'Schuld bij fataal ongeval NZ-lijn'

AMSTERDAM - Was het domme pech, of dood door schuld, wegens nalatigheid? De rechtbank boog zich gisteren over het ongeluk, waarbij een uit een hijskraan vallende gigantische damwandplank eind 2007  een automobilist  verpletterde.

De officier van justitie liet beelden van de camera's langs de weg zien.

Het is donderdag 20 december 2007, 15.15 uur. Het verkeer kruipt door de voor het werk aan de Noord/Zuidlijn steeds verlegde rijbanen van de Leeuwarderweg nabij de IJ-tunnel in Noord.

Direct naast de weg staat een gele hijskraan, met het logo van Sterk. Op vlekkerige beelden zijn de twee werknemers van Sterk te zien die ook in de rechtszaal zitten. Dan gaat de kraan draaien, komt de reusachtige damwandplank - achttien meter hoog, 3500 kilo zwaar - in beeld, terwijl auto's, ook stadsbussen, passeren. Het volgende moment is de plank op een auto geklapt. Later blijkt het hoofd van de chauffeur verbrijzeld.

Het is voor het eerst dat de familie van het slachtoffer met eigen ogen ziet hoe Theo Stravers, die in zijn Dodge op weg naar huis was, aan zijn eind is gekomen. De onvermijdelijke tranen onderstrepen vloeien. Ook de werknemers zijn onder de indruk.

De officier van justitie, Jos van Leijen, begint zijn requisitoir met vast te stellen dat het uiteraard 'buiten elke twijfel is' dat geen opzet in het spel is.

Was het te voorkomen?
Maar hoe kon dit gebeuren? Was het te voorkomen? Onderzoek heeft vastgesteld dat de zware plaat uit de strop schoot doordat het hijsgat in het staal was uitgescheurd.

Voorts signaleert Van Leijen tal van onvolkomenheden en nalatigheden. Zo merkt hij op dat in de werkplannen van hoofdaannemer MNO-Vervat Beton bv staat dat de stalen last aan twee ogen en aan twee stroppen gehesen moet worden, hetgeen werd verzuimd. Het werkplan heeft het bedrijf niet bereikt en de werknemers hebben het niet  gezien.

Een ander punt is dat de afstand tussen het hijsgat en de bovenkant van het gat 1,2 maal de diameter van de balk moet bedragen. Dat was hier waarschijnlijk niet het geval, doordat bij sommige balken aan de bovenkant waren afgesneden. Ook rijzen vragen over de werkwijze. Bij 'normaal hijsen', nadat de balk uit de grond was losgetrild, zou het hijsgat het gewicht van 3500 kilo wel aangekund hebben. Werd de balk uit de grond getrókken, in plaats van getrild? Vervorming op andere gebruikte balken lijkt er op te wijzen dat er meer ongelukken hadden kunnen gebeuren. De officier eist tegen het bedrijf een boete van 15.000 euro, en tegen de werknemers 150 uren taakstraf.

De raadsman van Sterk, Evert Kuiters van Anker Anker, wijst al die veronderstellingen van de hand. De kraanmachinist, Hepke Beintema, met 22 jaar ervaring, en de jonge heibaas Eelco Kalsbeek, krap vijftien maanden in dienst, zijn niet anders gewend dan met één hijsgat werken. Dat is altijd goed gegaan, en mag ook volgens de richtlijnen van Rijkswaterstaat. De werknemers hebben de damwandplaten zelf ook steeds goed gecontroleerd.  Het is een onverklaarbaar ongeluk.

De Arbeidsinspectie ziet het, buiten de rechtszaal, anders. Amsterdam en het Projectbureau Noord/
Zuidlijn schrijven voor dat bij de metrobouw gehesen moet worden aan twee gaten, omdat er zo veel riskant werk dicht bij mensen in de dichtbevolkte stad plaatsvindt. De gemeente moet er op kunnen vertrouwen dat de afspraken nagekomen worden, vindt de inspectie. (TON DAMEN)

Uitspraak 26 januari.