Bij testen denkt men in het geval van een ontwikkelingsvoorsprong of begaafdheid al gauw aan een gemeten IQ ≥ 130. Maar intelligentie en begaafdheid zijn niet hetzelfde. Lees meer >>

Is testen op intelligentie nodig?

Wanneer een kind zich in een doorlopende lijn ontwikkelt, en de omgeving goed in speelt op die ontwikkeling van het kind door steeds  ontwikkelingskansen te bieden in de vorm van adequaat onderwijsaanbod en een passende begeleiding, is testen niet nodig.

Wanneer is testen op intelligentie wel nodig?

• Wanneer er een verschil van inzicht is tussen de ouders en de school, met als consequentie dat er geen afstemming mogelijk is over het onderwijsaanbod en de begeleiding van  de leerling.
• Wanneer een school na zorgvuldige diagnostiek met middelen die een school ter beschikking staan (observatie, toetsing, gebruik van screeningsmiddelen), niet tot een eenduidige conclusie kan komen met betrekking tot de onderwijs- en begeleidingsbehoeften van de leerling. In dit geval vindt er meestal behalve een intelligentietest ook een persoonlijkheidstest plaats en/of didactisch onderzoek, afhankelijk van de hulpvraag.
• Wanneer  blijkt dat een beredeneerd aanbod en begeleiding na langere tijd niet het beoogde effect heeft en men meer inzicht nodig heeft in de vraag waarom het niet het beoogde effect heeft. Een intelligentietest alleen is dan niet voldoende.
• Wanneer er behoefte is aan duiding van de kenmerken van de leerling. Dit laatste kan het geval zijn wanneer de leerling langere tijd onderpresteert of naast kenmerken van begaafdheid gedrags- en of leerproblemen ervaart die wijzen in de richting van een leer en/ of ontwikkelingsstoornis. Ook dan is een intelligentietest alleen niet voldoende.
• Wanneer toelating tot een specifieke school of plusklas dit vraagt.

Vanaf welke leeftijd kan er een intelligentietest worden afgenomen?

Een intelligentietest op jonge leeftijd is minder betrouwbaar dan op latere leeftijd. De invloed van de omgeving is bij jonge kinderen groot. Dit heeft effect op de prestaties van de test. Bovendien verloopt  de ontwikkeling van jonge kinderen sprongsgewijs en kan het gedrag van jonge kinderen nog sterk wisselen van dag tot dag (bijvoorbeeld ten aanzien van de concentratie). Er zijn wel testen voor jonge kinderen. Dus als het noodzakelijk is te testen, dan is het wel mogelijk. Als er geen noodzaak is om te testen (zie boven), is het aan te raden te wachten tot het kind 7 of 8 jaar is.

Welke professional kan een intelligentietest afnemen?

Psychologen en orthopedagogen mogen een intelligentietest afnemen. Het is van belang dat de professional kennis en ervaring heeft van hoogbegaafdheid. Het testen van (hoog)begaafde kinderen vraagt om extra expertise. Bij deze kinderen bestaat een grotere kans dat zij door faalangst, perfectionisme en/ of onderpresteren een antwoord wel weten, maar niet geven. Dit kan zowel om gemakkelijke opgaven gaan, als om moeilijke opgaven.  Ook kan er een grote gevoeligheid voor tijdsdruk zijn. Professionals met ervaring met het testen van (hoog)begaafde kinderen zullen hier rekening mee houden.

Wanneer de hulpvraag een samengaan van (hoog)begaafdheid en gedrags- en of leerproblemen betreft, dan is het van belang dat de professional kennis en ervaring heeft juist met die combinatie.

Bij de professionals kunt u zoeken op provincie, type onderwijs, expertise, scholing en beroepsregistratie.

Bij de instanties kunt u zoeken op provincie, op type instantie, expertise en diensten. Iedere instantie is gekoppeld aan één of meerdere geregistreerde professionals.

Intelligentietesten

De meest gebruikte test is de WISC-III NL. Dit is een intelligentietest voor 6 tot 17 jarigen. De test bestaat uit 13 subtesten. Er wordt een totaal IQ gemeten, een verbaal IQ en performaal IQ. De verbale subtesten doen vooral een beroep op verworven kennis en informatie en het vermogen tot  redeneren in woorden. De performale subtesten meten probleemoplossend vermogen, ruimtelijk inzicht en visueel-motorische vaardigheid. Bij de performale subtesten speelt de tijdsfactor een belangrijke rol. Hoe sneller gehandeld, hoe beter de prestatie.

De WPPSI-III NL is een intelligentietest voor kinderen van 2,5 tot 8 jaar. Ook hier wisselen verbale en performale subtesten elkaar af. De verbale intelligentie omvat vaardigheden als woordenschat, taalgevoel, redeneervermogen. De performale intelligentie betreft praktisch handelen, het oplossen van problemen, motorische vaardigheden en ruimtelijk inzicht.

De WAIS-III-NL en WAIS-IV-NL zijn intelligentietesten voor adolescenten en volwassenen tussen de 16 en 85 jaar. Er wordt een totaal IQ gemeten, een verbaal IQ en performaal IQ.

De RAKIT-2 is bedoeld voor kinderen van 4 tot 12 jaar en meet de algemene intelligentie, het totale IQ. Daarnaast geeft de RAKIT specifieke informatie over vier intelligentiefactoren: een perceptuele redeneerfactor, een verbale leerfactor, een ruimtelijke oriëntatiefactor en een verbale vlotheidsfactor.  In de RAKIT zitten taken die een beroep doen op associatief, creatief denken.

Voor leerlingen die het Nederlands niet als moedertaal hebben kan de Raven Standard Progressive Matrices of de SON 6-40 gebruikt worden. Dit zijn beide non-verbale intelligentietesten.