Wilders wil aangifte doen na speech op partijcongres, Timmermans ontkent oproepen tot geweld

Aanleiding voor de onenigheid is een toespraak van Timmermans afgelopen zaterdagmiddag op het gezamenlijke partijcongres van GroenLinks-PvdA. Daarin haalde de leider van de twee linkse partijen meerdere keren fel uit naar de radicaal-rechtse PVV-leider. Hij zei onder meer: ‘Wij zullen niets nalaten om te voorkomen dat Wilders in dit land aan de macht komt.’ In de tekst die vooraf was gedeeld met journalisten staat ‘niet nalaten’. Volgens de woordvoerder van Timmermans gaat het om een verspreking.

Wilders zegt zich echter door de uitgesproken tekst bedreigd te voelen. ‘Niets nalaten? Niets? Dus ook geen geweld? Ik ga aangifte doen’, schreef hij zaterdagavond op socialemediaplatform X. In een andere tweet sprak hij van ‘levensgevaarlijke linkse ophitserij’ en riep hij zijn 1,4 miljoen volgers op X op zelf ook aangifte te doen tegen Timmermans. De PVV-leider hoopt zo ‘de haat van links’ te stoppen. ‘Ze hebben niets geleerd van de moord op Pim Fortuyn!’, aldus Wilders.

Intussen is in het team van Timmermans te horen dat de linkse leider ‘uiteraard niet’ heeft gedoeld op het gebruik van geweld om te voorkomen dat Wilders aan de macht komt. ‘Mijn middelen zijn altijd parlementair en niets anders. Iedere andere suggestie werp ik verre van me’, luidt zijn officiële verklaring.

De linkse leider suggereert verder dat Wilders een beetje overdrijft met zijn aangifte. ‘Dit doet Wilders altijd als hij kritiek krijgt. Dan slaat hij om zich heen’, aldus Timmermans. Een woordvoerder van Timmermans liet zondag weten dat de twee nog niet met elkaar gebeld hebben om de ruzie uit te praten.

Politici vaker aangeklaagd

Toch is de vraag of de storm hiermee gaat liggen. Het is niet ondenkbaar dat de oproep van Wilders komende week resulteert in honderden aangiftes tegen Timmermans. In totaal stemden afgelopen november 2,5 miljoen Nederlanders op de PVV en een deel van de reageerders op sociale media is woedend over de recente uitspraak van Timmermans. Anderen vallen Timmermans juist bij en zien totaal geen bedreiging in de uitspraak.

Zelf kreeg Wilders duizenden aangiften tegen hemzelf ingediend nadat een uitspraak van hem in 2014 verkeerd was gevallen. Na de toenmalige gemeenteraadsverkiezingen vroeg de PVV-leider zijn aanhangers of ze ‘meer of minder Marokkanen’ wilden, waarna zijn toehoorders ‘minder, minder’ scandeerden. ‘Dan gaan we dat regelen’, zei Wilders.

Uiteindelijk werden er 6.474 aangiften tegen de PVV-leider gedaan, onder meer vanwege groepsbelediging en het aanzetten tot haat en discriminatie. Vanwege de grote belangstelling werkten sommige politiebureaus zelfs met standaardformulieren om de aangiften te verwerken.

Hoewel Wilders uiteindelijk alleen schuldig werd bevonden aan groepsbelediging en werd vrijgesproken van het aanzetten tot haat of discriminatie, heeft de zaak hem altijd dwarsgezeten. Hij noemde het destijds een ‘een gotspe’ dat hij terecht moest staan. ‘Het is mijn recht en plicht als politicus om problemen als deze aan de orde te stellen’, schreef hij in een verklaring. Hij noemde zijn zaak een een ‘politiek proces’ dat gericht was ‘tegen de vrijheid van meningsuiting’.

Wilders beloofde dat hij zich ‘niet het zwijgen zou laten opleggen’. Als spreken over de zorgen van burgers strafbaar was, dan was Nederland volgens hem ‘geen vrij land meer, maar een dictatuur’.

Baudet en Fortuyn

Politici die aangifte tegen elkáár doen is een grotere zeldzaamheid in Nederland, maar het gebeurt sporadisch wel. Ook voor Wilders zou dit niet de eerste keer zijn. Hij deed in 2017 aangifte tegen Mark Rutte, wegens discriminatie van ‘gewone Nederlanders’. De zaak werd enkele maanden later door het Openbaar Ministerie geseponeerd.

Begin 2018 deed FvD-leider Thierry Baudet aangifte tegen toenmalig minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken, omdat zij hem in een lezing een bedreiging voor de democratie had genoemd.

Tijdens de zogenaamde Ien Dales-lezing stelde Ollongren dat ‘het populisme (van Baudet, red.) kernwaarden van Nederland bedreigt’. Ze hekelde ‘racistische’ uitspraken van Forum-leden en sprak Baudet daarop aan: ‘Baudet laat het onweersproken als zijn partijgenoten openlijk discrimineren op basis van ras.’

Het Openbaar Ministerie concludeerde al snel dat Ollongren zich niet schuldig had gemaakt aan strafbare feiten.

Ook de haatzaai-aanklacht wegens demonisering van Pim Fortuyn was niks geworden in 2002. Destijds deden de advocaten Gerard Spong en Oscar Hammerstein namens de vermoorde politicus Fortuyn aangifte tegen een aantal politici en journalisten wegens het aanzetten tot haat.

Onder anderen toenmalig D66-lijsttrekker Thom de Graaf, VVD-voorzitter Bas Eenhoorn, PvdA’er Rob Oudkerk en enkele medewerkers van Trouw en NRC Handelsblad en de makers van enkele linkse websites moesten volgens Spong en Hammerstein voor de rechter verschijnen.

Volgens de strafpleiters had Fortuyn vlak voor zijn dood laten weten dat ze juridische stappen moesten ondernemen ‘tegen degenen die bijgedragen hebben aan het ontstaan van een vijandige sfeer jegens hem’. Het hof verwierp uiteindelijk alle aanklachten.

Kabinetsformatie verder

Het zal nog moeten blijken of de aangifte van Wilders tegen Timmermans kansrijk is. De PVV-leider zal zeker aanvoeren dat hij regelmatig door individuen met de dood wordt bedreigd en dat hij het daardoor extra serieus neemt als een medepoliticus met veel aanhangers suggereert dat ‘voorkomen moet worden dat Wilders aan de macht komt’.

Zelfs in het reeds beveiligde Tweede Kamergebouw is te zien dat Wilders niet zonder extra beveiliging kan rondlopen. Vanwege aanhoudende bedreigingen woont hij al jaren niet meer in zijn eigen huis, maar in ‘een safehouse dat veiliger is dan een bankgebouw’, aldus de PVV-leider onlangs nog in de Volkskrant.

Timmermans kan daarentegen inbrengen dat hij direct op zondag publiekelijk bekend heeft gemaakt dat hij níét doelde op het gebruik van geweld tegen de PVV-leider en dat iedereen daar kennis van heeft kunnen nemen.

Ondertussen gaan vanaf maandag de gesprekken over het vormen van een nieuw landsbestuur weer verder. Wilders praat al bijna vijf maanden met VVD, NSC en BBB over de vorming van een kabinet. Tijdens dat proces heeft hij vaker via X gereageerd op actuele gebeurtenissen. Dat heeft eerder in de formatie al tot problemen geleid en tot oproepen tot terughoudendheid.

Timmermans haalde in zijn toespraak op het congres in Apeldoorn ook uit naar de permanente ‘twitter-incontinentie’ van de PVV-leider.