Overleg Remkes: boeren en kabinet iets dichter tot elkaar

Dat geldt voorlopig niet voor het tijdpad. Aan het jaartal 2030 om de eerste stikstofresultaten binnen te halen, willen premier Rutte en minister Van der Wal nog niet tornen. Van der Tak spreekt van een ’twistpunt’. Waarschijnlijk komt Remkes in zijn eindrapport, dat hij nu gaat schrijven, nog wel met een advies over welk jaartal het meest verstandig zal zijn.

Zeer omstreden

Meer succes behaalden de boeren bij een zeer omstreden instrument dat de maximale hoeveelheid stikstof uitdrukt voordat kwetsbare plantjes in de problemen komen. Deze zogenoemde kritische depositiewaarde (KDW) lijkt op weg naar de uitgang, nu ook het kabinet open staat voor het zoeken naar een alternatief. „De ministers gaan samen met de sector kijken hoe en wanneer de KDW vervangen kan worden”, stelde Remkes na afloop van het gesprek. Ook premier Rutte geeft aan dat er over een alternatief zal worden nagedacht. „Niemand is getrouwd met een afkorting.”

Vergeet de focus op stikstofneerslag, maar kijk naar wat Brussel echt vraagt: de kwaliteit van de natuur. Dat is wat de landbouworganisaties aan het kabinet vragen. En die natuurkwaliteit wordt, afgezien van stikstof, nog door vele andere factoren bepaald. ,,We moeten weg van de stikstofneerslag en in de richting van natuurdoelen”, aldus Van der Tak. Minister Van der Wal is het daarmee eens: ,,Het gaat niet om stikstof, niet om de KDW, maar om de staat van de natuur. Dat is ons doel.”

Het probleem is echter dat de KDW nu nog een pijler vormt onder de vergunningverlening voor nieuwe bedrijfsactiviteiten. Alleen als een nieuwe activiteit niet tot teveel neerslag in de natuur leidt, kan er groen licht komen voor een vergunning. Een alternatief dat voor de KDW in de plaats komt, zal daarom wel juridisch houdbaar moeten zijn, waarschuwt het kabinet. Van der Wal: ,,Daar gaan we samen naar op zoek.”

’Moeizaam’

Het gesprek op het provinciehuis in Den Haag begon „een beetje moeizaam”, stelde Remkes na afloop. „Maar dat klaarde al snel op”, aldus de VVD-prominent. Rutte sprak van een ’bij tijd en wijlen pittig gesprek’. En Bart Kemp van Agractie noemde het zelfs ’explosief’. Tijdens de pauze liet Remkes zich nog ontvallen dat hij in ’een wespennest’ terecht was gekomen.

Kemp constateert echter tevreden dat een krimp van de agrarische sector ’geen doel’ op zich is. Hij ziet wat dat betreft een ’veranderende houding’ bij de bewindslieden. Verder is uitgesproken dat het kabinet bekijkt hoe innovaties die de stikstofuitstoot kunnen verlagen alle ruimte kunnen krijgen. En voor de PAS-melders, een groep van drieduizend bedrijven die al drie jaar klem zitten door de juridische crisis, wil het kabinet ook extra haar best doen.

Onhaalbaar

In de agrarische sector leeft allang frustratie over het instrument van de kritische depositiewaarde. Voor veel kwetsbare natuur in Natura2000-gebieden zijn namelijk bijzonder strenge KDW’s vastgesteld. De neerslag van stikstof zou daar zover omlaag moeten dat er in de wijde omtrek eigenlijk geen bedrijfsactiviteiten meer kunnen plaats vinden. Volgens een studie van Stichting Agrifacts blijft de KDW in een derde van de natuurgebieden onhaalbaar, zelfs als alle activiteiten aan industrie, landbouw en vervoer uit heel Nederland zouden verdwijnen.

Remkes stelde acteraf dat hij nu eerst een eindrapport gaat schrijven over de stikstofbesprekingen. Hij hoopt in de tweede helft van september ’verstandige dingen te zeggen over stikstof en het perspectief’ voor boerenbedrijven, aldus de VVD-er. Over het laatste gesprek zegt hij: ,,Er is in elk geval vooruitgang geboekt.”