Groot knaagdier liep tussen de dino's door

Dit blijkt uit een goed bewaarde schedel die in Madagaskar is aangetroffen, schrijven Amerikaanse onderzoekers in het natuurwetenschappelijke tijdschrift Nature. Het dier, genaamd Vintana sertichi, lijkt qua gebitskenmerken op knaagdieren als bevers en stekelvarkens, maar leefde tientallen miljoenen jaren geleden geïsoleerd op Madagaskar, voor het 66 miljoen jaar geleden uitstierf. Dat betekent dat Vintana zich los van moderne knaagdieren ontwikkelde tot een vergelijkbare diersoort, die knaagt en hard voedsel eet.

Een geval van 'convergente evolutie', stelt Jelle Reumer van het Natuurhistorisch Museum Rotterdam. Daarbij ontstaan op geïsoleerde plekken soorten die op elkaar lijken, maar die genetisch niet aan elkaar verwant hoeven te zijn. Die vorm van evolutie kan plaatsvinden wanneer dieren een vergelijkbare ecologische niche invullen.

De vondst is extra interessant omdat de Vintana tot een orde van knaagdierachtigen hoort - de Gondwanatheria - waarover zeer weinig bekend is, stelt Reumer. Eerder werden slechts enkele tanden en stukken kaak gevonden. Over de onderlinge verhoudingen tussen verschillende soorten bestond veel onduidelijkheid. Vintana lijkt wat op een uit de kluiten gewassen hamster, maar de schedelbouw heeft nog kenmerken van primitieve zoogdieren.

De ontdekking toont aan dat er in de dinosaurustijd meer relatief grote zoogdieren bestonden dan eerder gedacht. De meeste waren klein en de Vintana was met een geschatte 9 kilogram het voor zo ver bekend grootste zoogdier van het zuidelijk halfrond. Dat dieren van die grootte konden overleven, laat zien dat zoogdieren zich niet noodzakelijk verstopten als overlevingsstrategie om aan dinosaurussen te ontkomen, stelt paleontoloog Anne Schulp van Naturalis.