Als het in te pakken was wilde Christo het inpakken

Als één kunstenaar de afgelopen decennia zijn werk aan een miljoenenpubliek openbaar heeft weten te maken, op een mondiale schaal, dan is het wel Christo. Volledige naam: Christo Vladimirov Javacheff. Bulgaar van geboorte. Nationaliteit: Amerikaan. Veelzijdig tot op het bot: architect, beeldhouwer, installatiebouwer, schilder en tekenaar. Maar vooral beroemd geworden als ‘inpakkunstenaar’.

Noem maar op: hij pakte de Parijse Pont Neuf in, het Berlijnse parlementsgebouw, een vallei in Colorado, eilanden langs de kust in Florida; hij voegde poorten toe aan het landschap van Central Park in New York; gaf het publiek een Jezus-gevoel door duizenden nieuwsgierigen (op drijvende vlonders weliswaar) te laten wandelen over het water van het Italiaanse Lago d’Iseo.

Zondag werd bekend dat de Bulgaars-Amerikaanse inpakker op 84-jarige leeftijd is overleden.

Het waren stuk voor stuk legendarische, bezienswaardige projecten. Oké, hij deed het niet alleen. Sinds het begin van zijn carrière vormde hij een duo met de Française Jeanne-Claude Denat de Guillebon, hoewel zij in de naamgeving altijd tweede viool bleef spelen. 

Want ja, Christo was een begrip. Liet je zijn naam vallen dan zag iedereen al snel oranje vlekken voor de ogen. Of gele. Of roze. Spierwitte. Alles in hun meest felle varianten, want het moest wel opvallen (als de monumentaliteit dat al niet deed). Kleuren die waren gevat in een synthetisch materiaal, type elastisch parachutedoek, waarmee het echtpaar al die gebouwen, valleien en eilanden inpakte.

Olievaten

Christo en Jeanne-Claude schuwden het formaat niet. Groot, groter, grootst was het uitgangspunt. Zo spectaculair mogelijk. Niet zomaar een gebouwtje, maar het liefst het nieuwe World Trade Center in New York of de Arc de Triomphe in Parijs. En dan is het grootste project nog niet genoemd: een mastaba-vormige stapeling van maar liefst 410 duizend olievaten in de woestijn van de Verenigde Arabische Emiraten. Een kunstwerk dat hij al in 1977 had bedacht.

Het was niet de eerste keer zijn dat een van de reusachtige plannen werd afgeblazen of uitgesteld. Door de omvang en ingrijpendheid van hun projecten, waarin het tweetal jaren aan tijd moesten stoppen. Door een tegenstribbelende overheid, door onwelgevallige buurtcommissies, stroperige ambtenarij, technische tegenslagen. Krachten die hem en haar alleen maar sterker en meer overtuigd maakten van de noodzaak ergens een monumentale ingreep te verrichten.

En dat terwijl het begin van de Christo’s carrière nog wel zo bescheiden begon. Met een stel ingepakte blikken en flessen, een etalageruit, bankstel en kinderstoel. Niet spectaculair, wel met mogelijkheden, bleek al snel, nadat ze in Parijs een straat met een muur van olievaten blokkeerden. En toen was ook meteen het hek van de dam. Kort daarna werd het Museum of Contemporary Art in Chicago ingepakt. Een stuk rotsige kust in Australië. En lanceerde het echtpaar het (nooit uitgevoerde) idee de Keulse dom onder een wit doek te laten verdwijnen.

Entrepreneur

De internationale aspiraties en mondiale werkzaamheden kenden bij Christo een verleden: academie in Sofia, studie in Praag, gevlucht naar Wenen, werkend in Genève en Parijs, waar hij in 1958 Jeanne-Claude ontmoette, vier jaar later met haar trouwde, en ze samen met hun kind in 1964 naar Amerika verhuisden. Het land moet hem hebben gepast als een handschoen, vanwege het vrije entrepreneurschap. Christo vergaarde het benodigde geld voor zijn kostbare plannen door de verkoop van tekeningen en maquettes van de projecten die hij had uitgevoerd of nog zou gaan uitvoeren.

Hoe onafscheidelijk ook: Jeanne-Claude stierf in 2009. Christo bleef ook daarna het tempo erin houden. Met als ultieme doel het inpakken van de Arc de Triomphe, in zijn vroegere woonplaats waar hij zijn echtgenote had ontmoet. Het was oorspronkelijk bedoeld voor komend najaar, werd uitgesteld, maar zal toch zeker volgend jaar doorgaan. Deo volente.