De omgevingsvergunning die het ministerie van Economische Zaken en Klimaat had afgegeven aan het bedrijf ONE-Dyas wordt daarom vernietigd, besloot de rechtbank Den Haag donderdag.
Vorig jaar liep de bouw van het gasplatform ook al vertraging op, toen een andere rechter milieuorganisatie MOB gelijk gaf. Een bodemprocedure moest meer duidelijkheid geven over de gevolgen voor de natuur door de stikstofuitstoot tijdens de bouw.
Tijdens de aanleg kan die uitstoot "significante gevolgen" hebben voor de duinen op Schiermonnikoog, oordeelt de rechter nu. ONE-Dyas wilde die gevolgen compenseren door de stikstofrechten van drie boerderijen op te kopen, maar dat mag van de rechter niet.
Het ministerie moet daarom terug naar de tekentafel als het de gaswinning wil laten doorgaan. Er moet dan ook meer duidelijkheid komen over de gevolgen voor bruinvissen en zeehonden. Die hebben mogelijk last van het onderwatergeluid dat wordt veroorzaakt door heiwerkzaamheden.
Volg ons klimaatnieuws
Tegenslag voor kabinet
De uitspraak is een tegenvaller voor het demissionaire kabinet, dat juist meer gas uit de eigen Noordzee wil winnen. Zo moet Nederland onafhankelijker worden van gas uit het buitenland. Ook de Tweede Kamer nam deze week nog een motie aan om de gaswinning uit de Noordzee te versnellen.
Overigens vindt de rechter dat de klimaatdoelen niet in de weg staan van gaswinning op de Noordzee. Voorstanders betogen dat ons 'eigen' gas doorgaans minder CO2-uitstoot veroorzaakt bij winning en transport dan geïmporteerd gas uit bijvoorbeeld de VS. Het nut van aardgas uit de Noordzee is "in het licht van de energietransitie en leveringszekerheid voldoende aangetoond", vindt ook de rechtbank.
Het ministerie kan nog in beroep tegen de uitspraak. Dan moet de Raad van State een definitief oordeel vellen. Het is nog niet bekend of het ministerie beroep aantekent.
Gaswinning tot na 2050
Milieugroep MOB zegt zich wel te beraden op een hoger beroep, maar dan omdat de rechter niet meegaat in het klimaatargument tegen de gaswinning. Het is "onbestaanbaar" dat nieuwe gaswinningsprojecten nog worden toegestaan, zegt Stijn van Uffelen van MOB. Hij wijst erop dat het ministerie de gaswinning nog tot na 2050 wil toestaan, terwijl Nederland en de EU dan al klimaatneutraal willen zijn.
ONE-Dyas-directeur Chris de Ruyter zegt dat in de uitspraak van de rechter "goede en slechte uitkomsten" voor zijn bedrijf zitten. Hij is blij dat de vergunningen voor het winnen van aardgas en het aanleggen van pijpleidingen in stand zijn gebleven. Maar de streep door de omgevingsvergunning betekent wel "huiswerk" voor ONE-Dyas en het ministerie.
"Technisch gezien kunnen wij nog voor de winter van 2024 het eerste gas produceren", zegt De Ruyter. Of dat ook nog gaat lukken na de juridische tegenslag, kan hij niet zeggen.