of je geld mag ontvangen en of uitkeren.
De rest is onzin.
Ik kan 3000 casino sites maken in een dag.
Het gaat er om hoe je kan cashen.
En moet uitbetalen.
Bla bla bla
@Someday_nl schreef;
“Lijkt mij ook een grote opluchting voor negers met een blank maatje slurf.”
Hahahahaha, dit is een goeie. Ik herhaal het maar ff voor het geval dat ericlapas het (nog) niet heeft begrepen.(lol)
@ericlapas op die sites waar stelletjes live hun bedkunsten vertonen kunnen wij blanken nu duidelijk met eigen ogen zien dat het een grote zwarte fabel was. Lijkt mij ook een grote opluchting voor negers met een blank maatje slurf.
De geschiedenis is vanuit een euro-centrische, androgene optiek geschreven.
Dat is de geschiedenis van witte bronnen. Er zijn wel zwarte bronnen maar die worden vaak vergeten omdat we daar onze eigen zwarte rol uit halen. En wij vergeten graag onze eigen rol in de hele slavernij problematiek. Zoals wij graag slavernij door zwarten weer vergoedelijken.. (Het viel wel mee, was niet zo slecht).
Ook het nieuwe slavernij museum in Nederland zal helaas maar 1 klein gedeelte van slavernij belichten.
Van alle wrede verhalen over Du Plessis is er tot op heden niet een bewezen. Er zijn geen documenten gevonden die erop wijzen dat zij werkelijk zo wreed is geweest als in de verhalen wordt verondersteld. Het is mogelijk dat er sprake was van een haatcampagne tegen Du Plessis vanwege een oude ruzie tussen haar vader en de gouverneur. Anderen vermoeden dat haar tweede echtgenoot Stolkert erachter zat, vanwege een strijd om het bezit van Nijd en Spijt
Bron wikipedia
Elisabeth Samson is een belangrijke maar ook omstreden vrouw in de Surinaamse geschiedenis, omdat ook zij gebruik maakte van slaven.
Bron wikipedia.
Misschien is het toch niet zo zwart/wit?
Deze reactie is vewijderd wegens onleesbaarheid.
Op zich wel interessant al die publicaties, maar ik had genoeg aan de film Mandingo. Een film uit 1975 ,zeer gedurfd voor die tijd. De film speelde zich af in de slaventijd en ging over interraciale relaties, nou zeg maar seks tussen verschillende rassen, de blanke vrouw van de meester met een slaaf en de blanke meester met een slavin.
Moet zeggen dat de seksscènes tussen de meester en de slavin waren niet zo interessant, de slavin kon gewoon een boek lezen tijdens het liefde bedrijven met de blanke meester, als ze kon lezen natuurlijk.
Aan de andere kant de seksscènes tussen de slaaf, Ken Norton en Susan George spatte van het witte doek.
Ken Norton een grote sterke neger van 1.91m en Susan George een blanke vrouw van 1.65, Ken Norton werd met recht na die film de zwarte Hercules genoemd. Sindsdien wisten wij dat wij negers iets hebben wat de blanken graag willen.
Fantastisch artikel Dick Drayer met zeer waardevolle informatie.
Als een nazaat van tot slaaf gemaakten, die geboren is in Aruba, getogen is op Curaçao uit Surinaamse ouders en die in de afgelopen jaren een proces is begonnen om auto didactisch de ware geschiedenis van onze familie te onderzoeken via de vrouwelijke lijn, word je steeds met je neus op het feit gedrukt dat in de geschiedenis heel weinig beschreven staat over de belevings wereld van de tot slaaf gemaakten op het voormalig Antillen en in Suriname. De geschiedenis is vanuit een euro-centrische, androgene optiek geschreven met een neiging om de koloniale eigenaren van de plantages tijdens de Trans Atlantische Slavenhandel te verheerlijken en neer te kijken op de authentieke inheemse bevolking en de tot slaafgemaakten, hun geloof en hun cultuur en nauwelijks tot niets hierover in de geschiedenis boeken te beschrijven. Ik heb tijdens geschiedenis lessen van alles geleerd over Piet Hein maar heb op school niets geleerd over deze sterke daadkrachtige resiliente vrouwen die ondanks de onmenselijke omstandigheden waarin ze leefden en gedwongen werkten zonder inkomen, niet passief bleven maar creatieve manieren vonden om te overleven, om voor hun rechten te vechten en voor zichzelf en families probeerden te zorgen.
De literatuurlijst biedt ons houvast om dit verder zelf te onderzoeken en is een waardevolle bijdrage.
Nogmaals heel hartelijk dank hiervoor.