'De andere partijen kopiëren onze ideeën'

'Mafketels zijn het", zegt de Haagse PVV-politicus Machiel de Graaf als een medewerker van een horeca-etablissement op het Plein in Den Haag hem een sticker aanreikt. Op het plaatje staat een soort verkeersbord met de woorden: 'Stop Wilders'. Dat doet hem zichtbaar pijn. Een ander woord dan 'mafketels' kan hij met een journalist tegenover zich niet uitspreken.

De 42-jarige De Graaf is fractievoorzitter van de Partij voor de Vrijheid (PVV) in de gemeenteraad in Den Haag (naast Almere de andere stad waar de PVV raadszetels heeft). Daarnaast is hij namens Geert Wilders' partij lid van de Eerste Kamer. De aversie tegen Wilders en zijn partij is niet alleen landelijk, maar ook in de gemeenteraad te merken. Misschien is dat een van de redenen waarom, twee jaar nadat de PVV haar intrede in de Haagse gemeentepolitiek deed, de partij op weinig klinkende resultaten kan bogen: de overige partijen, vooral de linkse, moeten niets van samenwerking weten.

Het is al een tijd onrustig in de partij, op gemeenteraadsniveau en landelijk. Over het vertrek van Kamerlid Hero Brinkman uit de PVV-fractie zegt De Graaf: "Achteraf konden we het zien aankomen, maar het moment en de manier waarop was zeer onverwachts." Meer wil hij er niet over kwijt, behalve dan dat hij niet bang is dat meer lieden Brinkman zullen volgen.

Toen oud-fysiotherapeut De Graaf twee jaar geleden in de gemeenteraad begon, bezette de partij daarin acht zetels. Nu de raadsperiode van de PVV net over de helft is, telt de fractie nog zes leden. Arnoud van Doorn en Marjolein van de Waal hebben zich in december afgesplitst. Van Doorn is uit de fractie gestapt omdat hij tegen de regels in geld uit de kas voor persoonlijke doeleinden had gebruikt. Dat had hij vervolgens wel weer teruggestort, maar voor de fractie was dat onacceptabel. Van de Waal volgde, vooral vanwege de harde cultuur in de fractie. Niemand wordt ontzien, beaamt Van Doorn, je wordt keihard aangepakt.

De laatste ontwikkeling in deze affaire is dat Van de Waal vorige week heeft aangegeven helemaal uit de gemeenteraad te stappen. "Het is nog niet zeker, want ze moet nog officieel haar ontslagbrief inleveren, maar de kans is groot dat wij die zetel weer terugkrijgen en dan dus toch zeven zetels behouden. Wie op die zevende zetel gaat zitten, weet ik nog niet precies", zegt De Graaf.

Voordat hij de politiek in ging, was De Graaf achtereenvolgens werkzaam als fysiotherapeut, in de farmaceutische industrie als organisator van cursussen voor medisch specialisten en als interim-manager. Op de vraag waarom hij zich aangetrokken voelde tot de PVV zegt De Graaf: "Mijn vijf belangrijkste punten om bij de PVV te gaan zijn: islam, islam, islam, islam en islam. Daarna komen onderwerpen als ouderenzorg en veiligheid."

Volgens De Graaf is de afkeer van de islam voor alle fractieleden het belangrijkste motief, omdat het de core business is van de PVV. Over de PVV-kiezers in de achterstandswijken zegt hij: "We zijn gekozen door Nederlanders die hun wijk negatief zagen veranderen." Maar ook Hindostanen, Turken en Marokkanen hebben op de PVV gestemd, beweert De Graaf. "Ook zij zijn tegen de ideologie van de islam, en vinden dat die te veel vat krijgt op de stad."

De PVV is de grootste oppositiepartij in Den Haag. Ze waren 'van harte' bereid om mee te besturen, maar ze werden buiten de deur gehouden door de grootste partij, de PvdA. De Graaf zegt dat hij dat al vanaf het begin had verwacht. Immers, PvdA'er Marnix Norder - die nu wethouder van onder andere integratie is - had al tijdens de campagne gezegd dat de PVV de partij is met wie de PvdA nooit zal samenwerken. De deur was altijd al gesloten.

Dat laatste blijkt ook uit de dagelijkse praktijk van de Haagse raad. De PvdA heeft tot nu toe geen motie van de PVV gesteund. Nu ja, eentje dan: een motie om schooltuintjes weer in het Haagse onderwijs terug te krijgen, ondersteunden de sociaal-democraten wel. "Maar dat was een grapje", denkt De Graaf.

Maar hoe gaat het nu met de PVV in de Hofstad? Goed, meent de fractieleider. Hij is trots op de vijf moties die in de gemeenteraad, dus met een meerderheid, zijn aangenomen. Eentje ging onder meer over een onderzoek naar het shaken baby-syndroom, een onderwerp dat ook zijn partijgenoten in Almere hadden geagendeerd. Ook moties over verkeer en vervoer haalden het.

Dat laatste onderwerp heeft de Haagse PVV onlangs nog negatieve publiciteit bezorgd. Een fractiemedewerker zou mensen binnen de partij per mail hebben opgeroepen om klachten rondom het omstreden verkeerscirculatieplan te verzinnen, onthulde de Volkskrant. Zo zou de partij in de raad kunnen zeggen dat er heel veel klachten bij de partij waren binnengekomen over het plan om auto's en vrachtwagens om de binnenstad te leiden, en zo de lucht in het centrum weer schoon te krijgen en de wegen rustig en veilig.

Het verkeerscirculatieplan (VCP) moet volgens de PVV de prullenbak in, want daar ondervinden de burgers, maar vooral ook de ondernemers, alleen maar schade van. Het milieu, een belangrijk argument vóór het plan, blijkt voor de partij van ondergeschikt belang.

Fractievoorzitter De Graaf is kort over de affaire: "De betreffende fractiemedewerker heeft op z'n lazer gehad en daarmee is de kous wat ons betreft af. Er leeft in de stad echt veel onvrede over dat VCP, dat is niet verzonnen." Inmiddels werkt de in opspraak geraakte fractiemedewerker niet meer voor de PVV.

Terug naar de successen van de PVV in de Haagse raad. Op voorstel van de PVV mag de gewone man in het stadion van ADO weer bier drinken, en is dat niet meer het privilege van de elite op de Viptribune. "Heel belangrijk is ook dat onder druk van ons kritisch gekeken wordt naar subsidies in het algemeen en in de welzijnssector in het bijzonder", zegt de geboren en getogen Scheveningse politicus. "Andere partijen stemmen tegen als wij een motie indienen, maar later kopiëren ze het idee gewoon, en leggen ze het in andere bewoordingen aan de raad voor. Die moties redden het dan wel. Jammer dat het niet meteen gebeurt, want zo kost het weer meer tijd en geld, maar het is goed dat zo van onze ideeën toch beleid wordt gemaakt."

De andere fracties in de Haagse raad zijn heel kritisch over de PVV. 'Te rechts', 'niet inhoudelijk', 'alleen om te stoken', 'amateuristisch', 'niet chic' en 'kort door de bocht' zijn hun kwalificaties voor de PVV. 'Discriminerend', 'racistisch' en 'extreem-rechts' zeggen raadsleden ook wel, maar dan in de wandelgangen.

De sfeer in de gemeenteraad is in de twee jaar dat de PVV er deel van uitmaakt veranderd van rustig, gezapig en vriendelijk tot druk, emotioneel en hard. De Graaf noemt dat zelf 'opgeschud, humoristisch, nuchter, realistisch en zakelijk'. "Geen gedoe meer in achterkamertjes, weg met die regentenkliek. Daar hebben de burgers niets aan. Ze willen duidelijkheid en Hollandse nuchterheid."

Ook ambtenaren op het Haagse stadhuis klagen over de PVV, omdat de partij hun 'heel veel extra werk' bezorgt, dat zou afleiden van hun echte werkzaamheden.

De PVV stelt veel schriftelijke vragen. Wekelijks komen daar vele bij, over uiteenlopende onderwerpen. Zo kwamen deze week vragen binnen of de gemeente Den Haag ook financieel heeft bijgedragen aan de inspanningen om de Olympische Spelen in 2028 binnen te halen. Zo ja dan wil de PVV van het college weten of het de mening deelt dat het schandalig is dat lokale overheden belastinggeld uitgeven aan de Spelen, terwijl er lokaal zoveel moet worden bezuinigd.

Ambtenaren die anoniem willen blijven vragen zich ook geregeld af of bepaalde plannen wel 'PVV-proof' zijn, of ze niet een hoop vragen en ander gedoe van die partij opleveren. De angst voor de onvoorspelbare reactie van de PVV heeft als het ware al op de tekentafel van een plan invloed. Tijdens stafvergaderingen van wethouders wordt die vrees ook wel uitgesproken. Niet onterecht, denken de ambtenaren, want de PVV is de tweede partij van Den Haag en heeft wel zeven stemmen tegen een plan, als het de fractie niet bevalt.

PVV'er De Graaf beseft dat zijn partij de ambtenaren veel werk bezorgt, maar dat vindt hij horen bij zijn taak. Dat ambtenaren tegen de PVV zijn heeft nog een oorzaak: "Wij zijn voor een kleinere overheid, dus minder ambtenaren. Kennelijk is er een crisis nodig om bij de overheid te bezuinigen en eindelijk het gigantische ambtenarenapparaat in te krimpen. In dat opzicht snap ik dat ambtenaren niet blij zijn met ons. Zij vrezen voor hun baan."

Wat wil de PVV in Den Haag op z'n minst nog bereiken? "We blijven strijden tegen islamisering. Moskeevrije wijken moeten moskeevrij blijven. In Scheveningen mag geen moskee komen, omdat daar nooit een moskee is geweest. Ook mag Den Haag nooit of te nimmer Culturele Hoofdstad van 2018 worden, want dat kost de belastingbetaler alleen maar geld. Verder mogen zullen we dwars voor de vernieuwingsplannen voor de Scheveningse Haven gaan liggen, vooral voor de bouw van woontorens. Visserij- en off-shore-bedrijven mogen niet in de verdrukking komen", somt De Graaf op.

De PVV is nu iets meer geaccepteerd in de raad dan in het begin, meent De Graaf. "In het begin werden we met de nek aangekeken en leken ze ons als monstrueuze types te zien. Nu blijken we nog best mee te vallen als mens. We werden buitengesloten. Dat is moeilijk. Ze geven een waardeoordeel over je mening, dat die niet deugt en er niet toe doet. Het is heel erg om buitengesloten te worden. Zoals het ook pijnlijk is om een sticker op een terrasje aan te treffen waar 'Stop Wilders' op staat."

Enkele partijen zijn wat bijgetrokken. "De VVD zag ons als een bedreiging. Nu zijn ze veel rechtser dan toen, dankzij onze invloed."

Maar bij de linkse partijen zit de weerzin kennelijk diep, constateert De Graaf. "Wij hebben er alles aan gedaan om mee te doen, om samen te werken, zelfs met een vreselijke partij als de PvdA. Ideologisch hoeven we het niet eens te zijn, maar als je samen in de raad zit, moet je toch samenwerken. Ook GroenLinks heeft er een handje van onste negeren. Zodra ik de islam bekritiseer, beginnen zij al te janken."