De beste boeken van 2022 volgens NRC-recensenten

Het rijke boekjaar 2022 Soms klinkt er wel eens gemopper over de overdaad aan nieuwe boeken die elke week verschijnen. Hoe kunnen zoveel boeken ooit lezers bereiken? Maar gelukkig zijn er nog steeds boeken, die zich onderscheiden en een echt gesprek tussen lezers op gang brengen.

 

Buitenlandse literatuur

Persis Bekkering


  1. Leslie Kaplan: Het exces – De fabriek.

    Prozagedichten vanuit de Danteske fabriekskosmos, waar de arbeider ontdaan is van zijn menselijkheid en dus enkel nog kan spreken als ‘men’. Gruwelijk en kil monument voor de industrialisering.

    Vert. Jan H. Mysjkin. Vleugels, 144 blz., € 23,95

  2. Claire-Louise Bennett: Kassa 19.

    Een meanderende, meeslepende autofictie over een leven koortsachtig lezen en schrijven om de (vrouwelijke) waanzin op afstand te houden.

    Vert. Karina van Santen en Martine Vosmaer. Koppernik, 256 blz., € 23,50

  3. Fernanda Melchor: Paradais.

    Dezelfde schuimbekkende stijl als Melchors vorige meesterwerk Orkaanseizoen, maar nu in strakker jasje. Meesterlijk, bloedstollend proza over geweld dat Mexico verscheurt.

    Vert. Lisa Thunnisen. Wereldbibliotheek, 160 blz., € 21,99

  4. Lucy Ives: Life Is Everywhere.

    Een experimentele roman, een bundel teksten en raamvertellingen, waarmee Ives zoekt naar een nieuwe literaire vorm om over trauma te kunnen schrijven. Haar proza is dissociatief, hallucinant, maar ook perfect sarcastisch op het juiste moment.

    Graywolf Press, 460 blz., € 19,50

  5. Maarten van der Graaff: Onder asfalt.

    Geen andere schrijver roept Nederland zo mooi op in taal, onze architectuur ‘ongrijpbaar algemeen en afgrijselijk specifiek’, in een roman waarin een nieuwe literaire infrastructuur wordt uitgevonden.

    Pluim, 304 blz., € 22,99

Peter de Bruijn


  1. Ingmar Bergman: Ich schreibe Filme. Arbeitstagebücher 1955-2001.

    Meekijken in het hoofd van de meester, terwijl zijn eerste ideeën ontstaan voor films die nog steeds een maatstaf zijn.

    Berenberg, 445 blz., € 28

  2. Bob Dylan: The Philosophy of Modern Song.

    Dwars, provocerend, aanstekelijk, deskundig en soms ronduit vreemd – Dylan legt uit waarom 66 geliefde songs zo goed zijn.

    Vert. Robert Neugarten. Spectrum, 339 blz.€ 29,99

  3. Kate Molleson: Sound Within Sound. Opening Our Ears to the Twentieth Century.

    BBC-journaliste treedt buiten de gebaande paden van de klassieke muziek en laat zien hoeveel goede muziek er nog meer te vinden is in de wereld.

    Faber & Faber, 354 blz., € 24,50

  4. Lesley Chamberlain: Rilke. The Last Inward Man.

    Het innerlijk leven wordt weleens compleet weg-gefilosofeerd. Britse auteur laat zien dat het niet alleen bestaat, maar in het gunstigste geval de rijkdom kan bereiken van een dichter als Rilke.

    Pushkin Press, 253 blz., € 16,50

  5. Gwendolyn Sasse: Der Krieg gegen die Ukraine. Hintergründe, Ereignisse, Folgen.

    Oost-Europa expert behandelt in kort bestek de belangrijkste feiten en achtergronden bij de oorlog in Oekraïne.

    C.H. Beck, 122 blz., € 12

Buitenlandse literatuur

Margot Dijkgraaf


  1. Mohamed Mbougar Sarr: De diepst verborgen herinnering van de mens.

    Liefdesverklaring aan de literatuur en labyrintisch meesterwerk. Prix Goncourt 2021.

    Vert. Jelle Noorman. Atlas Contact, 463 blz., € 24,99

  2. Olivier Guez (red): Le Grand Tour.

    Zevenentwintig Europese schrijvers over plaatsen die de geschiedenis en de cultuur van hun land, en dus van Europa bepalen – schitterend divers panorama.

    Grasset, 454 blz., € 16,99

  3. Hélène Cixous: Station Osnabrück naar Jeruzalem.

    Een Joodse familiegeschiedenis zoals u nog nooit gelezen heeft.

    Vert. Désirée Schyns. Octavo, 191 blz., € 22,50

  4. Lana Bastašićc: Vang de haas.

    Waarom we alert moeten zijn op veranderingen in de taal. Indrukwekkende road novel over opgroeien in Bosnië, oorlog en identiteit, vanuit vrouwelijk perspectief.

    Vert. Pavle Trkulja. Meulenhoff, 239 blz., € 21,99

  5. Cees Nooteboom: Over het raadsel van woorden, tonen en stemmen.

    Prachtig uitgegeven muzikale overpeinzingen van de grootmeester.

    Koppernik, 114 blz., € 21,50

Jan Donkers


  1. Elizabeth Strout: Lucy aan zee.

    Toegegeven: niet haar beste werk, maar deze vierde roman met de ietwat onwaarschijnlijke auteur Lucy Barton in de hoofdrol is opnieuw een wonder van subtiele observatie in tijden van pandemie.

    Vert. Madelon Janse. Atlas Contact, 247 blz., € 22,99

  2. Ann Petry: Het Nauw.

    Onbegrijpelijk dat deze uit 1953 daterende roman zo lang onder de radar is gebleven. De Afro-Amerikaanse schrijfster bespeelt schijnbaar moeiteloos vele registers in dit verhaal over een gedoemde interraciale liefde.

    Vert. Lisette Graswinckel. Atlas Contact, 606 blz., € 24,99

  3. Patrick Radden Keefe: Schurken.

    Zeer vermakelijke bundeling van een dozijn reportages van de ster-reporter van de New Yorker, over moordenaars, oplichters en ander geboefte.

    Vert. Hans E. van Riemsdijk en Marijke Gheeraert. Nieuw Amsterdam, 364 blz., € 29,99

  4. Annie Proulx: Veen, dras, moeras. Het onderschatte belang van veengebieden voor onze planeet.

    Bevlogen en fraai geschreven noodkreet van deze Pulitzer-winnares (Scheepsberichten) annex milieuactiviste.

    Vert. Alexander van Kesteren. De Geus, 232 blz., € 12,99

  5. Douwe Draaisma: De man die zijn hoofd verloor. Over wanen en illusies.

    In de van hem bekende even elegante als toegankelijke stijl tekent de Groningse emeritus een bizarre reeks van fantoomervaringen, wanen en hallucinaties.

    Historische Uitgeverij, 194 blz., € 24,50

Maarten Doorman


  1. Andrea Wulf: Rebelse genieën. De eerste romantici en de uitvinding van het ik. (Magnificent Rebels: The First Romantics and the Invention of the Self)

    Wervelende groepsbiografie van filosofen, schrijvers en andere briljante halvegaren in Jena. Op de achtergrond schaatst Goethe voorbij.

    Vert. Fennie Steenhuis, Nannie de Nijs Bik-Plasman en Mijke Hadewey van Leersum. Atlas Contact, 588 blz., € 39,99

  2. Michael Cholbi: Grief. A Philosophical Guide.

    Filosofische analyse van de rouw: die gaat niet alleen over die gestorven ander maar ook over jezelf.

    Princeton University Press, 220 blz., € 29,99

  3. Eva Gerlach: Hier. Gedichten.

    Krachtige op de huid geschreven raadselachtige poëzie: ‘vleugel me, blaas me nieuw, ga niet voorbij.’

    De Arbeiderspers, 80 blz., € 19,99

  4. Jean-Jacques Rousseau: Bekentenissen.

    Eindelijk een nieuwe editie van deze fenomenaal geschreven autobiografie, even leugenachtig als oprecht. Zie hier de ware uitvinding van het ik die aan Wulfs romantische genieën voorafging.

    Vert. Leo van Maris. Athenaeum – Polak & Van Gennep, 784 blz., € 44,90

  5. Ieme van der Poel: De tijdmachine van Marcel Proust. Een gids voor de moderne lezer van ‘Op zoek naar de verloren tijd.’

    Fijn cadeau aan de Nederlandse lezer bij de honderdste sterfdag van Marcel Proust.

    De Bezige Bij, 236 blz., € 19,99

Literatuur

Judith Eiselin


  1. Maggie Shipstead: De grote cirkel. Hoge pieken, diepe dalen.

    Deze avonturenroman over een vrouwelijke pilootpionier uit Montana en een hedendaagse actrice sleept je voortvarend mee door het luchtruim en de modder.

    Vert. Marion Drolsbach en Lucie Schaap. Meulenhoff, 672 blz., € 26,99

  2. Joanna Quinn: Het Walvistheater.

    Dorset, Engeland, het Interbellum. Drie aristocratenkinderen bouwen een theater van de botten van een aangespoelde walvis. Het toneel blijft hun inspiratie wanneer de Tweede Wereldoorlog alles wat ze kenden en waren opslokt. Indringend, gloedvol, ontroerend en humoristisch bovendien.

    Vert. Valerie Janssen en Ineke van Bronswijk. Boekerij, 544 blz., € 24,99

  3. Jean-Jacques Sempé: Het geheim van Raoul Taburin.

    Vlak voor zijn negentigste verjaardag overleed dit jaar de geniale tekenaar Sempé, die ook schrijven kon. Geestig en gevoelig vertelseltje in woord en beeld, klein maar zo groots.

    Vert. Kris Lauwerys. Oevers, 96 blz., € 22,50

  4. Anjet Daanje: Het lied van ooievaar en dromedaris.

    Elf vertellers omspannen drie eeuwen, en nog heb je er geen genoeg van als dit ingenieuze boek uit is. Meesterstuk van Daanje, wiens dit jaar heruitgegeven Delle Weel (net als haar overige romans) ook een enorme aanrader is.

    Passage, 656 blz., € 34

  5. Ted van Lieshout: Beitelaar.

    Buitengewoon gedurfd, geestig, gevoelig en gelaagd boek over een vijftienjarige jongen die de grip op zijn eigen levensverhaal dreigt te verliezen wanneer hij een aantrekkelijke volwassen man ontmoet. Niet door die man, maar door de bemoeienis van andere volwassenen, vervuld van goede intenties.

    Querido, 176 blz., € 18,99

Buitenlandse literatuur

Rob van Essen


  1. Jessica Au: Koud genoeg voor sneeuw.

    Herinneringen, geluk en weemoed staan centraal in deze fijnzinnige roman over een volwassen dochter die met haar moeder een reis maakt door Japan.

    Vert. Jeske van der Velden. De Arbeiderspers, 160 blz., € 20

  2. Maeve Brennan: De rozentuin.

    Prachtige collectie verhalen van een auteur die pas na haar dood de roem kreeg die ze verdiende. Bijtende ironie, melancholie, berusting en eenzaamheid.

    Vert. Rosalien van Witsen. Athenaeum – Polak & Van Gennep, 384 blz., € 24,99

  3. A.M. Homes: De openbaring.

    Wervelende roman over een clubje gefortuneerde Republikeinen die niet kunnen verkroppen dat Obama tot president is verkozen. De satire voorbij, en dat is een aanbeveling.

    Vert. Gerda Baardman en Monique ter Berg. De Bezige Bij, 462 blz., € 24,99

  4. Barbara Pym: Een tamme gazelle.

    Pyms blik op het Engelse dorpsleven zit vol onderhuidse ironie. Sommige passages zijn stiekem hartverscheurend.

    Vert. Anda Schippers. Van Maaskant Haun, 273 blz., € 21,99

  5. Ali Smith: Gezelschap.

    Speelse én serieuze roman vol woede over de toestand van de wereld maar met nadruk op de veerkracht van mens en taal. Compliment voor de vertalers die hier geen eenvoudige klus aan hadden.

    Vert. Karina van Santen en Martine Vosmaer. Prometheus, 232 blz., € 22,50

Non-fictie

Bart Funnekotter


  1. Roelof van Gelder: De koopman van Kanton. Jan Bekker Teerlink (1759-1832)

    Schoolvoorbeeld van hoe je met noest archiefwerk een leven van lang geleden in geuren en kleuren aan de vergetelheid ontrukt.

    Prometheus, 336 blz., € 32,50

  2. Harald Jähner: Höhenrausch. Das kurze Leben zwischen den Kriegen

    Bedwelmend en tegelijk benauwend boek over hoe veelbelovend de Weimarrepubliek eigenlijk was.

    Rowohlt, 560 blz., € 30,95

  3. Edward Shawcross: De laatste keizer van Mexico. Hoe een Habsburgse aartshertog een rijk moest stichten in de Nieuwe Wereld.

    Het absurde verhaal van een Oostenrijkse prins die met de beste bedoelingen zijn hand in een wespennest stak.

    Vert. Arian Verheij, 360 blz., € 29,50

  4. Henk Singor: Constantinopel en de eerste jihad 633-718. Het overleven van een christelijk Europa in de zevende en achtste eeuw.

    Over hoe de opkomst van de islam op het nippertje gestuit werd voor de muren van Constantinopel: een beslissend moment in de Europese geschiedenis.

    Ambo Anthos, 560 blz., € 34,99

  5. Andrea Wulf: Rebelse genieën. De eerste romantici en de uitvinding van het ik.

    Een groepje jonge denkers zet in Weimar de filosofie op zijn kop – en houdt er een turbulent liefdesleven op na.

    Vert. Fennie Steenhuis en Nannie de Nijs Bik-Plasman. Atlas Contact, 608 blz., € 39,99

Arnold Heumakers


  1. Victor Hugo: De miserabelen.

    Eerste complete vertaling van Hugo’s magnum opus, tegenwoordig vooral bekend van film en musical. Melodramatisch, sentimenteel, moralistisch – maar ook visionair en volstrekt onweerstaanbaar.

    Vert. Tatjana Daan. Papieren Tijger, 1364 blz., € 65

  2. Michel Houellebecq: Anéantir.

    Aangrijpende roman over eindigheid en de soms verrassende gevolgen daarvan, vrijwel zonder het gebruikelijke venijn. Een meesterwerk.

    Flammarion, 734 blz., € 29,99

  3. P.F. Thomése: Swansdale.

    Unzeitgemässe roman over een virtuoos beschreven semi-wagneriaanse droomwereld vol terugverlangen naar wat nooit is geweest. Dus op een verborgen manier toch ook weer actueel.

    Prometheus, 381 blz., € 25

  4. Willem Otterspeer: De stad, de dood en de dichters. Hoe in Leiden rond 1600 alles bij elkaar kwam wat de wereld wist.

    Kun je van de Leidse universiteit, het vroegmoderne humanisme, vier gravures en de biografie van de auteur een prozagedicht maken dat lijkt op een kwatrijn? Hoe onwaarschijnlijk ook, dit unieke boek bewijst dat het kan.

    Prometheus, 329 blz., € 29,99

  5. Douglas Murray: The War on the West.

    Verontrustend, soms hilarisch relaas over de ‘Critical Race Theory’ en haar excessen die in de Angelsaksische wereld al veel schade hebben aangericht. Een gewaarschuwd mens telt voor twee.

    Broadside Books, 320 blz., € 17,99

Rosan Hollak


  1. Jürgen Kaube: Hegel. Een biografie.

    Deze uitvoerig gedocumenteerde biografie biedt inzicht in het leven en denken van een van de moeilijkste, westerse filosofen. Een absolute aanrader.

    Vert. Willem Visser. Ten Have, 544 blz., € 34,99

  2. Andrea Wulf: Rebelse genieën. De eerste romantici en de uitvinding van het ik.

    In dit bruisende geschiedenisboek vertelt Wulf hoe ruim twee eeuwen terug een groepje romantici een nieuwe filosofie ontwikkelde over zelfbeschikking en ‘het ik’. Leesbaar en inspirerend!

    Vert. Fennie Steenhuis, Nannie de Nijs Bik-Plasman en Mijke Hadewey van Leersum. Atlas Contact, 588 blz., € 39,99

  3. Amia Srinivasan: Het recht op seks. Feminisme in de 21e eeuw.

    Buitengewoon originele essays over #MeToo. De analytische blik van Srinivasan scherpt op een positieve manier het denken over seksualiteit.

    Vert. Isabel Goethals, Anne Marie Koper en Laura Weeda. De Geus, 358 blz., € 24,50

  4. David Graeber en David Wengrow: Het begin van alles. Een nieuwe geschiedenis van de mensheid.

    Een verbluffend leerzame wereldreis langs gemeenschappen van prehistorische jagers en verzamelaars die aanzet tot anders denken over onze westerse geschiedenis.

    Vert. Rogier van Kappel en Bart Gravendaal. Maven, 655 blz., € 35

  5. Bernadine Evaristo: Geef nooit op. Een manifest.

    In dit boek wisselt Evaristo persoonlijke, soms humoristische verhalen af met lessen over de kracht van zelfontplooiing en maakt ze voelbaar wat het betekent om op te groeien in een groot gemengd gezin in Zuid-Londen.

    De Geus, 236 blz., € 20

Non-fictie

Menno Hurenkamp


  1. Matthew Specter: The Atlantic Realists. Empire and International Political Thought Between Germany and the United States.

    Voor wie zich kapot ergert aan gemakzuchtige (‘realistische’) buitenland-commentatoren die menen dat Oekraïne een te kort rokje draagt.

    Stanford University Press, 406 blz., € 29,50

  2. Jan-Hein Strop en Stefan Vermeulen: Sywerts miljoenen. De jacht op het mondkapjesgoud.

    Kwaadaardigheid in het Nederland van de 21ste eeuw, deel een: de samenzwering tussen CDA’ers Sywert en Hugo.

    Follow the Money, 224 blz € 22,50

  3. Lise Witteman: Sluiproute Brussel. De Europese lobby voor de bv Nederland.

    Kwaadaardigheid in het Nederland van de 21ste eeuw, deel twee: de samenzwering tussen VVD’ers Mark en Neelie.

    Ambo Anthos, 208 blz., € 20,99

  4. Roxane van Iperen: Eigen welzijn eerst. Hoe de middenklasse haar liberale waarden verloor.

    Kwaadaardigheid in het Nederland van de 21ste eeuw, deel drie: de samenzwering tussen de populisten Donald en Thierry.

    Thomas Rap, 144 blz., € 18,99

  5. Eva Meijer: Verwar het niet met afwezigheid. Over politieke stiltes.

    Zachtaardigheid in het Nederland van de 21ste eeuw: over het spreekrecht van mensen en andere dieren die soms hun mond houden.

    Cossee, 128 blz., € 17,99

Literatuur

Toef Jaeger


  1. Allard Schröder: Sellinger. Wenst, het tweede boek.

    Sommige boeken zijn stilistisch zo sterk dat het een belediging is om er één zin uit te citeren. Sellinger is zo’n boek over verschillende levens langs een stinkend kanaal.

    De Bezige Bij, 236 blz., € 26,99

  2. Claire-Louise Bennett: Kassa 19.

    Verhalen binnen een roman, waarin alleen al die over de bibliotheek vol blanco boeken van Tarquinius je voor altijd bijblijft.

    Vert. Karina van Santen en Martne Vosmaer.

  3. Mohsin Hamid: De laatste witte man.

    Roman over de saaiheid van een gelijkkleurige wereld. Plotloos schrijven over een wereld zonder hybriditeit is een geweldige vondst.

    Vert. Saskia van der Lingen. De Bezige Bij, 190 blz., € 22,90

  4. Ali Smith: Gezelschap.

    De origineelste corona-roman die er verscheen, van een auteur die altijd humor en taalvirtuositeit koppelt aan actualiteit.

    Vert. Karina van Santen en Martine Vosmaer. Prometheus, 232 blz., € 22,50

  5. Hernan Diaz: Vermogen.

    Een bestseller over geld en vermogen uit 1937 stond in het fictieve lijstje van The Nation van Beste Boeken van het jaar. Die fictieve bestseller is de rode draad in Diaz’ Vermogen en hoort in zijn geheel thuis in een lijst van beste boeken 2022.

    Vert. Harm Damsma en Niek Miedema. Atlas Contact, € 24,99

Nederlandse literatuur

Sebastiaan Kort


  1. Peter Terrin: De gebeurtenis.

    Een raadselachtige man in een loden jas, de verslavende uitwerking van talkpoeder en de digitalisering van een schrijversbrein in een veeleisend maar meesterlijk verhalennetwerk.

    De Bezige Bij, 220 blz., € 23,99

  2. Knut Hamsun: Honger.

    Oslo heette nog Kristiania toen Hamsun dit schreef, maar het heeft 132 jaar later nog niets aan vertelkracht ingeboet. Over een lege maag en een kop van graniet als de oerknal van de moderne schrijfkunst.

    Vert. Adriaan van der Hoeven en Edith Koenders. Oevers, 272 blz., € 22,50

  3. Nina Polak: Buitenleven.

    Plannen om de stad voor het platteland te verruilen? Hou het bij een midweekje. Warmbloedig, kloek en geestig proza van een van de beste jonge schrijvers van het land.

    Prometheus, 240 blz., € 20,99

  4. Donald Niedekker: Waarachtige beschrijvingen uit de permafrost.

    Nu het ijs smelt kan een van de befaamde overwinteraars van Nova Zembla zijn mond eindelijk weer roeren. De lyrische doorbraak van een waarachtig schrijver.

    Koppernik, 212 blz., € 21,50

  5. Daniël Rovers: Vergeten meesters.

    Willen we in een kunstwerk iets nieuws ontdekken? Of willen we er toch vooral iets van onszelf in herkennen? Bijtende kunst- en cultuursatire in een vlammende, eigentijdse stijl.

    Wereldbibliotheek, 480 blz., € 24,99

Michel Krielaars


  1. Ian McEwan: Lessons.

    Een generatieroman die de persoonlijke lotgevallen van de personages meesterlijk verbindt met de grote geschiedenis, van de Cuba-crisis tot de val van de Muur.

    Jonathan Cape, 486 blz., € 19,99

  2. Orhan Pamuk: De nachten van de pest. (Veba Geceleri)

    In een zinderende roman, die zich afspeelt tijdens een pestepidemie in een afgelegen hoek van het in verval verkerende Ottomaanse rijk, laat Pamuk zien hoe met mythes een nieuwe natie kan worden gekweekt.

    Vert. Hanneke van der Heijden en Margreet Dorleijn. De Bezige Bij, 764 blz., € 34,99

  3. Claudio Magris: Zuiderkruis. (Croce del Sud)

    Aan de hand van de levens van drie echt bestaande, excentrieke personen in Zuid-Amerika kritiseert deze Italiaanse schrijver de westerse hoogmoed als het om andere culturen gaat.

    Vert. Linda Pennings. De Bezige Bij, 154 blz., € 22,99

  4. Maxim Osipov: Kilometer 101.

    Nieuwe verhalen, waarin deze post-moderne Russische schrijver als geen ander de meedogenloze chaos in zowel de Sovjet-Unie als het post-communistische Rusland laat zien.

    Vert. Yolanda Bloemen en Seiji Epema. Van Oorschot, 368 blz., € 25

  5. Colm Tóibín: De Tovenaar. (The Magician).

    Roman over het veelbewogen leven van de schrijver Thomas Mann, waarin parallellen met het roerige heden alom aanwezig zijn.

    Vert. Lette Vos. De Geus, 582 blz., € 25,99

Non-fictie

Jeroen van der Kris


  1. Judith Koelemeijer: Etty Hillesum. Het verhaal van haar leven.

    Biografie van Joodse dagboekschrijfster belicht haar bewogen leven van alle mogelijke kanten.

    Balans, 574 blz., € 34,95

  2. Tom Rooduijn: Amstel 278. Een onderduikadres, twee dagboeken: reconstructie van een oorlogstragedie.

    Een onderduiker en een onderduikgever hielden allebei een dagboek bij zonder het van elkaar te weten. Tom Rooduijn verwerkte het tot een boek en vertelt daarmee een uniek verhaal over de Tweede Wereldoorlog.

    Thomas Rap, 416 blz., € 24,99

  3. Suleika Jaouad: Tussen twee werelden. Wat bijna doodgaan mij leerde over het leven. (Between Two Kingdoms)

    Verpletterend eerlijk verhaal van een ex-kankerpatiënte die probeert haar leven weer op te pakken.

    Vert. Frans Reusink. Ambo Anthos, 352 blz., € 23,99

  4. Torrey Peters: Detransition, Baby.

    Roman over drie personen met verschillende genderidentiteiten laat voelen hoe het is om trans te zijn.

    One World, 368 blz., € 18,99

  5. Marcus Rediker: Het slavenschip. Een verhaal over mensen. (The Slave Ship)

    Aan de hand van schaarse bronnen slaagt Marcus Rediker erin een huiveringwekkend beeld te schetsen van het leven aan boord van een (transatlantisch) slavenschip.

    Vert. Rob de Ridder. Spectrum, 480 blz., € 32,99

Jeugdliteratuur

Mirjam Noorduijn


  1. Hans Hagen & Martijn van der Linden (illustraties): Bliksemkind.

    Veelstemmig verhaal vol taalspel over de uitbuiting van een door blikseminslag getroffen meisje als wonderdokter is een toonbeeld van magisch-realistische vertelkunst. Met sprankelende Aziatische sfeerprenten.

    Querido, 184 blz., € 16,99

  2. Isol: Steekje los.

    Dubbelzinnigheid troef in dit creatieve prentenboek waarin de wereld oogt als een borduurwerk: ogenschijnlijk geordend, maar wie goed kijkt ziet dat er steekjes zijn losgeraakt. Lila wil die gaten in onze wereld herstellen, zodat niks meer verloren gaat.

    Vert. Agnes Brunt. De Harmonie, 64 blz., € 17,50

  3. Marco Kunst: Patroon.

    Gedurfd, authentiek jeugdboek is zowel een therapeutisch verslag van een met ironie begiftigde puber gevangen in schuld als ideeënroman over vrije wil versus (nood)lot: spannend en filmisch.

    Gottmer, 190 blz., € 15,99

  4. Bart Moeyaert & Sebastiaan Van Doninck (illustraties): Morris.

    Met weinig woorden en veel sneeuw tovert Moeyaert een adembenemend tintelend winterlandschap waarin een verloren kind zichzelf en zijn oma’s hond terugvindt. Hartverwarmende kleurenillustraties begeleiden dit kleine-jongens-avontuur.

    Querido, 55 blz., € 17,99

  5. Klaas Verplancke: De gouden baard.

    Dit hilarische prentenboek over een aan grootheidswaanzin lijdende koning staat symbool voor alle megalomane idioten die de wereld terroriseren en biedt ongemerkt een ludieke oefening in dwarskijken en tegendenken: briljant.

    Querido, 32 blz., € 16,99

Eva Peek


  1. Elif Batuman: Either/Or.

    Harvardstudent Selin probeert via het lezen van canonieke literatuur een handleiding voor het leven te vinden. Onwaarschijnlijk sprankelend, intelligent en grappig.

    Penguin Press, 360 blz., € 24,99

  2. Andrea Wulf: Rebelse genieën. De eerste romantici en de uitvinding van het ik.

    Dit portret van een groep Romantici in Jena laat zien dat grote ideeën nooit abstracties zijn, maar altijd geworteld in het echte leven.

    Vertaling Fennie Steenhuis, Nannie de Nijs Bik-Plasman en Mijke Hadewey van Leersum. Atlas Contact, 588 blz., € 39,99

  3. Oksana Zaboezjko: Zusters.

    Oksana Zaboezjko schreef prachtig literaire verhalen die de Oekraïense recente geschiedenis persoonlijk maken, en nog lang na uitlezen blijven nazinderen.

    Vert. Helen Saelman en Marina Snoek. Cossee, 192 blz., € 24,99

  4. Tanja Maljartsjoek: Vinvis der vergetelheid.

    Hoe verbindt je de sores van een millennialvrouw met die van een Oekraiense vrijheidstrijder aan het begin van de 20ste eeuw? Deze prachtroman geeft het antwoord.

    Vert. Marina Snoek en Tobias Wals. Meulenhoff, 288 blz., € 22,99

  5. Tadeusz Borowski: Hierheen naar het gas, dames en heren.

    Auschwitz overlevende Tadeusz Borowski liet grootse kampliteratuur na. Zoals Grunberg schrijft: ‘Borowski is de hoop van alle mensen die met zo min mogelijk hoop wensen te leven.’

    Vert. Karol Lesman en Charlotte Pothuizen. Querido, 468 blz., € 23,99

Buitenlandse literatuur

Margot Poll


  1. Paolo Giordano: Tasmanië.

    De natuurkundige, journalist en schrijver voelde zich zo verbonden met de onderwerpen van zijn nieuwe wederom geweldige roman (o.a. ‘allo’-vaderschap, klimaat en het desastreuze gevolg van atoombommen), dat hij besloot het in de ik-vorm te schrijven.

    Vert. Manon Smits. De Bezige Bij, 320 blz., € 24,99

  2. Giulia Caminito: Antonia’s dochter.

    Arm, rijk, moeders, dochters, ruzie en vriendinnen – alles zit in deze intrigerende semi-autobiografische roman.

    Vert. Hilda Schraa. Cossee, 220 blz., € 24,99

  3. Alba Donati: Boekhandel in de bergen.

    Een droom die uitkomt: na 25 jaar De grote stad (Florence) verlaten en een eigen boekhandeltje beginnen in een gehucht in Toscane. Heerlijke roman die je van het ene mooie boek naar het andere leidt.

    Vert. Etta Maris. Cossee, 272 blz., € 21,99

  4. Natalia Ginzburg: De kleine deugden.

    Persoonlijke verhalen van een van de grootste Italiaanse schrijvers van de vorige eeuw. Onnavolgbaar zoals ze bijvoorbeeld schrijft over haar bevriende collega Cesare Pavese.

    Vert. Jan van der Haar. Nijgh & Van Ditmar, 160 blz., € 21,99

  5. Elsa Morante: Leugens en tovenarij.

    Beklemmende maar ook geestige debuutroman van een van die andere top-schrijvers over ‘de bedrieglijkheid van mens en maatschappij’. Haar meesterwerk De Geschiedenis moest toen natuurlijk nog geschreven worden.

    Vert. Manon Smits. Wereldbibliotheek, 767 blz., € 49,99

Thrillers

Arjen Ribbens


  1. Robert Harris: Regicide.

    De jacht op twee koningsmoordenaars, verantwoordelijk voor de onthoofding van Charles I in 1646. Zo intelligent, rijk en goed geschreven zijn thrillers slechts zelden.

    Vert. Rogier van Kappel. Cargo, 464 blz., €24,99

  2. S.A. Cosby: Een laatste uitweg.

    Film noir-achtige thriller over een garagehouder die nog één keer zijn oude stiel van vluchtautochauffeur oppakt en dan, noodgedwongen, weer de gewelddadige crimineel wordt die hij ooit was.

    Vert. Joost van der Meer en Bill Oostendorp. The House of Books, 320 blz., € 21,99

  3. Mathijs Deen: De Hollander. Een waddenthriller.

    Weer een romanschrijver die aantoont dat thrillers een volwaardig literair genre zijn geworden.

    Alfabet, 256 blz., €19,99

  4. Don Winslow: Stad in brand.

    Weergaloos gangsterepos, het eerste deel van een drieluik over de Ierse en Italiaanse misdaadsyndicaten in het Amerika van de jaren tachtig en negentig.

    Vert. Catherine Smit. HarperCollins, 320 blz., € 21,99

  5. Garry Disher: Spoorloos.

    Zinderende, Australische whodunnit over een melancholieke zedenrechercheur die het moet opnemen tegen masculiene collega’s.

    Vert. Iris Bol en Marcel Rouwé. Ambo Anthos, 392 blz., € 22,99

Buitenlandse literatuur

Roos van Rijswijk


  1. Anne Carson: Rood.

    Waanzinnige omvertelling van de mythe over het oud-Griekse monster Gerion en Herakles. Twee ‘romans in verzen’. Als je het verhaal even kwijtraakt: laaf je aan de taal. Sterke vertaling, boeiend voorwoord.

    Vert. Marijke Emeis, voorwoord door Jan Lauwereyns. Koppernik, 334 blz., € 29,90

  2. Zora del Buono: De maarschalk.

    Roman over een steenrijke communiste Zora in Italië, een vloek, het verbergen van partizanenleider Tito. Eigenlijk over heel Europa: Zora heeft liefst vijf paspoorten gehad. Briljant van vorm en inhoud.

    Vert. Michel Bolwerk Meulenhoff, 336 blz., € 22,99

  3. Alara Adilow: Mythen en stoplichten.

    Poëzie waar het hoog tijd voor werd. In your face en geraffineerd. Mooie zinnen (‘de verbinding brak als een been’) en Mark Rutte als special guest: ‘My hete sissysletje en mijn machoalfawolf / je speelt de rollen keurig onkreukbaar.’

    Prometheus, 112 blz., €19,99

  4. Claudia Piñeiro: Elena weet.

    Een vrouw met Parkinson wil het mysterie van de dood van haar dochter oplossen, wordt gehinderd door haar eigen lichaam. Fascinerende protagonist!

    VVert. Mariolein Sabarte Belacortu. Meridiaan, 151 blz., € 18,99

  5. Torrey Peters: Detransitie, baby.

    Hilarische, intelligente roman over drie mensen die niet weten wat ze met de zwangerschap van één van hen moeten. Personages zijn trans, cis of onbeslist. Fijn: deze roman gaat verder dan gendervoorlichting of pamflettisme.

    Vert. Janneke van der Meulen. Atlas Contact, 448 blz., € 20

Joyce Roodnat


  1. Gerbrand Bakker: De kapperszoon.

    Een zoon en een vader met tussen hen in de vliegramp op Tenerife. Zij kennen elkaar niet, de lezer treurt om hun allenigheid en lacht om hun geschutter.

    Cossee 303 blz., € 24,99

  2. Alba de Céspedes: Verboden schrift.

    1950. Een Romeinse vrouw dealt met haar lot als huisvrouw en gaat grenzen over. Terug kan niet meer. Geweldige roman, ‘herontdekt’ zoals dat heet.

    Vert. Manon Smits. Meridiaan, 368 blz., € 26,99

  3. Elsa Morante: Leugens en tovenarij.

    Het debuut (1948) dat een bliksemflits door de Italiaanse literatuur joeg. Een familieroman vol noodlottige grootspraak en dito liefde, drijvend op de schotsen van de versteende 19de-eeuwse Italiaanse aristocratie. De clou is een kat.

    Vert. Manon Smits. Wereldbibliotheek, 767 blz., € 49,99

  4. Annette Portegies: Weerspiegeld in een waterglas. Maurice Gilliams 1900-1982.

    Deze biografie legt het leven open van een intrigerende dichter annex vervuilde Antwerpse dandy. Voorbeeldig geïllustreerd.

    Athenaeum, 440 blz., € 34,99

  5. Rebecca West: Mary en Rose.

    Roman vol Brits salongeweld en familievenijn loopt uit op die een zachte nacht in 1914: een jonge militair gaat naar de loopgraven en neemt afscheid, wat de schrijfster pagina na prachtige pagina zoveel mogelijk rekt.

    Vert. Anke ten Doeschate en René van Veen. Signatuur, 413 blz., € 26,99

Non-fictie

Addie Schulte


  1. Ben Rawlence: De boomgrens. Het laatste bos en de toekomst van de planeet.

    Sfeervolle en alarmerende beschrijving van het noordelijke bos, waar het oprukken van de bomen geen goed nieuws is.

    Vert. Huub Stegeman. Ten Have, 400 blz., € 24,99

  2. Curzio Malaparte: De Wolga ontspringt in Europa.

    Oorlog blijkt akelig actueel in dit even poëtische als gruwelijke verslag van de Italiaanse oorlogsverslaggever Curzio Malaparte van de strijd in 1941.

    Vert. Jan van der Haar. Koppernik, 304 blz., € 24,50

  3. Geert Buelens: Wat we toen al wisten. De vergeten groene geschiedenis van 1972.

    In het ‘eerste milieujaar’ 1972 was al heel veel bekend over de grote milieuvraagstukken, die nu nog dringender zijn. Een echte geschiedenisles.

    Querido, 324 blz., € 20

  4. Judith Koelemeijer: Etty Hillesum. Het verhaal van haar leven.

    Knap gecomponeerde en zeer goed geschreven biografie van Etty Hillesum, die in de oorlog ervoor koos niet onder te duiken.

    Balans, 576 blz., € 34,95

  5. Matthieu Aikins: De tolk van Kabul. Een Afghaan, een Canadees, een vriendschap en een vlucht.

    Canadese journalist vlucht samen met zijn tolk uit Afghanistan naar Europa en laat zien wat vaak ongezien blijft.

    Vert. Marianne Palm, Jan Willem Reitsma, Pon Ruiter. Alfabet, 368 blz., € 22,99

Dirk Vandenberghe


  1. Greta Thunberg (e.a.): Het Klimaatboek.

    Alles wat je wilde weten over de klimaatcrisis maar niet meer durfde te vragen. Verontrustend én hoopvol.

    Vert. Jan van den Berg, Lisette van Eijk, Koen Boelens, Arwin van der Zwan, Ed van Eeden en Linda Broeder. De Bezige Bij, 480 blz., € 30

  2. Gal Beckerman: De Stilte voor de Storm. Over de oorsprong van radicale ideeën.

    Een geschiedenistrip langs de broedkamers van geslaagde en minder geslaagde revoluties. Van de 17de-eeuwse Republiek der Letteren tot De Arabische Lente en alt-right.

    Vert. Margreet de Boer, Martine Both en Conny Sykora. Spectrum, 398 blz., € 29,99

  3. Roel Bentz van den Berg: De straatwaarde van de ziel.

    Essays vol jongensachtige branie en verwondering, over gebeurtenissen die ervaringen worden. Over soul als levenshouding.

    Atlas Contact, 288 blz., € 22,99

  4. Colm Tóibín: De Tovenaar.

    Geromantiseerd portret over de worstelingen en (homo-erotische) verlangens van schrijver Thomas Mann.

    Vert. Lette Vos. De Geus, 584 blz., € 26,99

  5. Jeff Deutsch: In Praise of Good Bookstores.

    Een lofzang op de noodzaak van de koppige boekhandel in tijden van Amazon. Poëtisch, intelligent en grappig zoals alleen een bibliofiel kan zijn.

    Princeton University Press, 216 blz., € 20,99

Literatuur

Thomas de Veen


  1. Anjet Daanje: Het lied van ooievaar en dromedaris.

    Laat je bevangen, als door een verliefdheid, door een boek, een schrijfster en het raadsel van wat de dood en de tijd overstijgt – en de betekenis van bramenjam. Het veelstemmige lied dat Daanje zingt is adembenemend, hartroerend, fascinerend, wijs, alles. Een boek dat maar niet ophoudt, gelukkig ook niet als het uit is.

    Passage, 655 blz., € 34

  2. Gerbrand Bakker: De kapperszoon.

    Warmhartige en geraffineerd grensoverschrijdende roman, over de macht die je over een ander hebt, of dat nu een achtergelaten kapperszoon, een ‘mongool’ of een romanpersonage is.

    Cossee, 299 blz., € 24,99

  3. Édouard Louis: Veranderen: methode.

    De opvolger van Annie Ernaux maakt zijn klassenmigratie tot een universele vraag: kan een mens veranderen?

    Vert. Reintje Ghoos en Jan Pieter van der Sterre. De Bezige Bij, 303 blz., € 22,99

  4. Wytske Versteeg: Het gouden uur.

    Bittere confrontatie met de grenzen van altruïsme en de wereld die beesten van ons maakt – pijnlijk maar ook goudomrand.

    Querido, 232 blz., € 22,99

  5. Femke Brockhus: Kleine haperende vluchten.

    Tegelijk pageturner, poëzie en puzzel, over een verdwenen vrouw, een architect die alles ineen laat storten en leegte die ademt.

    De Bezige Bij, 166 blz., € 21,99

De boekenredactie van NRC maakte ook een leeslijst met 50 van de beste boeken die we in 2022 bespraken.