President Zuma grinnikt terwijl zijn parlement bloedt

Het waren niet eens de vuistslagen van de bewakers, of de bebloede gezichten en dikke ogen van parlementariërs, die donderdagavond het meest schokten tijdens de jaarlijkse state-of-the-nation, Zuid-Afrika’s versie van de troonrede. Dat was het grinniken van president Jacob Zuma terwijl onder zijn ogen gekozen volksvertegenwoordigers horizontaal de zaal werden uitgedragen. Heel het land kon zijn schuddebuiken duidelijk horen, de microfoons stonden open.

Zijn voorganger Thabo Mbeki keek beschaamd toe vanaf het balkon, geflankeerd door ambassadeurs uit de hele wereld. Heel het land kon live op televisie hoe vanaf de banken van Zuma’s partijgenoten van het ANC ‘Fuck you’ werd geroepen naar de oppositiebanken, die nagenoeg leeg waren tegen de tijd dat Zuma eindelijk aan zijn speech begon. Een betere illustratie van de huidige state-of-the-nation, de stand van het land, kon Zuid-Afrika donderdagavond niet krijgen.

Buiten liepen 6000 politieagenten op straat, om rellen te voorkomen die niet plaatsvonden. Er waren ook 441 soldaten opgeroepen, om ‘ in geval van nood’ de politie bij te kunnen staan. Dat riep nare herinneringen op aan de donkerste dagen van apartheid, toen het leger ook de taken van de politie overnam. Julius Malema van oppositiepartij EFF noemde die soldaten ‘ een oorlogsverklaring’ van de president.

‘Verrot tot op het bot’

Malema nam het woord zodra president Zuma zitting had genomen voor zijn toespraak. Hij noemde Zuma ‘verrot tot op het bot’ en stelde voor dat de president zijn toespraak vanachter de tralies van de dichtstbijzijnde gevangenis zou doen. Hij hield plastic handboeien omhoog, waarmee volgens hem de parlementaire bewakers waren uitgerust om hem en zijn partijgenoten af te voeren. Hij beschuldigde ze ook van het dragen van injectienaalden ‘vol biologische wapens’.

Foto Sumaya Hisham/AFP

Die overdrijving was niet nodig. Fysiek geweld in het parlement is nu het nieuwe normaal in Zuid-Afrika. Zuma begon niesend aan zijn speech. „Dat komt door het traangas’’, lachte hij. Het bleef ijzingwekkend stil in het parlement. In die toespraak nam hij veelvoudig het woord ‘radicaal’ in de mond. Dat woord stond ook op de t-shirts van de ANC-aanhang buiten op de Parade, de plek waar Nelson Mandela zijn eerste speech hield na zijn vrijlating in 1990.

„Zuid-Afrika heeft een radicale economische transformatie nodig”, sprak Zuma. De economie is nog steeds te wit. Daar ligt volgens Zuma de oorzaak van alle problemen.

Hij repte met geen woord over de ministers in zijn eigen kabinet die nu ook om zijn aftreden hebben gevraagd, net als de voorman van het ANC in het parlement. „Deze man heeft Zuid-Afrika gebroken”, zei een lid van oppositiepartij DA.

„Dit parlement is kapot.”