Hans Spekman, de laatste arbeider van de PvdA

Hij is opgestapt omdat toch iemand de verantwoordelijkheid moest nemen voor de historische nederlaag van de sociaaldemocraten woensdag.

Joop den Uyl was zijn held, de man die in de jaren zeventig een linkse lente liet bloeien zoals die nooit meer zou bloeien. "Als klein jongetje zat ik bibberend voor de tv te kijken of hij het werd of Hans Wiegel van de VVD," zei hij in deze krant. "Op mijn zesde had ik al een enorme hekel aan Wiegel. Gewoon intuïtief. Wij hadden het thuis niet breed. Den Uyl was mijn held, die kwam op voor mensen zoals wij."

Spekman, toch een ervaren politicus, liet het kabinet-Rutte 2, de omstreden coalitie van VVD en PvdA, bij de start in 2012 al bijna sneuvelen met de veelgeciteerde opmerking dat er wat hem betreft een mooi nivelleringsfeestje aan zat te komen.

Hans Spekman, de laatste arbeider van de PvdA. Geboren in Zevenhuizen. Hbo-student milieukunde en gesjeesd in wijsbegeerte en politicologie. Lasser, verhuizer en verkoper in een milieuboekenwinkel alvorens in 1994 de politiek in te gaan.

Dramatisch leven
Opgegroeid in 'een arm, maar warm nest'. Hij mocht graag vertellen over zijn moeder, die het zwaar had gehad in het leven. De lagere school kon ze niet afmaken, ze moest werken op het land. Het dubbeltje voor de zangles zat er voor haar niet in.

Toen Spekman één jaar was overleed zijn vader, timmerman van beroep en voorzitter van de plaatselijke PvdA-afdeling. Zijn moeder moest het alleen rooien met vier kinderen, te trots om gebruik te maken van de bedeling.

Een dramatisch leven. Zijn zus Barbara was zwaar verslaafd aan harddrugs. Als zesjarige moest hij toekijken hoe ze in de kliniek elektroshocks kreeg toegediend. Het was kanker waaraan ze uiteindelijk overleed, evenals zijn tweede zus Baradina. Ook zijn laatste zus, Anneke, kreeg onlangs die fatale diagnose.

Sociale rambo
Spekman was tussen 2001 en 2006 wethouder in Utrecht en daarna Kamerlid voor de PvdA. Bijnaam: de sociale Rambo. Solidair met de armen, daklozen en illegalen, maar keihard jegens hen die misbruik maakten van sociale voorzieningen. Het maakte hem uiterst populair.

In 2008 maakte hij school door tegen Vrij Nederland te zeggen dat je 'Marokkanen die niet willen deugen moet vernederen voor de ogen van hun eigen mensen'. "Als je ze alleen maar een waarschuwing of een boete geeft, lachen ze je uit. En van een celstraf krijgen ze alleen maar meer status in hun groep. Je moet ze zo aanpakken dat ze hun status juist verliezen. Dat is het enige wat werkt."

Hoofdkantoor
In 2011 volgde hij met ruim tachtig procent van de stemmen Lilianne Ploumen op als voorzitter van de PvdA met in elk geval één belofte: de partij zou zijn hoofdkantoor aan de Herengracht verruilen voor goedkopere huisvesting in een volksbuurt. Pas onlangs kon hij bekend maken dat het was gelukt.

Wat hem niet lukte: de toegezegde verdubbeling van het aantal leden. Na de eclatante verkiezingsoverwinning van Diederik Samsom in 2012 mocht Spekman nog slechts drie verkiezingsnederlagen op zijn naam schrijven. Hij stelde oude rot Felix Rottenberg aan om nieuwe te zoeken, maar liet hem even hard weer vallen nadat die zich kritisch had uitgelaten over partijleider Samsom.

Een door hem bedachte strijd om het lijsttrekkerschap moest de partij er in aanloop naar de verkiezingen weer bovenop brengen. Het bleek de laatste misrekening van Spekman, die nu de rekening gepresenteerd krijgt. Tekenend voor zijn onverschrokken trouw aan zijn partij is wel dat hij nog netjes zijn werk wil afmaken totdat in oktober een nieuwe voorzitter wordt gekozen door het PvdA-congres.