Honkbal rekent met PitchCom steeds meer af met het getreuzel op de werpheuvel

Voor sommige spelers was het even wennen, maar inmiddels maken alle teams in de Amerikaanse honkbalcompetitie MLB gebruik van een elektronisch communicatiesysteem tussen catchers en werpers. Het onderscheppen van ouderwetse handgebaren is met de zogenoemde PitchCom voorgoed verleden tijd.

De introductie van het nieuwe systeem betekent voor catchers onder meer dat ze hun nagels niet meer in felle kleuren hoeven te lakken. Vaak werd het gedaan zodat de werper duidelijk kon zien welke worp van hem verwacht werd.

Elke pitch in het honkbal wordt gecommuniceerd tussen catcher en werper, tot voor kort dus met handgebaren. Via non-verbale signalen bereikten de twee spelers overeenstemming over het type worp.

Het onderscheppen van de gebaren was bijna zo oud als het spelletje. Zolang een speler op het veld het deed, werd het gedoogd, zelfs aangemoedigd. Het was vooral waken voor lopers op het tweede honk, die in de rug van de werper meekeken naar de signalen van de catcher. Die verstopte het échte commando in een reeks afleidingsmanoeuvres. Althans, tot dit seizoen.

Schandaal

De introductie van PitchCom stond al op de rol, maar werd versneld door het valsspeelschandaal rondom Houston Astros, dat in 2017 kampioen werd door handsignalen van tegenstanders vanaf de tribune te filmen. In de catacomben werden de beelden live bekeken. Onder meer door op vuilnisemmers te trommelen werd de slagman snel duidelijk gemaakt welke worp er zou komen. Het schandaal wordt de club uit Texas nog altijd nagedragen.

Het nieuwe systeem had het valsspelen van zijn ploeg onmogelijk gemaakt, zei korte stop Carlos Correa, een van de spelers van de verfoeide Astros die inmiddels voor Minnesota Twins speelt. ‘Ik denk dat het nu niet meer zou kunnen,’ sprak hij eerder dit seizoen, ‘want er zijn geen handgebaren meer’.

In plaats daarvan hebben catchers een soort afstandsbediening op hun arm of scheen geplakt. Het apparaatje heeft twaalf verschillende knoppen, waarmee het type worp en de locatie van de bal bepaald kunnen worden. De werper krijgt de keuze van de catcher via een oortje in zijn pet te horen. Bijvoorbeeld: fastball low away. Een harde worp, laag in de verre hoek van de slagzone. De technologie is in verschillende talen beschikbaar.

Het systeem werd vorig seizoen getest in de minor leagues, de competities onder het hoogste niveau. Het gebruik ervan is optioneel: ongeveer de helft van de dertig teams gebruiken het vanaf de start van de competitie, de rest is inmiddels ook overstag.

PitchCom kende kinderziekten. In enkele wedstrijden haperden de oortjes, waardoor het spel even moest worden stilgelegd.

Tweede natuur

Toch zijn de reacties overwegend positief. ‘Eerst dachten we: dat gaan we nooit gebruiken’, zei catcher Andrew Knizer, wiens St. Louis Cardinals het systeem als laatste omarmde. ‘Nu kan ik niet meer terug, het is veel makkelijker. Het is tweede natuur geworden.’

Schaarse kritiek kwam van New York Mets-werper Max Scherzer, met een salaris van ruim 43 miljoen dollar dit seizoen de bestbetaalde honkballer in de VS. Hij moet toegeven dat het systeem werkte, maar is desondanks geen liefhebber. ‘Het ontcijferen van iemands code hoort bij honkbal’, zei hij. ‘Helpt het? Ja. Maar toch denk ik dat het illegaal zou moeten zijn.’

Voorstanders van het systeem zien op hun beurt een gewenste bijwerking: het spelletje wordt er sneller van. Catchers hoeven niet meer te wachten tot de werpers, die na een worp voor overleg vaak even een paar seconden van de heuvel stappen, weer hun positie innemen. Nu kunnen ze de instructies meteen doorgeven.

‘We vinden dit allemaal geweldig’, reageerde New York Yankees-werper Michael King. ‘Op deze manier heb ik meer tijd om over de worp na te denken, zodat ik hem met overtuiging kan gooien.’

Voor de leiding van de competitie is het versnellen van wedstrijden de komende jaren een hoofdzaak. Gemiddeld duren de negen innings (of meer) dit seizoen drie uur en zeven minuten. In het seizoen 2011 werd de gemiddelde wedstrijd voor het laatst onder de drie uur afgerond.

De invloed van PitchCom op de wedstrijdduur is vooralsnog minimaal, maar het systeem helpt werpers voorbereiden op een volgende technologische introductie. De zogeheten pitchklok, die waarschijnlijk in een van de komende seizoenen wordt ingevoerd, moet wedstrijden drastisch inkorten. Werpers hebben straks nog maar veertien seconden tussen twee pogingen, en negentien seconden als er lopers op de honken staan. In de minor leagues is het systeem een succes.

Ook een equivalent van het elektronische oog Hawkeye uit het tennis doet in de komende seizoenen zijn intrede, zo kondigde MLB-baas Rob Manfred aan. De van oorsprong conservatieve honkbalsport wacht de komende jaren een digitale revolutie. Het vlekkeloos ingevoerde PitchCom vormt een eerste, bemoedigende stap.