Lang was mijn vurige wens dat Christo de Stopera zou inpakken en dat iedereen zou zeggen: ‘Niks meer aan doen, laten zo’. Want echt, het mooiste gezicht op de Amstel heb je als je in de pauze vanuit de foyer kijkt, waardoor je het kreng niet ziet. Dan moeten we wel opschieten, want Christo is oud en breekbaar, en vol andere ideeën. Op stapel staan de doorzichtige overspanning van de rivier de Arkansas in Colorado; een 150 meter hoge mastaba van driehonderdduizend geeloranje olievaten in de Verenigde Arabische Emiraten; en het inpakken van de Arc de Triomphe.
De enige reden waarom wij niet daarna aan de beurt moeten willen komen is dat we Venetië dan evenaren als door toerisme 99 procent verziekte stad. Ilja Leonard Pfeijffer had moeiteloos het goudgele wandelpad over het Iseomeer in Noord-Italië als casus kunnen gebruiken in Grand Hotel Europa, blijkt uit de documentaire Christo – Walking on Water. Over Christo’s kunstenaarschap kom je daarin weinig te weten wat je niet al wist. Over zijn aard misschien wel: monomaan, veeleisend, confrontaties niet schuwend, enthousiasmerend, charmant waar nodig.
De meeste van zijn projecten komen me megalomaan en bizar voor, maar de resultaten blijken vaak indrukwekkend, tot nadenken stemmend en fraai (een weinig originele opinie). Het betreffende Italiaanse project is dat ook wel, maar staat niet in mijn favorietenlijst. Maar dat je tallozen over water laat lopen in het land van rots Petrus heeft natuurlijk wel wat.
De speelfilmlengte van de documentaire zou overdreven zijn, ware het niet dat zij wordt gerechtvaardigd door twee onvoorziene factoren waaraan de onderneming te gronde dreigt te gaan: eerst het weer en als dat eindelijk meewerkt het gigantische publiekssucces. Beide factoren leiden tot stijgende spanning en knallende conflicten. Eindeloze onweren en slagregens maken het haast onmogelijk het project überhaupt af te krijgen en dat levert felle botsingen op tussen Christo en zijn rechterhand en neef Vladimir Javacheff. Maar die raken weer vereend als ze na de desondanks gelukte opening geconfronteerd worden met een rampzalig grote toestroom van publiek in combinatie met onwil en onvermogen van de Italiaanse autoriteiten om daar iets tegen te doen. Bureaucratie, hiërarchie, ijdelheid, eigenbelang. Zie de uitgeputte Christo en Vladimir in slaap vallen bij een eindeloos massaoverleg tussen prefect, burgemeester, ambtenaren en talloze geüniformeerden. Terwijl er haast is.
Zo zijn er meer fraaie scènes: een bobo die een van de projecttekeningen, waarvan de opbrengst Christo’s ongesubsidieerde werk mogelijk maakt, het liefst cadeau wil krijgen maar na eindeloos gedoe dan maar met het allerkleinste verdwijnt (zijn vrouw gaat over de uitgaven – o ja?). De openingsreceptie vol hotemetoten die verbaasd zijn dat Christo ze niet herkent want ze hebben toch acht jaar geleden in New York naast hem gezeten? Hij gruwt ervan maar moet wel. Ontroerend: over echtgenote Jeanne-Claude, in 2009 overleden, praat hij onveranderd in de onvoltooid tegenwoordige tijd. Niet alleen bedachten ze deze waterweg lang geleden samen, ‘zij en ik dóen dit altijd zo’.
Andrey Paounov, Christo – Walking on Water, NTR Het Uur van de Wolf, donderdag 12 september, NPO 2, 22.55 uur
