Veeteelt: zó vervuilend en zó omvangrijk?

De aanleiding

Zo’n 55.000 keer is het al gedeeld. Bijna 4 miljoen keer bekeken. Het gaat snel met het filmpje van het Amerikaanse studentenblog UNILAD, over de gevolgen van veeteelt voor de wereld. Is dit duurzaam, vragen de makers zich af. Het filmpje, krap twee minuten, bestaat vooral uit apocalyptische beelden met daaroverheen in koeienletters allerlei feiten over veeteelt gemonteerd. De veehouderij is onze wereld trefzeker aan het verwoesten, is de boodschap in een notendop.

Wat klopt er eigenlijk van, vraagt nrc.next-lezer Anne Schram zich af. Wij pikten er een tweetal opvallende stellingen uit en checken die.

‘Veeteelt is verantwoordelijk voor 51 procent van alle uitstoot van broeikasgassen’

Veeteelt heeft inderdaad een aanzienlijk aandeel in de uitstoot van broeikasgassen, met name vanwege het gas methaan, dat ontstaat bij herkauwers tijdens de voedselvertering. Maar is dat echt goed voor 51 procent van het totaal?

Over zijn bronnen is UNILAD vrij transparant: onder elke uitspraak staat in het filmpje een verwijzing. Hier zeggen ze zich te baseren op het World Watch Institute, een milieuorganisatie.

De recentste berekening over de invloed van veeteelt op de uitstoot van broeikasgassen komt uit het rapport Tackling Climate Change Through Livestock uit 2013, opgesteld door de FAO, de voedsel- en landbouworganisatie van de Verenigde Naties. De onderzoekers concluderen daar dat veeteelt verantwoordelijk is voor zo’n 14,5 procent van de totale uitstoot van broeikasgassen die door mensen wordt veroorzaakt. Veel, maar aanzienlijk minder dan de bewering in het filmpje.

Hierbij moet wel gezegd worden: het aangehaalde onderzoek neemt het jaar 2005 als referentieperiode. Inmiddels zou het aandeel van veeteelt in uitstoot best eens verschoven kunnen zijn, al blijft 51 procent nog steeds verre van waarschijnlijk. En daarnaast, recentere cijfers zijn nou eenmaal niet beschikbaar, óók niet voor de makers van het filmpje. Wij beoordelen deze stelling dus als onwaar.

‘Veeteelt neemt 45 procent van het totale landoppervlakte op aarde in beslag’

Het grootste deel van het oppervlak van de aarde, zo’n 70 procent procent, bestaat uit water. Maar hoeveel van het land wordt gebruikt voor veeteelt? Voor deze uitspraak is het VN-klimaatpanel IPCC de bron van UNILAD. Het IPCC publiceert eens in de paar jaar een zogenoemd assessment report over klimaatverandering. In het laatste rapport is een dergelijke berekening voor specifiek veeteelt niet gemaakt. Waar UNILAD dit getal vandaan haalt is dus enigszins onduidelijk.

VN’s voedsel- en landbouworganisatie FAO heeft zo’n percentage wel berekend. Zij komen niet uit op 45 procent, maar stellen dat 30 procent van de totale landoppervlakte gebruikt wordt voor veeteelt.

Tot die conclusie komt ook een ander onderzoek, van de Amerikaanse National Academy of Sciences uit 2013. Het leeuwendeel van deze ‘veeteeltgrond’ wordt gebruikt om het vee op te laten grazen, de rest om gewassen te verbouwen waarmee voer wordt geproduceerd.

Let op, overigens: dit percentage geldt voor het ijsvrije landoppervlak op aarde (ongeveer 90 procent), dus niet eens het totale landoppervlak. Anders zou je nog iets lager uitkomen. Maar dat is misschien flauw doen. Hoe dan ook: de 45 procent van het UNILAD-filmpje komt in de buurt, maar klopt niet. We beoordelen ook deze stelling dus als onwaar.

Ook een bewering zien langskomen die je gecheckt wilt zien? Mail nextcheckt@nrc.nl of tip via Twitter met de hashtag #nextcheckt