‘Deal met autoritaire leider moet kunnen’

Bijna de helft van de Nederlanders (45 procent) vindt het noodzakelijk om samen te werken met andere politieke leiders om de vluchtelingenstroom naar Europa te verkleinen, ook al is dat met autoritaire regimes of met leiders die de mensenrechten in eigen land schenden. Wel moeten Nederland of de EU toetsen of de mensenrechten van vluchtelingen na zo’n deal geschonden worden, vindt een grote meerderheid. Dit blijkt uit representatief onderzoek van Motivaction, in opdracht van vredesorganisatie Pax, dat deze donderdag wordt gepubliceerd.

Nederland werkt in EU-verband voor de opvang van vluchtelingen nauw samen met Turkije, waar president Recep Tayyip Erdogan deze week zijn macht sterk uitbreidde nadat het Turkse volk instemde met grondwetswijzigingen. De Europese Commissie wees in januari bovendien 200 miljoen euro toe aan een van de wankele regimes die een deel van Libië onder controle hebben, voor de opvang van vluchtelingen en de bestrijding van mensensmokkelaars.

Het Motivaction-onderzoek werd afgenomen voorafgaand aan het Turkse referendum en de samenwerking met Libië, maar maakt duidelijk dat Nederlanders bereid zijn deals met autoritaire regimes te gedogen. Van hen vertrouwt 62 procent er echter niet op dat leiders van autoritaire regimes zich ook aan afspraken met Nederland houden. Jan Gruiters, directeur van Pax: „Veel Nederlanders staan ambigu tegenover samenwerking met autoritaire regimes. Duidelijk is wel dat een grote meerderheid de VN-oproep steunt om bij zulke afspraken de waardigheid van migranten en vluchtelingen te beschermen.”

Lees ook: Het Westen moet zich afvragen wat het met het nieuwe Turkije wil

Veel Nederlanders zijn bereid ‘vuile handen’ te maken met betrekking tot het buitenlands en veiligheidsbeleid, maar ze zijn zeer kritisch over eventuele burgerslachtoffers door Nederlands ingrijpen, blijkt uit het onderzoek. Eenderde van de Nederlanders is bijvoorbeeld van mening dat Nederland gebruik mag maken van bewapende drones om terroristen te doden. In de strijd tegen terrorisme is „alles toegestaan”, ook als wettelijke grenzen worden overschreden, meent een even groot deel van de ondervraagden.

De inzet van bewapende drones zou echter niet moeten worden toegestaan als er onschuldige burgers geraakt kunnen worden, vindt ruim de helft van de Nederlanders. Ruim tien procent van de ondervraagden is het daarmee oneens: de strijd tegen terreur is voor hen zó belangrijk dat onschuldige slachtoffers worden gezien als onvermijdelijke collateral damage.

Nederland beschikt niet over bewapende drones, maar is van plan op termijn onbemande toestellen aan te schaffen die eventueel bewapend kunnen worden. De VS gebruiken wel bewapende drones. Twee jaar geleden bleek uit gelekte documenten via website The Intercept dat bij Amerikaanse droneaanvallen in onder andere Afghanistan honderden burgerslachtoffers vallen.