VVD’er Johan Remkes waarnemer in Limburg

Johan Remkes wordt waarnemend commissaris van de koning in Limburg. Zijn opdracht is om vaart te zetten achter de komst van een nieuw provinciebestuur en om de bestuurscultuur te verbeteren.

Hij gaat volgende week aan de slag, bevestigt Johan Remkes tegenover NRC. „Deze loodgieter uit Groningen gaat Limburg helpen. De Staten moeten aan de slag”, zegt hij in een eerste reactie.

De 69-jarige Remkes volgt de CDA’er Theo Bovens op. Die kondigde vorige week vrijdag zijn vertrek aan. Bovens wilde aanvankelijk maximaal zes maanden aanblijven als commissaris van de koning (in Limburg ‘gouverneur’ genoemd), maar hij liet donderdag weten alsnog snel weg te willen. Naar eigen zeggen viel de combinatie van de hoeveelheid werk en het „rouwproces” over zijn afscheid hem te zwaar.

Remkes heeft veel ervaring op verschillende bestuurlijke niveaus. De VVD’er was in 2019 en 2020 waarnemend burgemeester van Den Haag. Daarvoor was hij onder meer commissaris van de koning in de provincie Noord-Holland en minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (2002-2007).

Of hij zich in Limburg ook ‘gouverneur’ gaat noemen, zoals daar traditie is, weet Remkes nog niet, zegt hij tegen NRC. „Daar ga ik in de auto over nadenken.”

Voltallige college stapte op

Bovens maakte vorige week zijn vertrek bekend, nadat eerder al alle zeven Limburgse gedeputeerden hun ontslag aanboden. Aanleiding vormde een publicatie van NRC over de affaire rond landschapsorganisatie IKL en haar directeur, de oud-CDA-gedeputeerde Herman Vrehen. Dat artikel kwam bovenop drie eerdere integriteitsaffaires rond het provinciebestuur. Provinciale Staten vonden het optreden van het afgetreden college op integriteitsgebied niet doortastend genoeg en willen „een andere bestuurscultuur”.

Minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken, D66) kondigde Remkes komst hoogstpersoonlijk aan. Ze kwam vrijdag naar Maastricht voor spoedoverleg met de fractievoorzitters van Provinciale Staten.

Grote zorgen over Limburg

Ollongren zei „grote zorgen” te hebben over de ontstane crisis in Limburg: „De bestuurscultuur en de daarmee samenhangende problemen zijn dringend aan een oplossing toe. Integriteitsbesef moet niet alleen op papier op orde zijn, maar vraagt om een voortdurend besef. Remkes mag alles doen wat nodig is om de zaken in Limburg op orde te krijgen, en als hij daarvoor nog extra instrumenten nodig heeft kan hij die van mij krijgen.”

Lees ook Ondanks de vele affaires vond Theo Bovens dat Limburg het goed deed

Remkes is gevraagd om het fundament te leggen voor een omslag van de bestuurscultuur en onderzoek te doen naar „de achterliggende oorzaken” van het gebrekkige „integriteitsbesef”. Ook moet Remkes „het gezag” van het ambt van commissaris herstellen.

Remkes moet ook zicht houden op het functioneren van de Limburgse burgemeesters op integriteitsgebied. In één gemeente, Eijsden-Margraten, is die discussie nu actueel omdat burgemeester Dieudonné Akkermans ook als voorzitter van de raad van toezicht betrokken is in de affaire rond IKL.

De procedure voor een permanente commissaris van de koning wordt meteen opgestart. Deze opvolger van Remkes kan naar verwachting dit najaar worden benoemd.

Nieuw provinciebestuur

De Staten vergaderen deze vrijdag over de vorming van een nieuwe coalitie. VVD-fractievoorzitter Karin Straus lijkt daarin steun te krijgen van een Statenmeerderheid voor twee moties. De eerste daarvan vraagt om de aanstelling van een of twee verkenners die gaan bekijken hoe er „met vaart” een nieuw provinciebestuur met een zo breed mogelijk draagvlak kan worden gevormd.

Lees ook Limburg kon niet blijven ‘poetsen met een vieze bezem’

Een tweede motie vraagt de als eersten afgetreden CDA-gedeputeerden Ger Koopmans en Hubert Mackus om in de Staten vragen te komen beantwoorden over de IKL-affaire.

Het CDA heeft gezien de integriteitsaffaires aangekondigd bij voorkeur geen bestuurders te leveren.

Limburg kende de afgelopen twee jaar een extraparlementaire coalitie. Daarin zaten op persoonlijke titel twee CDA’ers en eenlingen (PVV, JA21, VVD, ex-GroenLinks en een vertegenwoordiger van een lokale partij).

Lees ook ‘In de kern is de persoonlijkheid Remkes altijd hetzelfde gebleven’