De boerka verdwijnt niet helemaal uit het straatbeeld

1. Waar geldt het boerkaverbod?

Hoewel Geert Wilders in 2005 wilde dat er een verbod op boerka’s op alle openbare plekken zou komen, gebeurt dat niet. Sinds zijn motie met een meerderheid in de Tweede Kamer werd aangenomen, is er jarenlang gesteggeld over de precieze wettekst. Uiteindelijk geldt het verbod op een handjevol plekken: in het openbaar vervoer (maar alleen in voertuigen zelf, dus niet op stations en ook niet in taxi’s), in gebouwen van de overheid (zoals gemeentehuizen en politiebureaus), in gebouwen van de zorg (ziekenhuizen en verpleeghuizen) en in scholen.

Op deze plekken is het volgens het kabinet noodzakelijk dat mensen elkaar kunnen herkennen en aankijken. Niet alleen de boerka (waarbij de ogen achter een netje verborgen zijn) en de nikab (waarbij de ogen wel te zien zijn, maar de rest van het gezicht niet) worden verboden. Ook bivakmutsen, integraalhelmen en maskers mogen niet meer. 

Een hoofddoek, waarbij alleen het haar wordt verstopt, blijft gewoon toegestaan. Ook mag een lasser een kap dragen, als dit vanwege zijn werk nodig is. En wie carnaval viert, hoeft zijn masker ook niet af te zetten.

2. Wat gebeurt er als iemand met een boerka de trein instapt?

Net als in tram, metro en bus is het vanaf donderdag verboden om met een boerka in de trein te stappen. Maar als iemand het toch doet, zal er niet direct een alarm afgaan. In sommige gevallen gebeurt er helemaal niets. Of er actie wordt ondernomen, ligt aan de medewerkers en het publiek ter plaatse.

Een treinmedewerker kan vragen om de gezichtsbedekkende kleding af te doen of om uit te stappen. Wie dat niet doet, loopt het risico dat de politie erbij wordt gehaald. De politie is de enige partij in Nederland die een boete - vastgelegd op 150 euro - mag opleggen.

De vraag is of de politie altijd komt opdagen en een boete uitschrijft. In verschillende gemeenten hebben burgemeesters al gezegd dat dit geen prioriteit heeft. Burgemeester Femke Halsema zei eerder: “Wetten gelden in Amsterdam. Maar in de driehoek (gemeente, politie en OM, red.) kunnen we zelf besluiten waaraan we prioriteit willen geven. Hieraan niet.” 

Politie en Openbaar Ministerie geven aan dat agenten alleen een waarschuwing kunnen geven, in plaats van een boete.

Medewerkers in het openbaar vervoer zullen boerkadragers niet uit het voertuig zetten, zo meldde de brancheorganisatie. De ov-bedrijven hebben een vervoerplicht en zij zitten niet te wachten op oplopende ruzies met klanten.

3. Wat mag ik zelf doen als ik iemand met een boerka zie?

Net als de medewerkers in het openbaar vervoer en in ziekenhuizen en scholen mag je een boerkadrager aanspreken. Iedere burger kan dat doen. Als je je stoort aan de boerka op een plek waar dat verboden is, kun je vragen of de vrouw haar boerka wil afdoen of de locatie wil verlaten. En je kan de politie bellen.

Op deze plekken is het in theorie toegestaan om een burgerarrest uit te voeren, bevestigt een woordvoerder van het Openbaar Ministerie. Volgens artikel 53 van het Wetboek van Strafvordering is bij ontdekking van een strafbaar feit iedereen bevoegd om een verdachte aan te houden.

Verschillende dragers van een boerka of nikab zijn bang dat het publiek gewelddadig wordt. Op de facebookpagina ‘Tegen Boerkaverbod’ schrijft iemand te vrezen dat ‘omstanders voor eigen rechtertje gaan spelen’ en dat er aanvallen komen.

4. Wat gebeurt er in andere landen?

In België, Frankrijk en Denemarken geldt een boerkaverbod op alle openbare plekken, dus ook op straat. Hoeveel bekeuringen daar precies worden uitgedeeld, is niet helemaal bekend. 

Een woordvoerder van de gemeente Antwerpen denkt dat het verbod preventief heeft gewerkt, omdat er minder boerka’s op straat te zien zijn. Denemarken kent sinds een jaar een verbod, daar zijn het eerste halfjaar dertien boetes uitgedeeld.