Kabinet maakt einde aan zelfstandigheid ProRail
Spoorbeheerder ProRail komt onder directe controle van het ministerie van Infrastructuur en Milieu (I en M). Het kabinet heeft besloten ProRail, officieel sinds 2004 een zelfstandige BV met I en M als enig aandeelhouder, om te vormen tot een zelfstandig bestuursorgaan.
Daarmee maakt het kabinet na 21 jaar een einde aan de 'opdeling op het spoor' na de invoering van de marktwerking. Onder Paars-2 van premier Wim Kok werd bepaald dat de NS voortaan verantwoordelijk werd voor het personenvervoer en ProRail voor de infrastructuur, beide met een grote mate van zelfstandigheid maar met de staat als aandeelhouder.
ProRail wordt nu een min of meer ambtelijke dienst, waarbij de Raad van Commissarissen (nu onder leiding van oud-minister Hans Alders) het veld moet ruimen en het ministerie van I en M meer greep krijgt op de bedrijfsvoering. Het kabinet Rutte-2 heeft als een van de speerpunten van beleid staatsdeelnemingen die 'op afstand' zijn geplaatst weer meer aan de leiband te leggen. Ook om de parlementaire controle op het functioneren van die 'bedrijven' te versterken.
Een ingreep vindt het ministerie van I en M nodig omdat er naar het oordeel van verantwoordelijk staatssecretaris Sharon Dijksma (PvdA, Spoor) nog te vaak iets mis gaat op het spoor. Al erkent het kabinet dat er sinds anderhalf jaar, onder leiding van de nieuwe directeur Pier Eringa, veel is verbeterd als het gaat om computer- en wisselstoringen.
ProRail zegt niet op de hoogte te zijn van het feit dat het kabinet, op voorspraak van Dijksma, het principebesluit heeft genomen dat het bedrijf een zelfstandig bestuursorgaan wordt. Vergelijkbaar met bijvoorbeeld Staatsbosbeheer, de Sociale Verzekeringsbank of het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers.
Onder vuur
'Wij zijn nog in gesprek met het ministerie', zegt de woordvoerder. 'Allerlei onderzoeken naar de gevolgen van een ingreep van het kabinet lopen nog.' Vorige week heeft ProRail een rapportage van accountantsbureau Stibbe aan het ministerie overlegd. Daarin staat dat de 'ordening' die Dijksma voorstaat een langdurige, kostbare operatie wordt. Met verregaande gevolgen voor de arbeidsvoorwaarden van de vierduizend personeelsleden van ProRail.
De ondernemingsraad van ProRail verwijt de staatssecretaris 'onbehoorlijk' bestuur. 'Beloften worden verbroken, onderzoeken worden niet afgewacht, de belangen van reizigers en verladers genegeerd.'
Met dat laatste doelt de ondernemingsraad op het standpunt van de spoorsector (NS, andere vervoerders, goederenvervoerders, reizigersorganisaties en de havens van Rotterdam en Amsterdam) die nog vorige week in een 'brandbrief' aan het ministerie lieten weten geen heil te zien in een ingreep door het kabinet. Volgens al die 'stakeholders' van ProRail is de spoorbeheerder de laatste tijd juist op de goede weg.
Gevreesd wordt dat een opheffing van de zelfstandige BV die ProRail nu is grote financiële gevolgen heeft die vervoersbedrijven in de problemen gaan brengen. En uiteindelijk ook treinreizigers gaan treffen. Zo kan ProRail straks als zbo niet meer 21 procent BTW verrekenen met spoorvervoerders waardoor die zich mogelijk gedwongen zien de prijs voor vervoer over spoor te verhogen.http://www.volkskrant.nl/economie/hoe-krijgt-het-kabinet-meer-grip-op-prorail~a4292063/
Meer over ProRail
Lees hier het interview met Pier Eringa, de directeur van ProRail die eind augustus door de Volkskrant werd geïnterviewd.
Lees hier het opiniestuk van Wim Derksen: 'ProRail moet het kleine broertje van Rijkswaterstaat worden'. De hoogleraar bestuurskunde reageerde op het interview met Pier Eringa.
