Hoe twee jeugdvrienden miljoenen verdienden met valse postzegels

Als echte boekenman had de 43-jarige Ardi Seij zich misschien niet met de handel in postzegels moeten inlaten. Dat had hem een hoop ellende bespaard en hij was dan niet in de grootste postzegelfraude in de Nederlandse geschiedenis beland. Maar dat wist hij niet toen hij een paar jaar geleden op zoek was naar een goedkopere manier om zijn pakketjes boeken te kunnen versturen.

Vanuit een bedrijfspand in Maarssen handelt Seij in tweedehandsboeken. Het pand staat vol met lange rijen stellingkasten, gevuld met boeken. Het ruikt naar oud papier. In zijn kleine, rommelige kantoortje heeft Seij bijzondere collecties staan. Hij verwijst naar een Nederlands boek uit 1790, met beschrijven van de beste soorten 'appelen en peeren'. Te koop voor 2.000 euro. Soms verhuurt hij zijn boeken. Laatst nog voor een commercial van KLM. 'Die zocht vijf meter boeken in de juiste kleur blauw.' Voor Seij geen probleem. 'De verhuur ben ik ingerold toen André van Duin voor een theatershow 6 meter blauwe, gele en groene boeken nodig had.' Een leuke bijverdienste, het serieuze geld moet hij verdienen met de verkoop.

In 2011 zoekt hij een manier om te besparen op het versturen van zijn boeken. Zo hoort hij van de handel in ongebruikte guldenpostzegels. Daarvan zijn er nog miljoenen in omloop, die gewoon geldig zijn. 'In de jaren tachtig waren die zegels massaal uitgegeven, omdat heel Nederland zegels leek te sparen. Mapjes met themazegels, kinderzegels, noem maar op.' Seij koopt die ongebruikte zegels voor een prikkie, bijvoorbeeld op veilingen. 'Dan kocht ik voor omgerekend 18 duizend euro aan guldenzegels, voor een prijs van 4.000 euro.'

Thuis plakt hij die guldenzegels op zijn pakketjes. Seij ruikt handel. Hij koopt steeds meer zegels, krijgt zo meer korting en verkoopt de zegels door aan andere boekhandelaren. Via een klant komt hij in contact met Jurgen L. en Dimitri W. uit Maastricht, handelaars in munten en postzegels. Ze hebben een prachtig product: kant-en-klare stickervellen met daarop guldenpostzegels. Voortaan geen gelik en geplak meer van losse zegels, een sticker erop en het pakket kan op de bus. Al snel vraagt Jurgen L. of hij via de website van zijn winkel reclame voor de stickervellen wil maken. Dan krijgt hij 10 procent van de omzet. Seij gaat akkoord. Via de site van zijn winkel boek2.nl attendeert hij zijn klanten voortaan op de oude guldenpostzegels.

Zo werd Seij onderdeel van postzegelfraude. Een zaak die er mede toe heeft geleid dat PostNL in 2013 besloot alle guldenpostzegels in één klap ongeldig te verklaren.

Koningin Beatrix

Jurgen L. (41) uit Geleen en Dimitri W. (40) uit het nabijgelegen Elsloo zijn jeugdvrienden. Al jaren verzamelen ze waardevolle postzegels, bankbiljetten en munten. Dimitri is de kenner van het duo, Jurgen de handelaar. Het zijn rommelaars en ritselaars, zo staan ze bekend. Zo komt Jurgen een keer klem te zitten onder een viaduct met een busje van Dimitri, dat net te hoog is. Achterin ligt een partijtje hennep.

Na wat jaren ploeteren heeft het duo in 2010 de weg naar succes gevonden. Ze storten zich op de handel in guldenpostzegels. Geen postzegels die voor verzamelaars interessant zijn, maar doorsnee guldenzegels, met de beeltenis van koningin Beatrix, waarvan er nog miljoenen in omloop zijn. De mannen zetten websites op om de zegels te verkopen, struinen veilingen af en staan zelf ook met standjes op beurzen. 'Voor al uw pakketten en brieven die u met TNT Post verstuurt, kunnen wij u de postzegels leveren tot 30 procent korting. Het basispakket versturen binnen Nederland tot 10 kg, kost U met onze postzegels nog maar euro 4,73 i.p.v. euro6,75', adverteren ze.

Zo plakken de mannen allerlei combinaties bij elkaar op een stickervel: een handjevol guldenpostzegels en een paar eurocentpostzegels. De twee mannen maken vooral veel gebruik van guldenpostzegels die van 1982 tot en met 1990 zijn gedrukt met koningin Beatrix erop. De waarde varieert van 1,50 gulden tot 7 gulden. Voor de eurozegel gebruikt het duo vaak een zegel van 44 eurocent; de zogeheten Van Halemzegel uit 2007.

Als Jurgen L. in het voorjaar van 2011 op de Jaarbeurs in Utrecht staat, geeft hij een interview aan een website. Hij legt uit hoe hij aan al die oude zegels komt. 'Gewoon door ze bijvoorbeeld via Marktplaats of eBay als bulk in te kopen of via nalatenschappen van oud-verzamelaars.' Zo heeft PostNL ruim 381 miljoen exemplaren van de postzegel van 44 eurocent uitgegeven.

Het is een bloeiende business. In 2010 en 2011 komt er ruim 1,8 miljoen euro binnen bij het bedrijfje dat Jurgen L. voor de postzegelhandel heeft opgericht. De verkoop loopt via een hele rij websites met namen als verzendpro.nl, goedkoperpakkettenversturen.nl en goedkoperverzenden.nl. De enorme hoeveelheid guldenpostzegels die de twee mannen verkopen, verbaast sommigen. Zo vraagt de eigenaar van een drukkerij waar Jurgen L. fikse hoeveelheden stickervellen koopt of hun guldenzegels nooit op zijn. 'De bron van postzegels droogt nooit op', zegt L. tegen de man.

Drukmachine

Die bron is een heuse Heidelberg Speedmaster 52, een drukmachine die maximaal 15 duizend vellen in een uur kan bedrukken. Later vindt de politie in het huis van Jurgen L. een aantal offertes voor deze machine die rond de 48 duizend euro kost. Hij bestelt in het voorjaar van 2010 zogeheten stansplaten met postzegelvormen in Duitsland, die in de Heidelberg-machine passen. Zo kunnen er postzegelvormen uit het pappier worden gedrukt.

Jurgen en Dimitri maken de zegels voor hun gouden handel zelf, vermoeden PostNL en justitie. Halverwege 2011 komen er bij PostNL berichten binnen dat er valse guldenzegels in omloop zijn. Het bedrijf begint een onderzoek en schakelt experts in. Een van die experts bestelt een aantal stickervellen via de website van boekhandelaar Ardi Seij.

Deze filatelist Van der Vlist, keurmeester van de Association Internationale des Experts en Philatélie, ziet het meteen. De kant-en-klare stickervellen zitten vol met valse zegels. Het postzegelduo blijkt wat slordig te hebben gewerkt. De valse zegels glimmen te veel. Er zit geen fosfor op, waardoor ze onder een uv-lamp - standaarduitrusting van een verzamelaar - niet oplichten. Sommige guldenzegels die door PostNL alleen als likzegel zijn uitgegeven, zijn er vals ineens als zelfklevend. Met een loep - ook onmisbaar voor een echte filatelist - is duidelijk te zien dat de tanding van de valse zegels niet klopt.

De echte guldenzegels met de beeltenis van Beatrix zijn alleen uitgegeven op rollen, waarbij de zegels gescheiden werden door dertien ronde, geperforeerde gaatjes. Bij het uit elkaar halen van deze zegels ontstaan er scheurresten. De zegels die van de Heidelberg-machine rollen zijn gestanst, zitten niet meer aan elkaar vast, maar zijn helemaal uitgesneden. Die valse zegels hebben dus ook geen scheurresten. Allemaal kenmerken die jaarlijks in de catalogus van de Nederlandse Vereniging van Postzegelhandelaren beschreven staan voor zegels vanaf 1852.

Eén echte zegel

Bij PostNL blijven de valse zegels lang onopgemerkt. Jurgen L. en Dimitri W. weten de automatische controlesystemen van het bedrijf te omzeilen door altijd één echte zegel naast de valse zegels op de sticker te plakken. Links zitten de valse zegels, rechts de echte, het liefst met een zo laag mogelijke waarde. In 2011 koopt Jurgen L. met zijn bedrijf Vago voor 85 duizend euro van deze 'bijplakzegels' van 2, 3, 5 of 10 eurocent.

Eind 2011 legt PostNL beslag bij de betrokkenen in de fraudezaak. Jurgen L. reageert meteen. Hij laat een medewerker die de websites beheert weten dat de boel op zwart moet.

Op 2 mei 2012 doet justitie invallen in Nederland, België, waar Dimitri W. woont en in Duitsland,waar Jurgen L. woont. Ze zitten kort vast. PostNL begint daarna bij de rechtbank in Amsterdam een civiele procedure en eist een forse schadevergoeding. Op 10 april legt de rechter de twee mannen op als schadevergoeding aan PostNL een voorschot van 2,6 miljoen euro te betalen. Omdat ze dat niet doen, worden hun bedrijven failliet verklaard. Dimitri W. wordt ook persoonlijk failliet verklaard. De strafzaak loopt nog.

Commentaar Jurgen en Dimitri

Advocaat Sjoerd van Berge Henegouwen zegt dat zijn cliënt Dimitri W. nooit in valse postzegels heeft gehandeld. Het zou kunnen dat er wat valse zegels zaten tussen de postzegels die Dimitri van anderen heeft afgenomen, zegt hij. 'Maar mijn cliënt heeft nooit geweten dat hij valse zegels in bezit had.' De advocaat zegt dat zijn cliënt niet kan wachten tot de strafzaak begint zodat hij zijn onschuld kan aantonen. Van hennep in zijn busje wist W. niets van. 'Toen zat mijn cliënt in het buitenland.'

Jurgen L. zegt dat de zaak gebaseerd is op leugens van PostNL en dat in de strafzaak snel zal blijken dat er niets aan de hand is. 'Ik heb niet in valse postzegels gehandeld en ze ook niet gemaakt.' Hij zegt nooit een Heidelberg-machine te hebben gekocht. De stansplaten waren voor een vriend.

De partij hennep was volgens hem ook 'geen hennep, maar afval van hennep dat uit een kantorenpand is gehaald dat verhuurd was'. Hij zegt zich te 'verheugen' op de strafzaak om aan te tonen dat 'PostNL en het Openbaar Ministerie' de boel belazerd hebben.

Verzamelaars

In de filateliewereld heeft de affaire veel ophef veroorzaakt, zegt Henk Vleeming (61), erkend filatelist. Hij werkt als specialist - zelf verzamelt hij Peruaanse postzegels - bij Corinphila in Amstelveen, een veilinghuis voor postzegels, munten en prentbriefkaarten.

In de kamer waar hij zit, liggen overal stapels met postzegelboeken. Van die grote boeken, vaak van kunstleer, blauwe, bruine, groene en soms een felrode. Meestal collecties van verzamelaars, die na hun overlijden in de veiling gaan.

Vleeming twijfelde geen moment toen hij de valse guldenzegels onder ogen kreeg. Kwestie van ervaring. 'De tanding, druktechniek. Leek nergens op.' Hij kent de hoofdverdachten van postzegelbeurzen. Het is een klein wereldje, zegt hij. 'Maar de ophef ging niet over de fraude.' De affaire was voor PostNL mede aanleiding om in één klap alle guldenzegels ongeldig te verklaren, vanaf 1 november 2013.

In 2012 werden er volgens PostNL nog voor 2 miljoen euro aan guldenzegels gebruikt. Het bedrijf schatte in 2013 dat er nog tussen de 20- en 200 miljoen euro aan ongebruikte - postfrisse, in jargon - guldenzegels in omloop waren. Hop. Niets meer waard. Vleeming noemt het een drama voor sommige verzamelaars. 'In één klap was hun verzameling niets meer waard. Dat vind ik veel erger dan de fraude.' Er waren namelijk verzamelaars die zich hadden toegelegd op guldenzegels, als een soort investering.

Voor Vleeming zelf maakte het niet zo veel uit. Hij heeft geen verzameling guldenzegels. Daar zijn er veel te veel van. Filatelistisch zijn die niet interessant. Wat hij nu op zijn bureau heeft uitgestald, dat is pas zeldzaam. Undercover mail, zegt hij trots. 'Nooit van gehoord, zeker. Clandestiene post? Ook niet?' Enthousiast vertelt hij over het versturen van post tijdens de Tweede Wereldoorlog. 'Landen die met elkaar in oorlog waren, verboden een rechtstreekse postverbinding.' Dus werden er postbussen in andere landen gebruikt om bijvoorbeeld een brief van Engeland naar Duitsland te sturen. 'Veel post liep via Lissabon.'

Hij pakt een Nederlandse brief die via postbus 506 in Portugal naar Duitsland werd verstuurd. 'Fascinerend vak hebben wij, hè.' De verzameling 'undercover mail' wordt in september geveild.

Dimitri W. heeft zich ook weer op de handel in zeldzame munten, bankbiljetten en postzegels gestort. In Nederland is hij failliet verklaard en hoofdverdachte in de fraudezaak, vanuit België is hij vorig jaar opnieuw begonnen. Zo staat hij volgend weekeinde op een grote bankbiljettenbeurs in Maastricht met zijn bedrijfje, dat op naam van zijn vrouw staat.

Bakken met munten

In het Belgische plaatsje Maasmechelen, net over de Nederlandse grens, huurt Dimitri W. winkelruimte van de lokale Boels-vestiging. In de winkel - 'ruim dertig jaar ervaring op het gebied van munten, postzegels en bankbiljetten' - staan grote bakken met munten en zijn bankbiljetten uitgestald achter glas. Bij de ingang van het pand hangt een camera. Een medewerker laat weten dat W. alleen telefonisch bereikbaar is. Ondanks herhaalde verzoeken belt hij niet terug.

Jurgen L. is sinds een paar weken weer op vrije voeten. Hij zat ruim anderhalf jaar vast omdat hij ondanks bevel van de rechter onder meer weigerde inlichtingen te verstrekken over zijn vermogen. Justitie hoopt de vrienden Jurgen L. en Dimitri W. met nog zes andere verdachten deze zomer nog voor de rechter te brengen. Ze worden verdacht van witwassen, fraude, oplichting en het vormen van een criminele organisatie.

Boekhandelaar Ardi Seij was lang verdachte in de zaak. Hij is blij dat de affaire voor hem achter de rug is, vertelt hij. 'PostNL legde beslag op mijn bezittingen en dreigde met een miljoenenclaim.' Hij ging bijna failliet. Zijn boekhandel in het centrum van Utrecht deed hij dicht. Seij kon de huur niet meer betalen en verhuisde zijn handel naar een anoniem bedrijfspand in Maarssen. Hij deed aangifte tegen Jurgen L. en moest een advocaat inhuren om aan te tonen dat hij ongewild in de valse postzegels was beland. Op 5 april 2013 kreeg hij een brief van justitie. Hij was onterecht als verdachte aangemerkt. Hij vist de brief uit een dikke ordner en houdt hem even omhoog. Die gooit hij nooit weg. Met oude postzegels laat hij zich niet meer in. 'Dit was echt niet tof.'