Waar komt het vandaan?
Het artikel over het fabelachtige vermogen van de Rothschilds dat momenteel weer de ronde doet op Facebook is afkomstig van de samenzweringswebsite Gewoon-nieuws en werd geschreven in 2013. Nadien is het overgenomen door een groot aantal andere websites van eenzelfde garnituur, zoals World Unity en het 'mannenblog' GUYS.
Dergelijke berichten over de Joodse bankiersfamilie circuleren al sinds de 18de eeuw. Ze vormden zelfs grotendeels de basis voor het antisemitische cliché dat Joden de controle hebben over het wereldwijde financiële systeem.
Ook in het artikel op Gewoon-nieuws worden woorden gebruikt die door deskundigen worden beschouwd als antisemitische 'dog-whistles' (hondenfluitjes), begrippen die naast hun reguliere betekenis een betekenis hebben die alleen wordt opgepikt door een bepaalde groep. Een voorbeeld hiervan is het omschrijven van de bankierspraktijken van de Rothschilds als "sluw". Voor antisemieten sluit dat direct aan op het stereotype van "de sluwe Jood".
De geschiedenis van de familie Rothschild zoals beschreven in het stuk staat vol historische onjuistheden. Omdat die niet direct te maken hebben met bovenstaande bewering over het vermogen van de familie, stippen we er hier drie kort aan.
- Mayer Amschel Bauer, stamvader van de Rothschilds, was niet de uitvinder van bankbiljetten of fractioneel bankieren. Briefgeld werd voor het eerst gebruikt tijdens de Chinese Tang-dynastie (618-907 n. Chr.) en kwam in Europa in zwang in de 17de eeuw. Fractioneel bankieren (banken houden maar een klein deel van de hen toevertrouwde middelen in reserve en lenen het grootste deel uit) werd tijdens de late middeleeuwen bedacht.
- De zoon van Mayer, Nathan Mayer Rothschild, verdiende geen fabelachtige bedragen door de beurs met voorkennis slinks te manipuleren na de Slag bij Waterloo. Historicus Niall Ferguson voert aan dat Rothschild inzette op een langere oorlog, toen hij een akkoord sloot met de Britse regering over de levering van valuta aan het leger van Wellington, dat Napoleon versloeg bij Waterloo. De Britse journalistiekprofessor Brian Cathcart schreef in 2015 dat de Britse regering zelfs eerder op de hoogte was dan Rothschild.
- Gewoon-nieuws toont foto's van acht landhuizen en paleizen, "die geen koning of keizer zich nog kan veroorloven, maar waarvan het bezit voor een Rothschild-bankier geen enkel probleem oplevert". Een zoektocht op basis van die foto's toont aan dat geen van die optrekjes nog in het bezit is van leden van de familie.
Het moge duidelijk zijn: er valt het een en ander af te dingen op de stelligheid waarmee Gewoon-nieuws de geschiedenis van de Rothschilds beschrijft. Dat geldt ook voor de bewering dat het vermogen van de familie zo omvangrijk is dat het, bij gelijke deling, elke wereldbewoner 70 miljoen dollar zou opleveren. We richten ons hier specifiek op die claim, maar het is zeer waarschijnlijk dat we de Rothschilds vaker zullen zien terugkeren bij NUcheckt.
Waarom klopt het niet?
Gewoon-nieuws schat het vermogen van de Rothschilds op 490.000.000.000.000.000 dollar, oftewel "vierhonderdnegentigduizend triljoen dollar".
In een later toegevoegde toelichting beschrijft de site hoe die berekening werkt. "Als uitgangspunt voor dit enorme vermogen is $ 6 miljard dollar [sic] genomen waar de Rothschild familie volgens Frederick Morton (officiële biograaf van de familie) in 1850 over beschikte. Dit bedrag is omgerekend met een investeringsgroei van 8% over 150 jaar met als resultaat $ 491,409 triljoen. (Internationaal worden er verschillende waarden aan een triljoen gegeven,wij hebben gekozen voor de goedkoopste variant, nl. een 1 met 12 nullen)."
Gewoon-nieuws trapt hier in een bekende instinker: een Engels 'trillion' is niet hetzelfde als het Nederlandse 'triljoen'. Er worden internationaal geen "verschillende waarden" aan dat getal gegeven; het zijn twee fundamenteel andere getallen met namen die verwarring in de hand werken. Een 'trillion' is een 1 met 12 nullen, op z'n Nederlands een biljoen. Een triljoen heeft 18 nullen.
Nog opvallender is dat als de berekening precies zo wordt uitgevoerd als Gewoon-nieuws die uitlegt, daar een bedrag van grofweg 619 biljard dollar uit komt rollen. De site heeft de eigen berekening verkeerd uitgevoerd.
Volgens het Global Wealth Report van Credit Suisse Research Institute bedroeg de wereldwijde rijkdom in 2016 in totaal 256 biljard euro. Dat zou dus betekenen dat de Rothschilds bijna 2,5 keer de gehele wereldrijkdom in hun bezit hebben. Bovendien: als je die 619 biljard deelt door de ongeveer 7,3 miljard aardbewoners, zou iedereen zo'n 85.000 dollar (76.200 euro) krijgen. Niet te versmaden, maar vergeleken met de beloofde 70 miljoen valt het toch wat tegen.
Rente
Dan rest de vraag of de kern van de berekening van Gewoon-nieuws ("een investeringsgroei van 8% over 150 jaar") hout snijdt. Ivo Arnold, onder meer hoogleraar Economisch Onderwijs aan Erasmus Universiteit, ziet er niet veel heil in.
"Dat is een slag in de lucht, het is absoluut speculatief. De rente en de rendementen hebben in de tussenliggende tijd sterk gefluctueerd, dus om te berekenen wat er met die 6 miljard is gebeurd, zou je moeten weten waar de Rothschilds precies in hebben belegd en welke rendementen ze daarmee hebben behaald", zegt Arnold tegen NUcheckt.
"8 procent is sowieso aan de hoge kant, zeker voor de 19de eeuw, toen de rendementen veel lager waren. En zelfs als dat het gemiddelde rendement zou zijn geweest, weet je dus nog niet of de Rothschilds dat met hun investeringen hebben behaald, zonder te weten waar ze precies in hebben geïnvesteerd."
De Rothschilds brachten honderden nazaten voort sinds Mayer Amschel Bauer in de tweede helft van de 18de eeuw zijn klim naar de top inzette. Die bestierden talloze bedrijven, vaak los van elkaar. Het is daarom vreemd om aan te nemen dat het 'familiefortuin' nog centraal wordt beheerd.
Wat anno 2017 nog zou kunnen worden beschouwd als 'het familiebedrijf' van de Rothschilds is de Rothschild Group, een internationaal concern van investeringsbanken en bank-gerelateerde adviesbedrijven. In het boekjaar 2015-2016 bedroegen de totale bezittingen van de Rothschild Group ongeveer 4,2 miljard euro.
Conclusie
De berekening van het familievermogen van de Franse bankiersfamilie De Rothschild door Gewoon-nieuws is niet gestoeld op realistische cijfers en laat essentiële informatie volledig buiten beschouwing - zoals waar de Rothschilds precies in investeerden. Daarnaast is de berekening - die naar wij aannemen is bedacht door degene die het stuk schreef - niet goed uitgevoerd.
Het is een feit dat de Rothschilds in voorbije eeuwen een enorme invloed uitoefenden en golden als een van de rijkste en machtigste families ter wereld, maar er is veel veranderd sinds de 18de en 19de eeuw. De familie is nog steeds zeer vermogend, maar werd in de loop der jaren links en rechts ingehaald, bijvoorbeeld door de beurshandelaren op Wall Street, en heeft lang niet dezelfde invloed als voorheen.
Voor de conclusie dat de Rothschilds 2,5 keer de totale wereldrijkdom zouden bezitten is dan ook geen enkel bewijs geleverd. Wij beoordelen deze bewering als niet waar.