Station Groningen; van 1866 tot nu
Hoofdstation Groningen is niet weg te denken uit het stadsbeeld van Groningen, maar zo lang staat het er nog helemaal niet… Pas in 1896 werd het huidige gebouw opgeleverd voor gebruik. Van toen tot nu heeft het gebouw heel wat meegemaakt.
Het eerste station van Groningen
Het eerste station van Groningen opende op 31 mei 1866. Dat stationsgebouw zag er nog een stuk anders uit dan het huidige gebouw; een simpel en bescheiden stationsgebouw met één verdieping. Wat je op die verdieping kon vinden? Een toegangshal, wachtkamers en dienstvertrekken. Met de snelle toename van het aantal reizigers groeide dit gebouw al snel uit zijn jasje en werd het gebouw ook nog eens bestempeld als niet representatief.
Grote plannen voor een nieuw station
Maar een nieuw station bouwen ging zomaar niet. Buiten de wallen van de stad mocht namelijk alleen maar gebouwd worden met hout. Zo konden gebouwen in geval van nood snel afgebroken worden. De Vestingwet van 1874 maakte hier gelukkig een einde aan. Eindelijk kon er een nieuw stationsgebouw komen van steen. Toch duurde het nog even voor het er kwam; pas in 1891 lagen er plannen en tekeningen voor een eerste klasse stationsgebouw.
De Amsterdamse architect Isaac Gosschalk
Groningen lag op de route naar Duitsland; een belangrijke positie volgens de Staats Spoorwegen. Daarom verdiende Groningen een station van eerste klasse, die waren namelijk alleen weggelegd voor steden die van groot belang waren voor de spoorverbinding van Nederland. Een eerste klasse stationsgebouw bestond standaard uit een hoofdgebouw met twee zijvleugels.
Maar zo'n standaard eerste klasse gebouw was voor de gegoede burgerij van Groningen eigenlijk niet voldoende. Het moest een gebouw van standing worden. Om de herenboeren, regenten en hoogleraren te vriend te houden kreeg de Amsterdamse architect Isaac Gosschalk de opdracht het nieuwe station te ontwerpen. Op de plattegrond van een eerste klas station mocht hij zijn gang gaan met de indeling én de architectuur. Dat resultaat is tegenwoordig nog steeds te bewonderen!
Station Groningen; altijd in verandering
Het prachtige plafond en alle decoraties waren niet altijd te bewonderen. In 1968 werd de stationshal volgebouwd met loketten voor kaartverkoop en winkels en werd het plafond verlaagd voor een kantine. In 1994 besloot Rob Staal, toen businessmanager van de NS dat het anders moest. Hij nam het initiatief voor de 5(!) jaar durende restauratie.
Het stationsgebouw als hoofdrolspeler
En toch heeft het stationsgebouw de hoofdrol nog niet teruggekregen na de restauratie in de jaren negentig. Het nieuwe ontwerp gaat hier verandering in brengen. Het ontwerp van Koen van Velsen Architecten sluit namelijk aan bij het monumentale karakter van het Hoofdstation. Het ontwerp gaat uit van duurzame, robuuste en herbruikbare materialen. Ook bomen en groen krijgen een prominente plek. De nieuwe perronkappen zijn geïnspireerd op de bestaande en kunst krijgt een belangrijke plek in de voetgangerspassage. Oud en nieuw is in het ontwerp een samenhangend geheel. Kortom; het pronkjewail van Groningen krijgt zijn eerste klasse uitstraling weer terug!
Dit artikel is gebaseerd op verschillende bronnen, zoals Bureau Spoorbouwmeester, De Collectie en het boek dat uitkwam na de renovatie van Station Groningen in de jaren '90.
