Hoe ouder de mens, hoe groter het oor?
Zou het komen doordat mannen op leeftijd kaal worden en vrouwen hun haar afknippen, waardoor de zaak meer opvalt? Of hebben oude mensen echt grotere oren? Groeien naast nagels en haren ook oorschelpen door?
Het lijkt weinig belangwekkend, maar toch hebben wetenschappers zich de afgelopen jaren over die vraag gebogen. Als oren doorgroeien zou dat interessant zijn uit forensisch oogpunt, bij het inschatten van de leeftijd van een overledene: oren als alternatief voor gebitsonderzoek.
Het was een Britse huisarts die twintig jaar geleden als eerste oren begon op te meten. Hij analyseerde gegevens van tweehonderd patiënten tussen de 30 en de 93 jaar en stelde vast dat oren inderdaad groter worden. Vanaf het begin van de volwassenheid zou er jaarlijks gemiddeld 0,22 milimeter bij komen, wat in 50 jaar een centimeter extra oplevert. Zijn bevindingen werden bekrachtigd door Duitse en Italiaanse oren. Amerikaanse wetenschappers stelden zelfs een formule op: leeftijd = 1,96 x (ooromtrek in millimeters -88,1).
Wat het oude oor bezielt, is onduidelijk. Het Rotterdamse Erasmus MC wil oorkraakbeen namaken voor patiënten die bijvoorbeeld een oor missen, en onderzoekt met de universiteit van Zürich oorkraakbeen van verschillende leeftijden.
Wetenschappers zijn bezig om de eigenschappen en de moleculaire samenstelling van dat kraakbeen op een rijtje te zetten, vertelt Gerjo van Osch, hoogleraar bindweefselregeneratie. Die bevindingen kunnen mogelijk een antwoord op de vraag leveren.
Het is niet uitgesloten dat oren blijven groeien, zegt Van Osch, doordat de cellen in het kraakbeen doorgaan met de aanmaak van kraakbeentussenstof. Verder blijft het speculeren. Kraakbeen in de oren is speciaal, legt ze uit, omdat het veel elastische vezels bevat. Dat is handig omdat oren daardoor kunnen worden dubbel gevouwen, maar dat elastiek kan op latere leeftijd uitrekken.
Het kan ook zijn dat de huid losser gaat zitten waardoor het kraakbeen de ruimte krijgt om uit te zetten.
Derde optie: het is vooral de oorlel die uitzakt, zoals alles wat hangt aan ons lijf (borsten, testikels) door de zwaartekracht gaat uitrekken.
Het is ook mogelijk dat de oormetingen de werkelijkheid niet weergeven. Na de eerste studie kwam een Britse hoogleraar met kritiek: zekerheid over oorlengtes kan alleen worden verkregen door een groep levenslang te volgen. Dat is nooit gedaan: onderzoekers vergeleken tot nu toe jonge oren met andere oude oren. Het kan best zijn dat de jonge generatie, om wat voor reden dan ook, met kleinere oren wordt geboren.
Met het sprookje van Roodkapje hebben oude, grote oren in ieder geval niets van doen. Zelfs als een oor op latere leeftijd een centimeter langer is, betekent dat geen verbetering van het gehoor.
Ook een vraag voor deze rubriek?
Mail naar gezond@volkskrant.nl