Deze week werd een baby in Diemen door de hond van de eigen familie doodgebeten. Dit riep veel emotie op. Maar er waren ook vragen: kan elke hond zoiets doen? En kun je je hond alleen laten met een kind? In gesprek met twee diergedragsdeskundigen probeert RTL Nieuws aan antwoorden te komen.
Wat er vooraf is gegaan aan het bijtincident in Diemen weten we niet. De omstandigheden zijn onbekend. Gelukkig komen dit soort vreselijke incidenten zelden voor.
Per jaar worden in Nederland ongeveer 150.000 hondenbeten geregistreerd. Daarvan lopen één tot twee incidenten dodelijk af. Volgens de Nederlandse Vereniging van Gedragstherapeuten voor Honden (Alpha) is de bijtende hond in het merendeel van de gevallen het huisdier van het slachtoffer.
'Onverwachte prikkel'
"Het is juist die schijnveiligheid dat voor de meeste incidenten zorgt", zegt Jacqueline Verwey van Alpha. "Omdat het een bekende hond is, vertrouwen mensen hem aan de kinderen toe. Maar een hond kan gek reageren op een onverwachte prikkel. En kinderen kunnen zeer onverwachte prikkels zijn."
Bij veel bijtincidenten voelt een hond zich bedreigd door een kind. Met name tijdens de 'kruipende' fase. "Dan zijn kinderen totaal onvoorspelbaar", vertelt Nienke Endenburg, docent aan de Universiteit Utrecht. Zij bestudeert de relatie tussen mens en dier. "Baby's gaan hun wereld ontdekken. Dat doen ze door te voelen, knijpen, prikken en dingen in de mond te stoppen. Doodnormaal gedrag, maar daardoor kunnen ze dieren behoorlijk veel pijn doen. Voor dieren zonder ervaring met kinderen kunnen ze dus behoorlijk intimiderend zijn."
Door middel van grommen, en uiteindelijk te bijten geeft een hond aan dat het genoeg is. Endenburg: "Laat daarom nooit je jonge kind alleen bij een hond. Sommige mensen roepen: 'maar mijn hond bijt nooit'. Dat is onzin. Je moet altijd alert zijn."
‘Klein, doodnormaal beestje’
Ook Alice Vos schrok zich de blubber toen haar trouwe huisdier uit haar slof schoot. "Een kruising tussen een lhasa apso en een shih tzu, een klein, doodnormaal beestje dus", vertelt ze. Toen haar dochter zes maanden oud was, deed haar huisdier iets totaal onverwachts. "We lagen met zijn drieën op bed, toen ze ineens naar het gezicht van mijn dochter hapte. Ik was erbij dus ik kon gelukkig direct ingrijpen. Mijn hond was goed opgevoed en mijn dochter deed niets geks."
Waarom haar hondje ineens zo agressief reageerde, weet ze nog steeds niet. "Hoe goed je je huisdier ook denkt te kennen, een dier valt nooit helemaal te vertrouwen. Je kan niet in het brein van je hond kijken. Ik denk dat het te maken had omdat mijn dochter inmiddels groter was geworden dan de hond. Misschien voelde ze zich bedreigd."
Een maand na het incident besloot Alice haar hond weg te doen. "Ik heb er nog steeds pijn in mijn hart van. Maar het vertrouwen was geschaad."
Het ras van de hond hoeft niet bepalend te zijn voor de reden tot bijten, gaat Endenburg verder. Terwijl die factor vaak genoemd wordt als oorzaak. "Nee, dat is een denkfout. We wijzen maar wat graag een pitbull aan als bijtgrage hond. Maar een kleine hond kan gevoelens van bedreiging of intimidatie op dezelfde manier uiten als een grote."
Kaakkracht
Volgens de universitair docent is het ras wel van invloed op de ernst van een bijtincident. "Zoals je kunt voorstellen kan een herder een stuk harder bijten dan een chihuahua. Dat heeft te maken met de kaakkracht van het dier. Bovendien gebruiken rassen die van oorsprong een herdersfunctie hebben, zoals een border collie, sneller de bek. Maar border collies en herdershonden zijn over het algemeen heel tolerant naar mensen."
Is er een manier om te zien hoe je hond reageert op de aanwezigheid van kinderen? Gedragstherapeute Verwey zegt van wel. "Als je in verwachting bent van een kindje, is het belangrijk om te weten hoe je hond omgaat met kinderen. Als je hond al gromt of blaft naar kinderen uit de straat of in de speeltuin, is dat een belangrijk signaal."
Pop
Laat je hond geen agressief gedrag bij kinderen zien, dan kun je met een truc alsnog het zekere voor het onzekere nemen. "Ik gebruik regelmatig een pop om te ontdekken of een hond kwispelend de pop begroet, of juist met een grom. Natuurlijk is een pop geen perfecte vergelijking met een levend kind maar het kan als eerste kennismaking dienen."
Heb je het idee dat je hond toch moeite heeft in de omgang met kinderen? Dan is het volgens Verwey belangrijk dat je de waarschuwingen van de hond serieus neemt, en onbestraft laat. "Een hond waarschuwt altijd door eerst te grommen. Als je de hond bestraft voor het grommen naar je kind, koppelt hij dat aan het grommen." De kans bestaat dat je hond de volgende keer de waarschuwing overslaat, en direct toehapt.
"Neem daarom je kind weg als de hond gromt. Met gedragstherapie kun je daarna proberen de angst en onzekerheid bij een hond weg te nemen om een veilige situatie te creëren. Lukt dat niet? Dan moet je overwegen om de hond uit huis te plaatsen."
