Draaiboek Prinsjesdag: hoedjesparade, Alexia’s debuut, Troonrede, het koffertje – en daarna twee dagen debat

Dinsdag: Prinsjesdag

Vanaf 11.30 uur gaan de bewindslieden, Eerste- en Tweede Kamerleden en de andere genodigden naar de Koninklijke Schouwburg aan het Korte Voorhout in Den Haag. Normaliter heeft de Verenigde Vergadering in de Ridderzaal plaats, maar het Binnenhof wordt verbouwd. Ook vorig jaar werd al uitgeweken naar de Koninklijke Schouwburg. En in de coronajaren 2020 en 2021 las de koning de Troonrede voor in de Grote Kerk, omdat daar, indachtig de anderhalvemetermaatregel, meer ruimte is.

Eén minister, de ‘designated survivor’, zal niet aanwezig zijn. Hij verblijft op een geheime plek om bij een eventuele aanslag het landsbestuur te kunnen overnemen. De identiteit van deze bewindspersoon wordt van tevoren nooit bekendgemaakt.

Volg de ontwikkelingen op deze Prinsjesdag ook in ons liveblog.

Vanaf 12.25 uur is Prinsjesdag live te volgen op NPO1. De Glazen Koets vertrekt om 13.00 uur vanaf Paleis Noordeinde via de Heulstraat en het Lange Voorhout naar de Koninklijke Schouwburg. In de koets zitten koning Willem-Alexander, koningin Máxima en kroonprinses Amalia. Prinses Alexia woont dit jaar voor het eerst Prinsjesdag bij. Zij gaat in de Gala-glasberline, samen met oom prins Constantijn en tante prinses Laurentien, voor de Glazen Koets uit.

De koninklijke familie zal rond 13.15 uur aankomen bij de schouwburg. De koning leest vervolgens de door het kabinet geschreven Troonrede voor. De Troonrede, met daarin de plannen voor komend jaar en een reflectie op de afgelopen periode, is gericht aan de Eerste en Tweede Kamerleden. Daarom begint de rede traditiegetrouw met: Leden der Staten-Generaal.

Na de Troonrede roept Eerste Kamervoorzitter Jan Anthonie Bruijn: ‘Leve de koning’, waarna de aanwezigen worden geacht op te staan en driemaal ‘hoera’ te roepen. Die traditie ontstond in 1897, toen ARP-Kamerlid Johannes Hendricus Donner koningin Wilhelmina (17) en haar moeder koningin-regentes Emma ‘Leve de koninginnen’ toeriep na de Troonrede, waarop de aanwezigen spontaan driemaal ‘hoera’ scandeerden. Donner hield de traditie de jaren daarna in stand, na de Tweede Wereldoorlog werd het gebruikelijk dat de Eerste Kamervoorzitter de leus inzet.

Met het toejuichen van de koning komt de vergadering in de Koninklijke Schouwburg ten einde, de koninklijke familie keert daarop terug naar Noordeinde. Om 14.00 uur volgt dan de traditionele balkonscene.

Prinsjesdag 2023 komt om 15.30 uur officieel ten einde als demissionair minister van Financiën Sigrid Kaag ‘het koffertje’ met de Miljoenennota en de Rijksbegroting voor het komend jaar aanbiedt. Veel van wat in de Miljoenennota staat, is overigens al uitgelekt.

Woensdag, eerste dag Algemene Politieke Beschouwingen

De Miljoennota is woensdag onderwerp van debat tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen (APB). Alle fractievoorzitters voeren tijdens het debat het woord. Alleen de PvdA stuurt geen vertegenwoordiger, Jesse Klaver voert ook namens GroenLinks-PvdA het woord.

De politieke beschouwingen beginnen om 10.15 uur. Voor het inhoudelijk debat aanvangt, kunnen de Kamerleden met punten van orde bijvoorbeeld om extra documenten vragen of de volgorde van de sprekerslijst proberen te veranderen. Zo vroeg een deel van oppositie, onder aanvoering van Pieter Omtzigt, vorig jaar vóór het debat om het wetsvoorstel over het energieplafond. Dat initiatief van het kabinet ontbrak in de Miljoenennota, maar werd op het laatste moment als een soort inlegvel toegevoegd.

De inbreng van de Tweede Kamer begint met de grootste oppositiepartij: PVV. Daarna is de grootste coalitiepartij, VVD, aan de beurt, daarna de op-een-na grootste oppositiepartij, SP, en zo verder. Als laatste is het woord aan Kamerlid Olaf Ephraim, die zich deze zomer afsplitste van Belang van Nederland.

De partijen hebben van tevoren hun sprekerstijd doorgegeven: VVD-leider Hermans heeft met 34 minuten, exclusief interrupties, de meeste tijd ingeruimd. Ook PVV, CDA en D66 zijn van plan langer dan 25 minuten te spreken. De overige partijen schommelen zo’n beetje rond het kwartier, afsplitsers krijgen maximaal 6 minuten spreektijd.

Een aantal fractievoorzitters maakt zijn debuut. Zo zullen Henri Bontenbal (CDA), Mirjam Bikker (ChristenUnie), Chris Stoffer (SGP) en Stephan van Baarle (Denk) hun eerste Algemene Politieke Beschouwingen als fractievoorzitter beleven. De lijst is met twintig sprekers in de eerste termijn lang. Volgens de debatagenda van de Kamer is het debat iets voor middernacht klaar. Vorig jaar, toen er ook twintig sprekers waren, lukte dat.

Donderdag: tweede dag debat, premier aan het woord

Wederom om 10.15 uur gaat de tweede dag in van de Algemene Politieke Beschouwingen. Het kabinet reageert dan op de vragen die zijn gesteld in de eerste termijn. Hoewel de gehele ministersploeg in vak K aanwezig is, zal alleen demissionair premier Mark Rutte het woord voeren. De Kamerleden mogen Rutte interrumperen.

In de tweede termijn komt Rutte terug op aanvullende vragen of andere verzoeken die tijdens zijn beantwoording zijn ontstaan. Het einde van het debat is gepland om 23.30 uur. Tot slot wordt er gestemd over de moties die tijdens het debat zijn ontstaan. De meer dan zestig moties waar de Kamer vorig jaar over stemde, namen toen een half uurtje in beslag.