De Telegraaf en het AD citeerden donderdag een toespraak die Verdonk in besloten kring heeft gehouden. Daarin zou zij kritiek hebben geuit op de koers van de VVD.
De VVD-fractie heeft geen vertrouwen meer in Kamerlid Rita Verdonk als collega, zei VVD-leider Mark Rutte donderdagmiddag. De fractie heeft er evenmin vertrouwen in dat het "nog goed komt".
Verdonk is gevraagd haar Kamerzetel in te leveren. Doet ze dat niet, dan zal Rutte haar uit de fractie zetten. Hij zegt daarvoor het mandaat van de fractie te hebben gekregen.
Teeven
Fred Teeven en Charlie Aptroot denken na over hun positie binnen de fractie na het gedwongen vertrek van collega Rita Verdonk. "Ik beraad me momenteel", zei Teeven donderdagavond. Hij wilde er verder niets over kwijt.
De twee fractieleden hebben net als collega Hans van Baalen moeite met de manier waarop Verdonk is weggestuurd. Van Baalen legt zich daar in elk geval bij neer. "Ik ben VVD'er en dat blijf ik", zei hij.
Schade
"Verdonk heeft door uitspraken in de media de partij te vaak schade berokkend", aldus Rutte. Volgens hem is het een besluit van de fractie. Rutte ging de vraag uit de weg of daarover unanimiteit bestond.
Volgens Verdonk zou zij verkeerd zijn geciteerd. "Zij heeft het wel degelijk zo gezegd." Maar het is volgens Rutte een optelsom van gebeurtenissen. "Zij heeft te vaak grote fouten gemaakt."
Verdonk was in november goed voor ruim 600 duizend voorkeursstemmen. Maar een politicus heeft de persoonlijke verantwoordelijkheid om professioneel te opereren, stelde hij. Rutte sprak over "buitengewoon onhandige uitspraken" die volgens hem niet getuigen van de professionaliteit die een politicus moet hebben.
Verbijsterd
"De komende 24 uur moet ik een hele zware beslissing nemen, daar neem ik goed de tijd voor", zei Verdonk na afloop van de crisisfractievergadering. "Ik had dit helemaal niet verwacht. Ik ben Rutte helemaal niet afgevallen. Ik ben verbijsterd."
Verdonk wees erop dat de meerderheid van de fractie een besluit heeft genomen op basis van "allemaal dingen die uit het verband zijn gerukt". Volgens haar is haar toespraak eerder deze week verkeerd weergegeven en richtte zij zich daar vooral op het in haar ogen slechte kabinetsbeleid.
Wilders
Ze benadrukte dat ze zeker niet overstapt naar de Partij voor de Vrijheid, de fractie van Geert Wilders. Vrijdag maakt ze haar toekomstplannen bekend. "Het gaat over mijn toekomst, maar ook om ongeveer 620 duizend voorkeursstemmen."
Wilders zelf wil wel graag een gesprek met Verdonk. Hij vindt het jammer dat Verdonk voor de laatste Kamerverkiezingen niet samen met hem een partij heeft opgericht. "We hadden samen een partij kunnen oprichten die de VVD vermorzelt."
'Moedig besluit'
Volgens fractieleider Jules Maaten van de VVD in het Europees Parlement heeft Rutte "een moedig besluit genomen". "Een teken van leiderschap. We moeten nu gewoon Rutte steunen".
Maaten heeft de indruk dat Rita Verdonk zich nooit echt heeft gerealiseerd dat ze de verkiezing van partijleider niet heeft gewonnen. "En er kan maar één kapitein op het schip zijn."
Maaten vermoedt dat een eventuele Lijst Verdonk in de Tweede Kamer om de kiezersgunst concurreert met de PVV van Geert Wilders en niet met de VVD.
Wiegel
Voormalig VVD-leider Hans Wiegel is daarentegen ontdaan door het besluit van Rutte, liet hij donderdag laten weten.
Wiegel zegt de minderheid in de fractie die niet achter dit besluit staat te steunen. Omdat Verdonk zich nog beraadt over haar positie beperkt Wiegel zich voorlopig tot dit korte commentaar.