Wereldzeeën raken overvol met microvezels uit de wasmachine

Zonder tegenmaatregelen bevatten de wereldzeeën over tien jaar op elk drie ton vis één ton plastic. In 2050 zou er qua gewicht zelfs meer plastic dan vis in het zeewater zitten, volgens het schrikbeeld dat de Plastic Soup Foundation in Amsterdam schetst.

De milieubeweging is deze week samen met de Nederlandse kledingproducent G-Star een campagne begonnen tegen plasticvervuiling die in alle westerse huishoudens plaatsvindt: via de wasmachine.

De Plastic Soup Foundation en G-Star hebben internationale stoffen-, kleding- en wasmachinefabrikanten opgeroepen de krachten te bundelen in de strijd tegen de microvezel. Bij het wassen van kunststof kleding (polyester, nylon, fleece) komen miljoenen piepkleine plastic deeltjes vrij die in de oceanen terechtkomen.

Filterende wasmachines

De campagne Ocean Clean Wash moet leiden tot allerlei productinnovaties. Zoals synthetische garens en geïmpregneerde kleding die bij wasbeurten geen of minder vezels afgeven, en filters in wasmachines die het afvalwater reinigen. Door prijsvragen uit te schrijven hopen de initiatiefnemers in 2017 de eerste oplossingen te presenteren. Een Spaans onderzoekscentrum zal de inzendingen testen.

Veel bedrijven zijn bezig met onderzoek naar plasticvervuiling, zegt Maria Westerbos, directeur van de Plastic Soup Foundation. „Door samen te werken kan alles tien keer zo snel gaan.” En dat is volgens Westerbos hoog nodig. Uit recent Europees onderzoek bleek dat wasmachines veel meer vervuilen dan gedacht. Bovendien neemt het aantal wasmachines snel toe: in 2010 hadden 2 van de 7 miljard wereldburgers een wasmachine, in 2050 naar verwachting 5 miljard mensen.

Wetenschappers erkennen de ernst van de plasticvervuiling van de oceanen. Dick Vethaak van Deltares, een onafhankelijk kennisinstituut op het gebied van water en ondergrond en hoogleraar ecotoxicologie, schaart de oceaanvervuiling in het rijtje met klimaatverandering en oceaanverzuring. Zeebioloog Andries van Franeker van de Wageningen UR: „We gaan maar door met het dumpen van plastic in zee, terwijl we niet weten wat de langetermijngevolgen zijn. We weten wel dat zulk micromateriaal niet meer op te ruimen is.”

Mosselen met nanodeeltjes

In tal van zeedieren, van plankton en kreeften tot baleinwalvissen, wordt plastic aangetroffen. Het zijn vooral de allerkleinste deeltjes plastic, de deeltjes die bij wasbeurten vrijkomen, die wetenschappers zorgen baren. Die nanodeeltjes kunnen celmembranen passeren en ontstekingen en celschade veroorzaken. Aan die micro- en nanoplastics worden mensen al op grote schaal blootgesteld, zegt Vethaak. Onder meer door het eten van mosselen en andere zeeproducten.

G-Star (jaaromzet ruim 880 miljoen euro, 1.200 werknemers) profileert zich al langer als een duurzaam, milieubewust merk. Het jeanslabel vraagt sinds anderhalf jaar aandacht voor het probleem van oceaanvervuiling met een speciale kledinglijn. Die collectie is opgezet door Pharrell Williams, de Amerikaanse popster die eerder dit jaar mede-eigenaar is geworden van G-Star. Williams is ook mede-eigenaar van Bionic Yarn, een Amerikaans fabrikant die garen maakt van gerecycled plastic uit de oceanen. G-Star maakte deze week bekend dat het de 10 procent conventionele polyester garens in de kleding vervangt door garens die gemaakt zijn van oceaanplastic.