Wat duwen we voort?

Midden in de jungle focust een krokodil met open bek lange tijd op een schildpad die schijnbaar onaantastbaar zijn kop fier omhoogsteekt. Vleermuizen spelen verplicht elke dag verstoppertje in een vers - tot tent omgevouwen - blad. De slang sist: wie niet weg is, is gezien. Mijn reis door Costa Rica behoort voor mij tot de leerzame en verrassende hoogtepunten van 2023.

De roodoogmakikikker toont zich pas in volle pracht in de nacht. De bladsnijdersmieren kennen een waanzinnig organisatiesysteem met binnenwerksters en buitenwerksters en leven in symbiose met de schimmeltuinen die ze zelf creëren. En wat te leren van de luiaard, de dolfijnen, de brul- en kapucijnapen en alle kleurrijke vlinder- en bloemenpracht? Pura Vida!

Op de laatste dag van de reis in San José zette het beeldhouwwerk van Edgar Zúñiga Jiménez met de titel ‘Nieuw Paradigma’ me letterlijk stil. Drie menselijke torso’s uit steen en hars rijzen op uit de bodem. De hand van de figuur vooraan stelt de mens voor die een obstakel voortduwt. Wat duwen we voort? Heeft dat nut? Wat maakt het lichter? Wat willen we stoppen?

Mooie en moedige vragen; ook voor de komende kersttijd. In zijn boek Verslaafd aan ons eigen gelijk doet Lammert Kamphuis een oproep om te werken aan perspectivistische leningheid. Op de omslag van het boek schrijft Stef Bos: 'Een noodzakelijk boek voor mij en dit land dat zo dikwijls gevangen zit in zijn eigen gelijk.' Ik onderschrijf die reflectie en vind het in coachings en leertrajecten daarom geweldig als iemand zegt: 'zo heb ik het nog nooit bekeken' en zichzelf verrast met nieuwe inzichten. Bijna altijd een rijk en waardevol moment. Het loslaten van het eigen gelijk biedt ruimte; nieuwsgierigheid naar het onbekende biedt verbinding en is de start van creativiteit.