Provinciale Staten Flevoland terug van reces voor spoeddebat over konikpaarden in Oostvaardersplassen

Is er weer gedoe over het afschieten van dieren?

Nee, dat was het geval bij de edelherten. Dit keer leiden de konikpaarden tot onenigheid in de provincie Flevoland. Het gelegenheidstrio Forum voor Democratie, de PVV en de Partij voor de Dieren – dat met 14 van de 41 zetels het debat kon afdwingen – wil dat de paarden onder betere omstandigheden worden gehouden. Ze hebben geen schaduw op de plek waar ze zijn samengebracht. De drie partijen menen dat de konikpaarden daar wel behoefte aan hebben, helemaal gezien de hitte van vorige week. De Partij voor de Dieren deed toen zelfs aangifte tegen Staatsbosbeheer, omdat het de dieren in de brandende zon liet staan.

De konikpaarden vormen samen met de heckrunderen en de edelherten de grote grazers in het gebied. Volgens het nieuwe beleid in de Oostvaardersplassen, sinds vorig jaar van kracht, wordt de populatie door menselijk ingrijpen bepaald. Dit gebeurde onder druk van dierenactivisten, die het natuurlijke sterfteproces niet konden aanzien op de open vlakte naast het spoor tussen Lelystad en Almere.

De populatie wordt nu op 1.100 stuks gehouden. De heckrunderen zijn al op peil door natuurlijke sterfte en het teveel aan edelherten is in de winter afgeschoten. De overtallige konikpaarden worden verplaatst naar buitenlandse gebieden. Dertig zijn in maart op transport gezet naar Spanje, maar de 150 die naar Wit-Rusland moeten, staan sinds half juni in de vangweide te wachten tot het papierwerk in Minsk op orde is. 

Klinkt logisch, toch, de dieren daar wat schaduw geven? In Amsterdam mogen koetspaarden ook niet meer in de brandende zon op de Dam staan.

Dat mag zo zijn, maar de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) kwam vorige week dinsdag – toen het bloedheet was – kijken en constateerde dat de dieren er prima bij staan op de 55 hectare die voor ze is gereserveerd in afwachting van hun transport. Ze zweten niet, eten wel en drinken voldoende. Kortom, ze vertonen natuurlijk gedrag, zoals dat heet. Volgens Staatsbosbeheer, geadviseerd door de NVWA en dierenartsen, hoort daar ook bij dat ze de open vlakte opzoeken, zodat ze ter verkoeling zo veel mogelijk wind vangen. ‘Schaduw mijden de dieren juist, bleek vorig jaar toen ze die wel hadden’, zegt een woordvoerder. 

De een zegt dit, de ander dat: bied de dieren gewoon schaduw en laat ze zelf beslissen, reageert Statenlid Leonie Vestering van de Partij voor de Dieren. Ze wijst erop dat sinds half juni  al elf dieren zijn doodgegaan in de vangweide. Staatsbosbeheer zegt dat dit voor de hitteperiode van vorige week was en de aantallen overeenkomen met die op de grote velden. ‘Er gaan nu eenmaal wel eens paarden dood.’ Over schaduwdoeken zegt hij: ‘Dat kennen die beesten niet. Ze houden er dan juist afstand van, waardoor hun loopruimte afneemt.’ 

Hoe dan ook, het debat over wat aangenaam is voor de dieren is niet alleen bijzonder omdat het tijdens het reces moet plaatsvinden. De provincie Flevoland gaat namelijk niet over de uitvoering van het beheer van de Oostvaardersplassen. Dat doet Staatsbosbeheer. Ook heeft Flevoland geen controlerende functie, die ligt in handen van de NVWA – en die zag dat het goed was.

Provinciale Staten heeft er dus niets over te zeggen en de tegenstanders hebben volgens deskundigen ongelijk. Waar gaan we woensdagavond naar kijken?

Misschien naar niets, laat plaatsvervangend voorzitter van Provinciale Staten Sjaak Simonse (SGP) vanuit de auto in Duitsland weten. Er moeten namelijk 21 van de 41 leden woensdagavond aanwezig zijn, voordat de vergadering doorgaat. Het is de vraag of er voldoende Statenleden komen, omdat het niet verplicht is en vliegtickets niet worden vergoed. ‘Is minder dan de helft aanwezig om 18.00 uur, dan wacht ik nog een half uur en daarna wordt de vergadering minimaal 24 uur verschoven’, zegt Simonse. Dan is er geen quorum meer van meer dan de helft van de Statenleden.

Zij die er wel zijn, zullen zich afvragen waarom ze zijn teruggekomen van vakantie voor een debat waarin geen besluit genomen kan worden, zegt de Flevolandse politiek-watcher John Bijl van het Periklesinstituut. Hij kan niet anders dan de drie verantwoordelijke partijen betichten van aandachttrekkerij, een actie voor de bühne. ‘Ik zou ze willen adviseren: kies de volgende keer een thema waarbij je het verschil kunt maken’, zegt hij. ‘Het weer van vorige week kun je niet veranderen.’ 

Vestering denkt dat het debat wel nut heeft en zal Gedeputeerde Staten oproepen Staatsbosbeheer te manen beschutting te plaatsen. Het zou niet voor het eerst zijn dat Staatsbosbeheer zwicht voor de druk het beleid aan te passen tegen de eigen principes in, zoals in winters gebeurde met bijvoeren.

SGP-Statenlid Simonse wil als plaatsvervangend voorzitter voorzichtig zijn met het geven van zijn mening over de poging voor het eerst tijdens een reces een spoeddebat te organiseren. ‘Zelf had ik het nooit gedaan’, zegt hij. ‘Maar ik kan me de worsteling bij de drie partijen wel voorstellen. Over de vraag wat nu precies de controlerende rol van de Provinciale Staten is bij de Oostvaardersplassen en in hoeverre we de NVWA en Staatsbosbeheer daar vertrouwen.’