Weg van de massa: de verborgen geheimen van Rome
Zet maar een kruis door je bucketlist. De grote bezienswaardigheden in Rome worden door zo veel toeristen overspoeld dat een bezoek eigenlijk niet meer leuk is. Gelukkig biedt de stad heel veel alternatieven.
Roma, non basta una vita’, schreef Silvio Negro over de Eeuwige Stad. Zelfs aan een heel leven heb je niet genoeg om Rome te leren kennen. Dat klinkt ontmoedigend, zeker voor wie er maar een paar dagen te besteden heeft. Maar het betekent ook dat er veel meer van een bezoek te maken valt dan een obligaat rondje langs de hoogtepunten. Natuurlijk is het Colosseum een verplichte stop, maar waarom aansluiten in de lange stoet door de galerijen schuifelende bezoekers als de stad zo veel meer monumenten uit de klassieke oudheid heeft? De stad zwelgt in de zichtbare en onzichtbare historie, in musea, paleizen, kerken, kloosters en ruïnes. Een paar suggesties.
1. Roma Pass
Net als in Amsterdam, zijn de straten in de binnenstad van Rome te nauw en te oud voor trams of bussen. Ze zijn simpelweg niet gebouwd op hedendaags verkeer. Het is mogelijk een scooter te huren of een fiets, maar het beste vervoermiddel is de benenwagen. Het centrum is vrij compact: van het Colosseum naar het Sint-Pietersplein is het een goede drie kilometer lopen en zwervend door de kleinere straatjes stuit je vaak op de verrassendste winkels, boetiekjes of restaurants. Voor wie geen zin heeft om te lopen (of ook eens naar een buitenwijk wil, bijvoorbeeld om de schitterende art-deco-villa’s in de wijk Coppedè te zien) is de Roma Pass een goede optie. Onbeperkt gebruik van metro, bus en tram in de stad gedurende 48 of 72 uur, gratis toegang of korting bij veel musea en monumenten en een handige stadsplattegrond waarop meer bezienswaardigheden staan dan je bezoeken kunt.
2 De Friezenkerk
De basiliek die is gebouwd boven het graf van de apostel Petrus is niet alleen uitgegroeid tot het belangrijkste heiligdom van de katholieken en de zetel van de paus. De Sint-Pieter is ook een attractie die drommen bezoekers trekt en bovendien een fort, omgeven door politie-agenten, militairen en detectiepoortjes. Het contrast met de serene rust direct buiten de zuilengalerij die het Sint-Pietersplein omarmt, is verbazingwekkend. Daar, in de Borgo Santo Spirito, gaat achter een poort een trap omhoog. Bij de poort hangt een bordje: ‘Kerk van de Friezen.’ Het is even opletten, je loopt er zo aan voorbij. De mooi gerestaureerde kerk is een van de talloze verborgen religieuze schatten van de stad. Een Nederlandse en een Friese vlag symboliseren de oude band met Rome. Hoe ver die band teruggaat, blijkt bij een blik door de glasplaat in de vloer, daaronder zijn fundamenten te zien van het oorspronkelijke gebouw uit de 8ste eeuw. Tijdens een rondleiding leer je alles over de middeleeuwse Friese ‘scola’ - de pleisterplaats voor pelgrims uit de lage landen, maar ook over de hedendaagse situatie. Een viering, in het Nederlands, bijwonen kan ook.
3 IJssalons
IJssalons die hun waar breed uitstallen, zijn in de regel niet de beste. Het ziet er prachtig uit, de fraai opgemaakte bakken met de verleidelijkste kleuren, maar uiteindelijk gaat het om de smaak. Zie je een bordje dat je probeert te verleiden met ‘best ice-cream in town’, dan weet je zeker dat je fout zit. ‘When in Rome, do as the Romans do.’ En de Romeinen staan in de rij bij onopvallende zaken waar het ijs vaak is afgedekt met glanzende deksels. Gelateria San Crispino is er een van. Ben je toch in de buurt van de Trevi-fontein en heb je je ontworsteld aan de mensenmassa daar, ga dan de Via del Lavatore in en even verder links de Via della Panetteria in. Weet je niet beter, dan loop je zo aan nummer 42 voorbij. Er zijn nog twee vestigingen van San Crispino in het centrum. De iets uitbundiger Gelateria dei Gracchi is ook een lokale favoriet.
4 Easy Budget Colosseo
Alleen al vanwege de lift zou je een verblijf willen boeken bij Easy Budget Colosseo. Een ijzeren kooi, houten klapdeurtjes, nauwelijks plek voor twee personen. Zo afgebladderd en gammel als de lift, zo strak en hip zijn de acht kamers boven. In een rustig wijkje vlak achter het Colosseum is dit een ideaal vertrekpunt voor een bezoek aan de Eeuwige Stad. De eigenaren maken je graag wegwijs, in- en uitchecken kan 24 uur per dag. Het is te klein om zich een hotel te kunnen noemen, maar wanneer een piccolo op de deur klopt om je een Italiaans ontbijt te serveren, heeft je kamer even de allure van een vijfsterrensuite.
5 Galleria Doria Pamphilj
Misschien wel het grootste geheim dat de binnenstad van Rome herbergt, is de Galleria Doria Pamphilj. Achter een strenge, afwijzende gevel aan de Via Corso gaat de ongekende weelde van een van de mooiste Romeinse stadspaleizen schuil. De meeste toeristen komen niet verder dan de binnenplaats en een foto van de sinaasappelbomen daar. Ze weten niet wat ze missen. Het paleis is overdonderend en overdadig als Rome zelf. De muren van de ontvangstzaal zijn van boven tot onder behangen met schilderijen, de plafonds schitterend gedecoreerd, de balzaal blinkt van het marmer. Alleen in omvang kan de spiegelzaal zich niet meten met die van Versailles. In de audiotour vertelt de huidige bewoner niet alleen het verhaal van zijn familie, maar ook van de kunstwerken die ze verzamelden. Bijna achteloos voorziet hij doeken van Titiaan, Caravaggio, Brueghel en Lippi van deskundig commentaar. De meeste musea zouden met een van die werken al een nauwelijks te evenaren topstuk in huis hebben, hier zijn ze deel van een privécollectie. Scarlatti musiceerde binnen de muren van dit paleis, Händel was er enige tijd te gast en schreef er enkele van zijn composities. Hoogtepunt van de collectie is het portret dat Velazquez schilderde van Giovanni Battista Pamphilj, in 1644 gekroond als paus Innocentius X. Veel kunstkenners zien het als het beste portret ooit geschilderd.
Een paar leestips:
‘Gids naar de ziel van Rome’ met lokale tips van correspondent Hedwig Zeedijk (€ 22,50 uitg. Davidsfonds/Infodok)
‘De Gouden Eeuw van Rome’ van Anton van Hooff over de glorietijd van het Romeinse Rijk. ( € 20,99 uitg. Ambo|Anthos)
Waar is Trouw eerder geweest?
Reisreportages vanuit bijzondere bestemmingen, boeiende steden en verre streken, met reistips. U vindt ze op trouw.nl/reizen of op deze kaart.