'Innige band rappers en criminelen is risico voor jongeren'

Zaterdag meldde Het Parool dat een fors aantal bekende Nederlandse rappers nauwe banden onderhoudt met criminelen uit Amsterdam, Den Haag en Utrecht. Dat gaat niet in het geheim, integendeel: op de sociale media koketteren de artiesten met criminelen.

Damiaan Denys, filosoof en hoogleraar psychiatrie, noemt die openlijke banden tussen muzikanten en criminelen 'ongewenst en zorgelijk'.

"Het is een gevaarlijke ontwikkeling als tieners hun ideaalbeeld associëren met criminaliteit. Er is een groep kwetsbare pubers die dit niet kan zien als wat het is: commercie en machismo."

Controverse moet
Zowel de rappers als de onderwereld profiteren van de nauwe banden, denkt Denys. "Rap moet altijd controversieel zijn, zich afzetten tegen het systeem. Dan helpt het als je naast iemand gaat staan die een revolver op zak heeft, hoe absurd dat ook klinkt. De criminele wereld heeft er op haar beurt baat bij genormaliseerd te worden. De rappers maken hen aanvaardbaar."

"Elke generatie krijgt de kunst die zij verdient. Zoals Rembrandt de heersende cultuur van zijn tijd verbeeldde, verbeelden deze rappers hun straatcultuur," zegt ontwikkelingspsycholoog Steven Pont. "Het verheerlijken van geweld en misdaad hoort daarbij. Je kunt in die straatcultuur op drie gebieden punten verdienen: je criminele trackrecord, geld en vrouwen."

De zeer openlijke contacten van de rappers met onderwereldfiguren baren Pont ook zorgen. Rappers als Lil' Kleine zullen heel bewust met de zware criminelen dwepen omdat het hun geloofwaardigheid als rapper vergroot.

Pont: "Het gaat allemaal om credibility, om laten zien dat je bad ass bent en streetwise. Bij RTL Late Night heb ik wel eens ruzie met Lil' Kleine gehad omdat ik zei dat hij moet begrijpen dat hij een voorbeeldfunctie heeft in zijn positie. Hij is een idool voor kinderen."

Lil' Kleine verwerkte de discussie die hij in het tv-programma had in een videoclip van een van zijn nummers.

Pont: "Die is miljoenen keren bekeken. Daarin komt de zin langs: 'Maar besef je wel: als ik dit niet zou doen, had ik hier niet gezeten'. Zo is het ook, natuurlijk."

Spanning
Criminoloog Jeroen van den Broek deed uitvoerig onderzoek naar het gebruik van sociale media door jongeren in de straatcultuur. "Het is logisch dat rappers het als statusverhogend zien zich met criminelen te associëren," zegt Van den Broek.

"Dat past helemaal in de straatcultuur en rappers beheren via de sociale media zorgvuldig hun imago."

"Voor sommigen is sprake van een interessante spanning: zij zijn in buurten als de Bijlmer in Amsterdam of Spangen in Rotterdam opgegroeid met die jongens die nu crimineel zijn en laten ze niet in één klap los nu ze zelf succesvol zijn in iets legaals."

Verantwoordelijkheid
Dat de rappers optrekken met criminelen levert volgens Van den Broek wel risico's op. "Ik deel de zorg over de invloed die het heeft op jonge kinderen als die jongens criminaliteit zo bewieroken. Jonge jongens krijgen die boodschappen via sociale media ongefilterd binnen. Niemand zegt ze dat het níet normaal is je geld met criminaliteit te verdienen en met een vuurwapen te zwaaien. Dat is gevaarlijk."

Van den Broek had graag het commentaar gelezen van Kees de Koning, eigenaar van het Nederlandse raplabel Top Notch dat de meeste van de met criminelen dwepende rappers onder contract heeft staan.

"Ik snap dat de artistieke vrijheid een grote rol speelt, maar ik ben wel benieuwd wat iemand als De Koning te zeggen heeft over zijn maatschappelijke verantwoordelijkheid. Heel jammer dat hij kennelijk niet in Het Parool wil reageren."

Lees terug: De top van de Nederlandse hiphop koketteert met Amsterdamse criminelen