Bertien van Manen dompelde zich onder in de mijnwerkers-gemeenschappen

In het nieuwe fotoboek Gluckauf van Bertien van Manen, ook de naam van de tentoonstelling in SCHUNCK Museum in Heerlen, zien we foto’s die Van Manen maakte tijdens de vele reizen naar mijnwerkersplaatsjes over de hele wereld.

Naar New Sharlston, Yorkshire (VK), waar de mijnbouw in 1979 nog een belangrijke industrie was. Naar Most (in 1981 nog Tsjechoslowakije), een dorpje dat plaats had moeten maken voor de uitbreiding van een mijn en waar ze het desolate landschap vastlegde. Tussen 1985 en 2013 reisde Van Manen acht keer naar de Appalachen in de Verenigde Staten, in eerste instantie om daar vrouwelijke mijnwerkers te fotograferen, waarna ze bevriend raakte met een mijnwerkersfamilie uit Kentucky waar ze meerdere malen naartoe terug zou keren. Begin jaren 90, vlak na de val van de Muur, bezocht ze in Siberië in Rusland de bewoners van Apanas en Novokuznetsk, in een van de grootste steenkoolwinningsgebieden ter wereld.

Bijna overal waar ze kwam hanteerde Van Manen dezelfde werkwijze: vaak verbleef ze een langere periode bij families thuis en dompelde zich onder in de gemeenschap. Ze fotografeerde vooral de mensen; een moeder met haar dochters in een zwembad, kinderen die voor de tv hangen, families aan de keukentafel, mijnwerkers met bontmutsen in de bus. Intieme beelden van een fotograaf die het liefst heel dichtbij komt en die vaak levenslange vriendschappen opbouwde met de mensen die ze fotografeerde.

Fotoboek Gluckauf, Fw:Books, €45. De gelijknamige tentoonstelling is tot en met 3 september te zien in SCHUNCK Museum in Heerlen.