Moderne kapellen: de buitenwereld vergeten in de kerk van het licht
Vlak bij de miljoenenstad Osaka, in Ibaraki, staat de kleine protestantse Ibaraki-kasugaoka kerk, beter bekend als de Kerk van het Licht. Op deze plek, waar al langer een houten kerkje en een predikantswoning stonden, is een nieuwe kerk van beton gebouwd in 1989.
De sober uitgevoerde en ook goedkoop gebouwde kerk heeft de vorm van een langwerpige doos, van 6 meter breed en hoog en 18 meter lang, met daarin twee vakken van 12 banken, die iets aflopend staan opgesteld op brede houten treden, aan weerszijden van een middenpad.
De wanden van de kerkzaal zijn vrijwel gesloten, met daarin drie ramen die bewust weinig zicht op de omgeving leveren, waardoor de kerk naar binnen gekeerd is. Het raam in de zuidgevel is indrukwekkend. Het bestaat uit een uitsparing in het beton in de vorm van een groot rank kruis. Deze loopt van wand tot wand en van vloer tot plafond, zonder roeden en zonder kozijnen; glas in beton. Dit kruis brengt vrijwel al het licht binnen en projecteert, in de ochtend, dezelfde vorm op de vloer en de zijwanden.
symboliek
De symboliek van het licht dat deze wereld binnenkomt door het kruis, is zeer krachtig. Doordat het kruis rank is gehouden, is de kerkzaal vrij donker en wordt de intensiteit van het licht nog sterker ervaren. De positie van het raam, voorin aan het eind van het middenpad, draagt ook bij aan de impact.
De twee andere ramen hebben een relatie met een ander fenomeen in deze kerk: een diagonale wand. Deze wand, die in het grondvlak de vorm van het getal zeven heeft, begint als ‘tuinmuur’, maakt een scherpe hoek, om vervolgens via het enige zijraam de kerkzaal schuin in te steken en door een smal verticaal raam in de noordelijke wand weer uit te treden. De wand scheidt een driehoekig portaal af van de kerkzaal en bepaalt de routing. Bij binnenkomst in het portaal blokkeert deze de doorgang. Men moet een paar passen naar links maken, om vervolgens door een opening in de wand een draai naar rechts te maken om zo de kerkzaal te kunnen betreden. Men bevindt zich dan, als bij verrassing, op de middenas van de zaal met zicht op het imposante lichtkruis.
De kerk is inmiddels wereldberoemd door zijn architectuur en door zijn ontwerper Tadao Ando. Dat trekt uiteraard toeristen aan, maar de kerk voert hierin een restrictief beleid. Zij is van mening dat een kerk geen toeristische trekpleister is en dat het gebruik als ruimte voor diensten en gebed voorrang moet hebben.
Wie toch een bezoek wil brengen, kan dat alleen op zondagen doen, na ruim van tevoren gereserveerd te hebben. Het fotograferen van personen in de kerk wordt daarbij niet op prijs gesteld en men wil liever helemaal niet dat er buiten gefotografeerd wordt. De buurt zou er overlast door kunnen ervaren. In Japan regelt men de zaken strak.
Het was Ando’s doel om een plaats te creëren voor bezoekers om zich terug te trekken, de buitenwereld te vergeten en met de werking van licht de spiritualiteit bij hen te versterken. De nieuwe verbeeldingswijze van het kruis dat hier samenvalt met licht, draagt daar zeker aan bij.
Hij heeft dáármee én met de opwaardering van de muur, in een tijd dat glaswanden mode waren geworden, ook wereldwijd architecten geïnspireerd tot een nieuwe manier van kerkbouw. <
plaats Ibaraki, Japan
bouwjaar 1989
architect Tadao Ando
bouwkosten US$ 218.000
oppervlakte 113 m2
aantal zitplaatsen 90
open op zondagen tussen 13.30-16.00 uur
meer info www.ibaraki-kasugaoka-church.jp/e-forvisitors.html
