Tv-uitzending EenVandaag 11-07-2018

De eis van president Trump voor meer Europese investeringen is alleszins redelijk. “Hij heeft absoluut een punt als hij zegt dat NAVO-lidstaten meer aan defensie uit moeten geven. Obama vond in feite hetzelfde", dat zegt Derek Chollet, onderminister van Defensie onder Barack Obama.

Chollet stoort zich wel aan de manier waarop Trump zijn bondgenoten behandelt en volgens hem snapt de president niet helemaal hoe de NAVO werkt. “Hij denkt dat de NAVO een soort club is waar je contributie aan betaalt, zoals een golfclub. Het gaat echter om de investeringen die landen doen in hun eigen krijgsmacht en die moeten inderdaad omhoog.” Woensdag 11 juli start in Brussel de jaarlijkse NAVO-top. De vrees bestaat dat Trump een hard punt zal gaan maken van de te lage investeringen, ook Nederland staat er bij hem niet goed op.

Derek Chollet is inmiddels vice-voorzitter van het German Marshall Fund of the United States. Een denktank die is opgericht in de geest van de naoorlogse Marshallhulp met als doel om de samenwerking tussen de Verenigde Staten en Europa te bevorderen. Met lede ogen ziet hij aan dat zijn nieuwe president weinig lijkt te zien in samenwerkingsverbanden tussen landen. Trump noemde de NAVO eerder ‘verouderd’, en haalde diverse keren uit naar de Duitse bondskanselier Angela Merkel. Trump vindt dat vooral de Duitsers op de Amerikaanse zak teren voor hun eigen veiligheid. 

Ook Nederland haalt de norm niet

Helemaal nieuw is dat standpunt niet. George Bush en Barack Obama wezen hun NAVO-bondgenoten er ook al op dat de defensie-uitgaven te laag waren. In 2014 spraken de lidstaten af dat ze in 2024 allemaal minimaal twee procent van hun Bruto Binnenlands Product (BBP) aan defensie zouden spenderen. Dat is nu Trumps stok om mee te slaan. Naast de VS zijn er slechts enkele landen die nu op die twee procent zitten. Een aantal landen hebben uitgewerkte plannen om de deadline in 2024 te halen. Maar van bijna de helft van de 29 lidstaten, waaronder Nederland en Duitsland, is duidelijk dat ze dat bij lange na niet gaan halen. Nederland zit nu op ongeveer 1,3 procent, en sinds enkele jaren investeert de overheid 1,5 miljard per jaar in de krijgsmacht. Toch groeit het Nederlandse percentage niet, omdat de economie nog net iets harder groeit. Een meerderheid van het EenVandaag Opiniepanel vindt dat Nederland aan de tweeprocentnorm moet voldoen. 

Volgens voormalig defensie-adviseur Chollet werkt de houding van Donald Trump averechts. “Europese landen investeren steeds meer in defensie, en de meesten zijn van plan om uiteindelijk op die twee procent te komen. Maar Trump’s bedreigingen maken het juist moeilijker voor de Europeanen om hem tegemoet te komen.” 

Chollet doelt onder anderen op de brieven die Trump een week voor de top verstuurde aan verschillende Europese leiders. In die brieven wees hij zijn bondgenoten er alvast op dat hij een punt zal gaan maken van de defensie-investeringen. “Die brieven zijn contraproductief", vindt Chollet. “De landen die deze brieven ontvingen dragen ontzettend veel bij aan de NAVO. Sommigen vechten naast de Amerikanen in Afghanistan.” 

Trump ontmoet Poetin

Velen, en daaronder ook Chollet, kijken met argusogen naar deze NAVO-top om het bezoek dat er op volgt voor Trump. Maandag spreekt hij voor het eerst alleen met de Russische president Poetin. Gevreesd wordt voor een scenario zoals het zich enkele maanden geleden voltrok: Trump ging als een olifant in een porseleinkast tekeer op de G7, waarna hij in het vliegtuig stapte om met de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-Un te spreken. 

NAVO-kenner Chollet ziet twee scenario’s: “stel dat deze top een succes wordt, dan hebben we iets heel verrassends. De NAVO heeft eenheid laten zien, en Trump is in een sterke positie om met Poetin over Oekraïne, Syrië, of de inmenging in de Amerikaanse politiek te spreken. Als de nieuwskoppen over de NAVO-top verdeeldheid uitstralen, gaat Trump naar Poetin en zullen we waarschijnlijk vooral horen hoe goed zij wél met elkaar overweg kunnen.”