‘Beeld van generaal Spoor moet worden bijgesteld’

Generaal Simon Spoor, de opperbevelhebber van de Nederlandse troepen in Nederlands-Indië tijdens de zogeheten politionele acties eind jaren ’40, voerde een eigen en verborgen oorlog tegen de Indonesische Republiek. Dat blijkt uit een geheime nota van de Directie Beleidszaken Indonesië van het ministerie van Buitenlandse Zaken. De nota is gevonden door drs. F.J. Willems, die als promovendus werkt aan een biografie van de omstreden Indiëveteraan Raymond Westerling.

Met de zogeheten politionele acties, militaire ingrepen die gepaard gingen met veel geweld, wilde Nederland de onafhankelijkheidsstrijd van zijn kolonie Nederlands-Indië in de kiem smoren.

Spoor sloot in geheim monsterverbond met strijdgroepen

Buiten medeweten van de Nederlandse autoriteiten en zijn eigen generale staf sloot Spoor in het laatste jaar van de onafhankelijkheidsstrijd een monsterverbond met Sekarmadji Kartosoewirjo, de leider van de Darul Islam, een islamitische verzetsbeweging.

Ook de communistische strijdgroep Bambu Runcing maakte deel uit van Spoors geheime ‘afweerorganisatie’, waarmee het Republikeinse leger op West-Java bestreden werd. De beweging werd geleid door de gedemobiliseerde commandant van de Speciale Troepen, Raymond Westerling. Nederlandse en Indonesische legerrapporten bevestigen het relaas uit de nota.

Volgens Willems geeft de geheime nota “een unieke inkijk in de schemerwereld van geheime operaties, die Spoor eigenhandig had gecreëerd”.

‘Spoor heeft grens toelaatbare ruimschoots overschreden’

Het beeld van generaal Spoor moet op basis van de nieuwe feiten worden bijgesteld, meent hij. De legercommandant heeft niet alleen de grens van het toelaatbare opgezocht, zoals eerder is geschreven, maar ook ruimschoots overschreden. “Spoor wekt de indruk ergens met gestrekt been in te zijn gegaan zonder een toereikend inzicht te hebben gehad waarin hij zich mengde.”

Ook het beeld van Raymond Westerling moet worden herzien, vindt hij. Westerling wordt nu nog algemeen als een “megalomane fantast” gezien. Willems:

“Een oordeel dat niet alleen vernietigend, maar naar nu blijkt ook onjuist is. Westerling was geen fantast. Maar een militair, die loyaal was aan zijn legercommandant.”

Het verhaal van de ‘afweerorganisatie’ van Spoor illustreert volgens Willems vooral de vage structuur van verantwoordelijkheden, die door de Nederlandse legerleiding in hun strijd tegen de Indonesische vijand werd gehanteerd.