Stap een supermarkt in Nederland binnen en je waant je in een souvenirshop. Winkelrekken liggen vol producten die afgestemd zijn op de troonsafstand van koningin Beatrix en de machtsoverdracht aan Willem-Alexander. Douwe Egberts verkoopt voor het eerst in 260 jaar de vertrouwde Aroma Rood in oranje verpakkingen. King pakt uit met Alex-pepermuntjes. De Ruijter vulde een blikken doos met alleen maar oranje hagelslag. En dessertenmaker Mona creëerde Kroningstoetjes, met sinaasappelsaus.

Commercieel voordeel

Intussen in de dagbladhandel: kranten met bijlagen en extra dikke tijdschriften. Tv-stations zenden documentaires en films uit over Beatrix en Willem-Alexander. En de familiezender Radio 2 zendt al wekenlang Oranjejournaals uit.

‘Er heerst Oranjehysterie’, zegt koningshuisdeskundige Rick Evers, die voor het maandblad Royalty schrijft. ‘Maar vergis je niet, die hysterie wordt in de eerste plaats gecreëerd door wie er commercieel beter van wordt. Fabrikanten en supermarkten, bijvoorbeeld. Maar ook de media.’

De Nederlanders werden tegelijk van hogerhand bestookt – kritische geesten zeggen gebrainwasht – met initiatieven om de samenhorigheid te versterken. Dik 1,3 miljoen schoolkinderen moesten een dag lang bewegen tijdens de Koningsspelen. Burgers konden hun ‘droom voor de koning’ posten. En herinner u het beruchte Koningslied dat iederéén dinsdag moet meezingen. Ondanks de felle kritiek staat de song op de eerste plaats in de hitparade.

Reden om te feesten

De gemiddelde Nederlander gaat vooralsnog niet mee in de gecommercialiseerde en de door de overheid gestuurde Oranjegekte, aldus royalty-expert Rick Evers. ‘Het is niet zoals bij het wereldkampioenschap voetbal, dat hele straten weken van tevoren al oranje kleuren en iedereen de Nederlandse vlag buiten hangt. Voor de gewone Nederlander kan het niet snel genoeg 30 april zijn, zodat die gekte voorbij is.’

Marktonderzoek van het bureau GfK bevestigt dat. Ondanks het overaanbod heeft hooguit één gezin op de tien een Oranjeproduct in huis gehaald. Het populairst is de Alex-pepermunt van King, gevolgd door de oranje koffiepakken van Douwe Egberts. Drogisterijketen Kruidvat, geconfronteerd met een overstock aan prullaria, hanteert sinds dit weekend de formule ‘een kopen, twee gratis’.GfK verwacht dat het Oranje-effect pas deze week leidt tot meerverkoop.

Uitzondering op de regel is Amsterdam, dat nu al volledig oranje gekleurd is. Maar dat is altijd zo met Koninginnedag, dit jaar uiteraard een tikkeltje meer. Op het Centraal Station en in het stadscentrum zijn grote banieren geplaatst in rood, wit en blauw, met de oranje letters W en A, verwijzend naar de initialen van de nieuwe koning. Straten zijn versierd met Nederlandse vlaggen.

De gemiddelde Nederlander mag dan alle hysterie beu zijn, morgen zal iedereen feestvieren. ‘Amsterdam wordt de oranje hoofdstad van de wereld’, kondigde premier Mark Rutte gisteren aan tijdens een internationale persconferentie. Rick Evers: ‘Koninginnedag draait doorgaans niet zozeer om de koningin, het is gewoon een reden om feest te vieren en al van ’s ochtends in de drank te vliegen. Dan doen we alsof we alles en iedereen leuk vinden, terwijl we elkaar de rest van het jaar niet aankijken. En dit jaar? Eerst naar de inhuldiging kijken en dán naar het terras. Het liefst allebei tegelijk.’