Wim Delvoye analyse
Wim Delvoye werd op 14 January in 1965 geboren in Wervik, België. Delvoye is een moderne Vlaamse kunstenaar die verwarring en verbazing wil opwekken met zijn kunst. Het werk van Delvoye maakt veel los in de hedendaagse kunstwereld en is vaak ontworpen om te shockeren, te verbazen en te provoceren.
Veel van Delvoye’s werk is gefocust op het lichaam. Ook eigent Delvoye zich, door middel van kunst, (soms levenden) objecten toe. Hij staat ook bekend om zijn humor, zijn voorliefde voor technologische experimenten en zijn wilde en uiteenlopende productiviteit. Zijn bekendste werk, Cloaca (2000–2007), is een machine dat voedsel verwerkt en ontlast via een automatisch spijsverteringskanaal, waardoor Delvoye deze verpakte ‘ontlasting’ als kunstwerk kan verkopen.
Delvoye verlegt regelmatig de grenzen van zijn vak waarmee hij zijn publiek dwingt om zijn ethiek in twijfel te trekken. Soms zou je jezelf zelfs af kunnen vragen of het als ‘kunst’ bestempeld mag worden. In 1992 begon Delvoye het experimenteren met tattoo-kunst op de huid van dode varkens. Echter in 1997 ging hij tatoeëren op levende varkens. Met de huid van levende varkens als canvas, kreeg hij veel kritiek van dierenrechtenactivisten. Om deze kritiek uit Europa te vermijden kocht Delvoye in 2004 een boerderij in het dorpje Shun Yiin, net buiten Beijing, China. Hier bestaan dierenrechten wetten zo goed als niet en kon hij vrijer werken. Deze boerderij noemde hij zijn “Art Farm”. Hier verzorgt hij samen met een team specialisten voor zijn varkens en worden ze getatoeëerd onder verdoving en onder toezicht van dierenartsen. Delvoye verdooft, scheert en tatoeëert de varkens zelf en dierenartsen behandelen hun huid na het proces om ervoor te zorgen dat hun wonden schoon zijn en hun huid goed gehydrateerd is.
Varkens leefden van oorsprong in het wild en zijn zeer slimme dieren. Vandaag de dag worden varkens vooral gezien als industrieel product. Delvoye kiest ervoor om deze intelligente dieren te tatoeëren om ze te kunnen handelen als kunstwerken. Hierdoor krijgen de varkens auteursrechtelijke bescherming en wordt het slachten niet toegestaan. Vaak tatoeëert Delvoye de varkens al wanneer ze nog vrij jong zijn. De waarde van deze varkens zal dan groeien naarmate de varkens groter worden. Deze worden dan verkocht aan kunsthandelaren of tentoongesteld op verschillende locaties. Kopers kunnen kiezen uit een levend varken of de getatoeëerde huid van een al overleden varken. De meeste kopers kiezen ervoor om de varkens te kopen en ze oud te laten worden op de “Art Farm” en zijn bereid zo’n $70.000 te betalen voor een varken, enigszins afhankelijk van het design. Wanneer de varkens tentoongesteld worden stelt Delvoye hoge eisen aan de omstandigheden. Er moet gezorgd worden voor voldoende ruimte, een prettig nachtverblijf en in sommige gevallen krijgen de getatoeëerde varkens zelf gezelschap van een niet getatoeëerd varken.
In een interview met een Frans magazine legt Delvoye uit: ”Ik toon de wereldkunstwerken die zo levend zijn dat ze gevaccineerd moeten worden. Het leeft, het beweegt, het zal sterven. Alles is echt.” Delvoye tatoeëert zijn varkens met afbeeldingen van westerse commerciële merken zoals bijvoorbeeld Louis Vuitton maar ook figuren uit Disney films. Tevens krijgen alle varkens een naam. Ook ondertekend hij elk varken met zijn naam uitschreven in klassieke Disney letters. Hij doet dit met het idee de commerciële waarden weg te nemen en de varkens neer te zetten als pure decoratie. Het moet de kijker immers shockeren.
Zoals al eerder vernoemd krijgt Delvoye veel kritiek van dierenactivisten maar ook kunstbeurzen weigeren soms zijn exposities. Volgens hen veroorzaakt Delvoye onnodig ongemak en angst bij de levende varkens. Het zijn levende, ademde dieren die pijn kunnen voelen en worden in de ogen van dierenrechtenactivisten gebruikt alsof het simpele objecten zijn. Toch ziet Delvoye dit anders; “Deze varkens zijn gered van de agrovoedingsindustrie en worden verdoofd om te worden getatoeëerd. Hoewel deze stap als hinderend en provocerend kan worden aanzien, dien ik het debat over de vraag naar het gebruik van dieren”, stelt Delvoye. Op deze manier kunnen de varkens ontsnappen aan hun lot en zullen zij een prettiger leven leiden dan varkens die worden geslacht voor de voedselindustrie.
In 2006 stemde Tim Steiner uit Duitsland in met het idee van Delvoye om zijn gehele rug te tatoeëren. De rugtattoo zelf was voor veel mensen geen shock, maar een logische stap van de kunstenaar. Het verkoopproces daarentegen deed veel stof op waaien bij de kunstgemeenschap. De Duitse kunstverzamelaar Rik Reinking “kocht” de getatoeëerde rug van Steiner. Steiner moest hiervoor een contract tekenen en stemde ermee in om zijn tatoeage drie keer per jaar de exposeren. Na zijn dood wordt zijn huid aan Reiking gegeven die vervolgens het recht heeft om het kunstwerk door te verkopen.
De controversiële praktijken van Delvoye zullen altijd discussies op blijven wekken, omdat ze de complexiteit van ethiek in de kunst in twijfel trekken. Ondertussen blijft Delvoye de kunstwereld op wereldwijde schaal verbazen.