Terp fan de Takomst
Het slik trekt aan je laarzen. De wind giert langs je oren. De weidsheid van het kwelderlandschap beneemt je de adem. Een bezoek aan de Terp fan de Takomst – oftewel de Terp van de Toekomst – in Noard-Fryslân Bûtendyks is een ware belevenis. Deze nieuw opgeworpen kunstzinnige terp in de nabijgelegen kwelders ten noorden van Blije is een bijzondere belevingsplek in de natuur. Een plek ter inspiratie of bezinning. Waar je zowel oude als nieuwe verhalen kan delen over dit voor Friesland betekenisvolle terpen- en kwelderlandschap.
Mienskip
De Terp fan de Takomst is een idee dat ruim 10 jaar geleden ontstond bij een inwoner van het dorp Blije. De bewoners wilden graag de verbinding met de Waddenzee herstellen om zo te laten zien wat de oorspronkelijke functie is van hun terp – hoe ze als kustbewoners hebben geleefd met de zee, eerst op terpen, later door dijken te bouwen en land te winnen uit zee. Maar ook hoe ze door het verleden nog steeds verbonden zijn met de toekomst van het kustgebied en het Wad.
Het plan voor een nieuw te bouwen terp werd breed gedragen in de dorpsgemeenschap, de mienskip, en het idee werd opgepikt door Sense of Place. Deze culturele ontwikkelorganisatie van voormalig Oerol-oprichter Joop Mulder († 2021) wil met landschapskunst het bijzondere karakter van de Waddenkust belichten. Samen met Vereniging Dorpsbelang Blije e.o. werden zij aanjager van het project. Het Rotterdamse ontwerpbureau Observatorium werd uitgekozen voor het ontwerp van de Terp, een kunstenaarscollectief dat vele belevingsplekken in binnen- en buitenland gecreëerd heeft. De dorpsgemeenschap werkte gezamenlijk aan de bouw van de terp, net zoals dat vroeger ging.
It Fryske Gea is eigenaar van het natuurgebied Noard-Fryslân Bûtendyks en samen met een afvaardiging uit de gemeenschap na 16 juli 2022 ook beheerder van de Terp fan de Takomst.
Toekomstbestendig?
De terp is zo’n 80 meter breed en 5,7 meter boven NAP. De buitenkant van de terp is een cirkelvormige opgang. Tussen een zuilenrij van houten palen wandel je gestaag naar boven, van het maaiveld naar terphoogte. Zo ervaar je een 360-graden beleving. Je uitzicht op het uitgestrekte landschap verandert steeds, net als de kwelders die altijd in beweging zijn onder invloed van de getijden. De houten zuilengang wordt bekroond met twee grote houten ringen. Deze ringen symboliseren het huwelijk tussen land en zee, tussen mens en natuur. In de ringen staan uitingen van bewoners over hun relatie met het wad. Ook zijn de namen van de inwoners van Blije, en andere betrokkenen, vereeuwigd aan de terp met naambordjes op paaltjes langs de buitenring. De Terp fan de Takomst heeft een vergankelijk karakter, hij is niet voor de eeuwigheid gebouwd. Hoelang is de terp bestand tegen de natuurlijke elementen?
Natuurlijke dynamiek
De terp heeft een circulair karakter en is opgeworpen met hergebruikt materiaal en klei uit de directe omgeving. De bouw van de terp gaf Rijkswaterstaat de kans een pilot te starten naar verbetering van de kwaliteit van kwelders. De kwelder ten noorden van de terp werd afgegraven en staat nu regelmatig volledig onder water. De natuurlijke dynamiek wordt daarmee hersteld. Met een monitoringsprogramma wordt gekeken welke effecten dit heeft op de vissen, opslibbing en vegetatie. De Terp fan de Takomst wil daarmee vooruitlopen op de manier van bouwen in de toekomst en zeker in een kwetsbaar gebied als UNESCO Waddenzee Werelderfgoed.
Breng een bezoek
Vanaf de dijk is de terp het hele jaar rond te zien en buiten het broedseizoen, tussen 16 juli en 14 maart, is de terp van dichtbij te ervaren. Tenminste… als de zee het toestaat, want nog altijd is de zee buitendijks de baas! Een onverhard pad van 1,2 kilometer leidt je van de Zeedijk door de kwelders naar de nieuwe terp. Kijk voor het overzicht aan excursies in dit gebied op onze activiteitenpagina. Ga je liever op eigen gelegenheid naar de terp? Download dan de fiets- en wandelroutekaart van Vereniging Dorpsbelang Blije e.o., die langs de historie van Hegebeintum en Blije gaat. Let op: honden zijn niet toegestaan.
Expositie
In Kweldercentrum Noarderleech is de expositie ‘Anders Bekeken’ over de Terp fan de Takomst te bezichtigen. Bekijk hieronder het filmpje waarin medewerker cultuurhistorie & landschap Stefien Smeding van It Fryske Gea meer vertelt over dit bijzondere project en de expositie.
Handen ineen geslagen
De Terp fan de Takomst kwam tot stand door samenwerking van de Vereniging Dorpsbelang Blije e.o. en de inwoners van Blije met Sense of Place, It Fryske Gea en Observatorium Rotterdam.
Mede mogelijk gemaakt door: Waddenfonds, Mondriaanfonds, Rijkswaterstaat, Prins Bernhard Cultuurfonds/Fonds Laboratorio, BPD Cultuurfonds, provincie Fryslân, Vitale Waddenkust en de gemeente Noardeast-Fryslân.
