Er is niks buitenaards aan deze graancirkels

Graancirkels. Ze bestaan echt, en ze worden door mensenhand gemaakt. Via draaiende irrigatiesystemen zoals hier in de woestijn in het noorden van Saoedi-Arabië, tegen de grens met Jordanië. Het enige buitenaardse aan de foto is de foto zelf. Die is gemaakt met de Europese Sentinel-2 kunstmaan, een bakbeest van een satelliet van ruim een ton.

Sinds de lancering in juni vanuit Kourou in Guyana trekt hij op 786 kilometer hoogte rondjes over beide polen. Elk gebied op de draaiende aarde daaronder wordt eens in de vijf dagen gefotografeerd. Sentinel-2 is vooral bedoeld om landgebruik en vegetatie te observeren. Landbouw dus.

'Valse kleur'

Saoedi-Arabië kent daar een bijzondere vorm van. Het land bestaat uit zand en hitte, omstandigheden waarbij niet gemakkelijk iets groeit. Tenzij, en dat doen ze dus, er wordt geïrrigeerd. Water is er namelijk wel degelijk, zij het in aquifers in de bodem, zo'n 100 tot 150 meter diep. De Arabische landbouw voltrekt zich daarom vooral in cirkels die ronddraaiende buizen op wielen bewateren. In het midden van alle rode cirkels, elk tegen de 400 meter in doorsnede, zit een diepe waterput. Tien cirkels maken een kavel, omgeven door een weg. Hier en daar staat een schuur of gebouw als dat groot genoeg is om een paar pixels te vullen.

Dat (overigens behoorlijk doorgedrukte) rood is niet echt rood, maar een 'valse kleur' die aangeeft waar het meest nabije infrarood licht op de foto vandaan komt. Dat is de kleur zonlicht die levende groene planten niet graag absorberen en massaal terugkaatsen. Omgekeerd wijst nabij infrarood dus in dit veelgebruikte kleurschema op plantengroei. In dit geval zullen de cirkels gevuld zijn met graan en alfalfa, twee populaire gewassen in de regio. Overal waar het rood is, groeien ze.

Alles wat niet rood is, is dood. Het wit wijst op verzilte grond. Het zwart is in dit soort foto's altijd water; de zwarte cirkels staan dus vermoedelijk blank. Misschien zijn die net ingezaaid en wordt er vooral geïrrigeerd.

De talloze halve cirkels, rood/bruin of rood/beige, wijzen op oogsten van de helft van het perceel. In minder egale cirkels hapert kennelijk de irrigatie een beetje. Op percelen met vlekken of strepen gaat het gewoon niet helemaal goed met het gewas in een land waar benzine 9 cent per liter kost, en drinkwater al gauw 50. En als de aquifers leeg raken nog veel meer.

_{Uitleg: ESA en SanderMücher (Alterra).}