Oordeel: onbewezen
Mediawik en Drentsnieuws schreven begin maart dat de gevaarlijke Momo-challenge op YouTube is verschenen. Volgens Drentsnieuws is dit spel zelfs al naar Nederland 'overgewaaid'.
Ook op Facebook verschenen deze maand meerdere waarschuwingen voor dit internetspel en de Amerikaanse realityster Kim Kardashian heeft ouders gewaarschuwd voor de challenge op YouTube. Er is alleen geen bewijs dat de challenge daadwerkelijk op YouTube is opgedoken.
Wat is de Momo-challenge ?
Volgens de eerste verhalen uit de zomer van 2018 zouden kinderen via WhatsApp berichten krijgen van een wezen dat claimt Momo te zijn. Momo zou kinderen vervolgens allerlei gevaarlijke opdrachten geven, waarmee ze zichzelf en anderen in gevaar brengen.
De afbeelding die aan de Momo-challenge wordt verbonden is een Japans kunstwerk, dat gemaakt is voor een horrortentoonstelling in 2016.
Japanse pop die wordt verbonden aan de Momo-challenge (Foto: ANP)
Momo-challenge in Nederland
In Nederland kreeg de Momo-challenge aandacht in september 2018 nadat een school in Nijmegen hiervoor waarschuwde. Volgens de schooldirecteur had een leerling berichten van Momo op zijn telefoon.
Andere meldingen van kinderen die de Momo-challenge in Nederland op hun telefoon zouden hebben, zijn niet opgedoken en we vonden tot eind februari ook geen Nederlandstalige berichten meer over deze challenge.
De Nederlandse politie schrijft aan NU.nl dat ze geen indicatie heeft dat de Momo-challenge in Nederland wordt verspreid. Het Nederlandse Bureau Jeugd en Media noemde de Momo-challenge in 2018 een broodjeaapverhaal.
Waarschuwingen voor Momo-challenge op YouTube
In februari 2019 ging een waarschuwing voor de Momo-challenge viraal in het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten. Begin 2019 ontstond waarschijnlijk ook het verhaal dat de Momo-challenge niet alleen een gevaar zou zijn op WhatsApp, maar ook op YouTube. Volgens onder meer Mediawik en Kim Kardashian zou de afbeelding van Momo opeens in verder onschuldige kinderfilmpjes kunnen opduiken.
Het is onduidelijk waar dit vandaan komt. Een mogelijke bron is een Facebook-bericht van een Britse school, waarin wordt gewaarschuwd voor filmpjes die vermomd zijn als kinderfilmpjes maar schokkende inhoud bevatten én voor een filmpje van de Momo-challenge. Er stond in deze waarschuwingen niet dat de Momo-challenge ook in onschuldig lijkende video's voor kinderen zou zitten.
Waarschuwingen voor schokkende beelden in YouTube-filmpjes bestaan al langer. In 2017 werd bekend dat YouTube ruim 150.000 ongepaste filmpjes had verwijderd die bedoeld leken voor kinderen.
Geen bewijs Momo-challenge
YouTube schreef in een reactie op de geruchten uit februari dat ze geen recente video's hebben kunnen ontdekken waarin de Momo-challenge wordt gepromoot. Ook zijn volgens het bedrijf dergelijke video's niet bij hen gerapporteerd.
YouTube voegde toe dat schadelijke en gevaarlijke video's niet zijn toegestaan op het platform. In de kinderversie van YouTube zijn afbeeldingen van de Momo-pop in het geheel verboden. In de normale versie van YouTube mogen wel video's worden geplaatst waarin bijvoorbeeld met afbeeldingen voor de Momo-challenge wordt gewaarschuwd.
Verschillende organisaties verklaarden eerder aan de Britse krant The Guardian dat er geen bewijs is dat de Momo-challenge bestaat en dat er al helemaal geen bewijs is dat kinderen hierdoor zichzelf in gevaar hebben gebracht. Onder andere het UK Safer Internet Centre noemde de waarschuwingen voor Momo nepnieuws.
Wat kan je als ouder doen?
Er is dus geen bewijs dat de Momo-challenge op YouTube is verschenen, maar wat kan je als ouder het beste doen als je dit soort schokkende waarschuwingen tegenkomt?
Peter Nikken, bijzonder hoogleraar Mediaopvoeding aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en lector Jeugd en Media aan Windesheim Hogeschool, legt uit dat het in het algemeen belangrijk is om met je kinderen in gesprek te blijven over hun mediagebruik en jezelf goed te informeren.
"Laat je als ouder niet zomaar gek maken door wat je leest online, probeer je niet te laten leiden door verkeerde informatie. Stel bijvoorbeeld andere ouders of de school vragen en kijk wat experts over iets zeggen."
Nikken vertelt dat, als je als ouder bang bent voor wat je kinderen online zien, je het beste een open gesprek met je kinderen aan kan gaan over wat ze online meemaken en het gesprek niet te beginnen met een moreel oordeel of verbod.
Conclusie
Het is niet uit te sluiten dat de Momo-challenge op YouTube is verschenen, maar er is geen bewijs dit daadwerkelijk is gebeurd. Dit geldt ook voor de Momo-challenge in het algemeen. De politie geeft aan dat er geen indicaties zijn dat de Momo-challenge in Nederland wordt verspreid.
We beoordelen de bewering "de Momo-challenge wordt via YouTube verspreid" als onbewezen.
In 2017 gingen er ook verhalen rond dat een Russisch internetspelletje kinderen zou aanzetten tot zelfmoord. Toen bleek er geen bewijs voor de bewering dat er door dit spelletje slachtoffers zouden zijn gevallen.
Heb jij een bericht of bewering gezien waarvan je de juistheid betwijfelt? Mail naar factcheck@nu.nl en dan gaan wij ermee aan de slag.