Waarom hulpverlening en verslaggeving in een verscheurd land als Libië extra moeilijk zijn

Libië een instabiel land noemen, is geen understatement. Na de eerste burgeroorlog die in 2011 tot de val van het regime van kolonel Moammar Khaddafi heeft geleid, is het land nog meer uiteengevallen. In de jaren die volgden, vochten rivaliserende milities voortdurend conflicten uit om de controle over een bepaald gebied te verkrijgen.

Het resultaat van meer dan een decennium strijd is dat het land nu twee regeringen heeft. De regering van nationale eenheid, geleid door Abdul Hamid Dbeidah, wordt erkend door de Verenigde Naties. Ze werkt vanuit Tripoli, in het noordwesten van het land.

In het oosten van het land opereert een tweede regering vanuit Benghazi, geleid door premier Osama Hamad. Die "oostelijke regering" wordt gesteund door de krijgsheer Khalifa Haftar en zijn Libische Nationale Leger. Volgens sommigen is Haftar degene die de echte macht in Libië heeft.

De internationaal erkende regering in Tripoli staat onder druk van verschillende gewapende milities. Vorige maand waren er in Tripoli nog zware gevechten, waarbij tientallen doden vielen.

Dat Libië niet één regering heeft die kan communiceren over de ramp en de hele situatie coördineert, verklaart ten eerste waarom er nog zoveel onduidelijkheid is over het aantal slachtoffers. In de allereerste uren en dagen na de ramp was de communicatie chaotisch. Alle belemmeringen van correcte informatie die er zouden kunnen zijn, zijn in Libië aanwezig, vertelde VRT NWS-buitenlandjournalist Majd Khalifeh dinsdag in "VRT NWS Journaal".

Maar die politieke verscheurdheid leidt niet alleen tot chaotische communicatie, ook de hulpverlening en de verslaggeving over de ramp worden er extra door bemoeilijkt. In de eerste uren en dagen na de ramp moesten we het vooral doen met beelden die gewone Libiërs op sociale media plaatsen. Pas na enkele dagen kwamen beelden van cameraploegen binnen. Maar ook de omvang van de ramp zelf bemoeilijkt de verslaggeving. In Derna raken, de zwaarst getroffen stad, is niet eenvoudig. Ook de wegen naar de stad zijn grotendeels vernield.

Ook gecoördineerde hulp door de overheid is in een verscheurd land als Libië niet vanzelfsprekend. Bovendien deed de ramp zich net voor in het gebied dat gecontroleerd wordt door de regering die niet door de VN wordt erkend. Met wie moeten er dan afspraken gemaakt worden? Met de internationaal erkende regering of met de regering die het gebied bestuurt waar de ramp plaatsvond. Hetzelfde geldt overigens voor journalisten die toelating moeten krijgen om in de regio verslag uit te brengen.    

Siddiq Haftar, de zoon van de Libische krijgsheer die de echte macht in handen zou hebben, was de voorbije dagen in Brussel, voor gesprekken met de Europese Unie. In een interview met VRT NWS maakte hij duidelijk wie er in Libië aangesproken moet worden in verband met buitenlandse hulp. "Met ons, wij hebben de macht en organiseren alles in de regio", klonk het.