Voor de vierde keer in deze eeuw komt het droogte-crisisteam in actie

De droogte zoals we die nu zien is in Nederland een onderschat probleem. Het wordt tijd voor een verandering in de manier waarop Nederland met water omgaat. “Nederland heeft de beste dijken van de wereld, maar op het gebied van droogte lopen we achter bij andere landen in Europa”, zegt hydroloog Niko Wanders, die als hoofddocent verbonden is aan de Universiteit Utrecht.

Als voorbeeld noemt hij Noorwegen. “Dat denkt al veel langer na over de gevolgen van droogte. Daar zien ze dat gletsjers zich terugtrekken waardoor rivieren minder worden gevoed en de winning van energie uit waterkracht in gevaar komt. Maar ook buiten Europa, in de Verenigde Staten, verrijzen grote onderzoekscentra voor droogte.”

Grootste regentekort uit de geschiedenis

Wanders komt met zijn pleidooi op het moment dat Nederland kampt met het grootste regentekort uit de gemeten geschiedenis. De Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling (LCW) riep gisteren code oranje uit. Dat betekent dat in het hele land de vraag naar water groter is dan het aanbod. Van een crisis – code rood – is vooralsnog geen sprake. De drinkwatervoorziening is evenmin in gevaar.

Volgens Wanders moet Nederland het watermanagement aanpassen: gefocust op het voorkomen van overstromingen én op het vasthouden van water. Dat laatste gebeurt momenteel in het IJsselmeer, Markermeer en het grotendeels Zuid-Hollandse Volkerak-Zoommeer, reservoirs die het LCW beschouwt als ‘nationale regentonnen’. Wanders vindt dat het waterpeil hoger moet worden afgesteld zodat de meren als echt grote buffers kunnen dienen.

Dit gaan we vaker meemaken

De droogte was volgens de hydroloog ook minder ingrijpend geweest als in de hoger gelegen gebieden van Nederland het grondwaterpeil minder laag was geweest. “In die delen van Nederland kun je de stuwen hoger afstellen. Dan stijgt de grondwaterstand. Een betere manier van waterberging is er niet, want onder de grond kan de zon er niet bij.”

Volgens Wanders willen boeren een laag waterpeil, omdat landbouwmachines dan niet wegzakken in de grond. “Maar gele graslanden willen boeren ook niet. De klimaatverandering is reëel. De droogte die we nu zien kan volgens onze berekeningen in Nederland twee tot vier keer vaker gaan voorkomen”, zegt Wanders, die met een groep vakgenoten in wetenschappelijk tijdschrift Nature een artikel publiceerde met deze strekking.

We zijn wakker, bezweert Bart Vonk van Rijkswaterstaat en voorzitter van het LCW. Hij herinnert aan de dijk bij Wilnis die in 2003 verzakte door de droogte. De huidige problemen wijt hij aan een samenloop van omstandigheden: te weinig regen, minder aanvoer via de rivieren dan normaal en door de hitte verdampt veel water. “Elke halve minuut verdampt een Olympisch zwembad in het IJsselmeer.”

Voorzitter Michèle Blom van het gisteren weer in werking gestelde Managementteam Watertekorten weerspreekt dat Nederland onvoldoende is voorbereid op droge tijden. “We zijn een nat land, maar ook voorbereid op droogte.”

Het is de vierde keer deze eeuw dat het crisisteam in actie komt, na 2003, 2006 en 2011. Het team beslist welke maatregelen te nemen om het water te verdelen. Doorgaans hebben de waterschappen die bevoegdheid. “Die plannen liggen er echt al een tijdje”, aldus Blom.

Lees ook:

In het IJsselmeer verdampt elke halve minuut een olympisch zwembad

Met een tweede hittegolf op komst haalt het RIVM het hitteplan weer uit de la. Door de aanhoudende droogte kampt heel Nederland inmiddels met een fiks watertekort.

Kan een boer zich wapenen tegen de droogte?

Niet iedereen is even blij als de zon zich laat zien. Boeren moeten rekening houden met droogte. Kunnen ze meer doen dan hopen op regen?

De aanhoudende droogte zorgt voor een tweedeling in Nederland

Als water niet uit de lucht valt, moet het van de rivieren komen. Dat gaat nog goed, maar alleen de laaggelegen gebieden hebben er iets aan.