Oog voor detail helpt je om beter naar kunst te kijken, maar het kan ook in het dagelijkse leven veel opleveren. Hoe doe je dat, beter leren kijken?
“Als je je bewust op details richt, zie je veel meer dan wanneer je maar wat rondkijkt,” vertelt psycholoog Stefan van der Stigchel. Hij doet onder meer onderzoek naar aandachtsprocessen en schreef het boek Zo werkt aandacht. “Ons brein kan niet alle informatie die we binnenkrijgen verwerken. Dus we moeten altijd filteren,” legt hij uit.
“En dan kun je twee dingen doen. Je kunt je aandacht laten sturen door alles wat er om je heen gebeurt: als er iemand binnenkomt bijvoorbeeld, gaat daar je aandacht naartoe. Of als een schilderij in een museum fel van kleur is, trekt dat je aandacht. Maar je kunt ook zelf je aandacht sturen door die bewust ergens op te richten. Op de mooie details in een schilderij bijvoorbeeld. Ik denk dat kunst kijken je kan helpen om er bewust van te worden dat je zelf je aandacht kunt sturen. En dat je op die manier meer ziet dan wanneer je je laat leiden door de buitenwereld.”
Je ziet meer als je lang naar één schilderij kijkt dan kort naar tien verschillende werken. En dat komt omdat aandacht tijd nodig heeft, vertelt Van der Stigchel. “Als je kort naar iets kijkt, dan kijk je geheid over allerlei dingen heen. Dan kan het bijvoorbeeld gebeuren dat iemand je ergens op wijst wat je nog niet had gezien terwijl je ogen er wel op gericht waren. Het duurt echt wel even voor je weet waar je naar kijkt, je brein heeft die tijd nodig om de informatie te verwerken.”
En als je lang op een detail let, zoals kunsthistoricus Wieteke van Zeil dat doet voor haar rubriek in Volkskrant Magazine, sta je automatisch ook meer open voor het zien van die details, zoals schoorstenen of zwaluwen, als je eenmaal buiten staat. Omdat iets wat je eerder hebt meegemaakt, de manier waarop je daarna om je heen kijkt beïnvloedt. In de wetenschap noemen we dat priming. Zo neem je je museumbezoek mee de wereld in.”
- Lees het volledige verhaal ‘De kunst van het kijken’ in Flow 8.
Tekst Renate van der Zee Fotografie ©Javier Pardina/Stocksy United
