'Niet iedere pedoseksueel is pedofiel'

De verhitte discussies over pedofilie worden gekarakteriseerd door een gebrek aan nuance. De algemene opinie lijkt te zijn dat elke pedofiel een kindermisbruiker is die meteen aan de schandpaal genageld moet worden.

Graag wil ik twee zaken nuanceren. Ten eerste is iemand met een seksuele voorkeur voor kinderen niet per se een crimineel. Daarbij is het van belang of de betrokkene hulp krijgt.  Ten tweede moet worden voorkomen dat er ten aanzien van de normale seksuele ontwikkeling van kinderen en jongeren een onwenselijke en onnodig beperkende houding ontstaat.

In de discussies rondom pedofilie worden de begrippen pedofilie en pedoseksualiteit vaak door elkaar gebruikt. Een pedofiel is iemand die seksuele verlangens koestert voor prepuberale kinderen, dus kinderen van 13 jaar of jonger. Hij (of zij) heeft echter niet per se seks met kinderen. Iemand die dat wel heeft, is pedoseksueel. Een pedoseksueel is niet per definitie een pedofiel; iemand kan ook seks hebben met kinderen om andere redenen, bijvoorbeeld omdat er geen volwassene voorhanden is. Er kan dan sprake zijn van een gewetenloze geweldpleger (een berucht voorbeeld is Marc Dutroux, die volgens deskundigen geen pedofiel was), maar dat hoeft niet per se. Niet elke pedoseksueel is een verkrachter.

Een seksuele voorkeur voor kinderen is geen keuze, seksueel contact met kinderen wel. Als een vereniging als Martijn zonder meer verboden wordt, wordt voorbijgegaan aan het feit dat er altijd pedofielen zullen zijn. Het is veel zinvoller om te voorkomen dat er ongewenste seksuele contacten plaatsvinden tussen volwassenen en kinderen, in plaats van te doen of pedofilie niet bestaat.

Stigma's
Er mag geen misverstand over bestaan dat seksuele contacten tussen volwassenen en kinderen onder de 13 niet acceptabel zijn. De basis van plezierige seks is gelijkwaardigheid en vrijwilligheid. Seksueel contact tussen een volwassene en een kind is per definitie niet gelijkwaardig. Zelfs als het contact vrijwillig zou zijn, kan een kind de consequenties niet overzien, en kan het er op korte of lange termijn schade van ondervinden. Dit betekent wel dat pedofielen hun seksualiteit niet kunnen beleven zoals anderen, met alle frustraties van dien. Daar komt bij dat pedofielen in toenemende mate worden gestigmatiseerd.

Veel pedofielen hebben hulp nodig. Hulp zou kunnen betekenen dat het verlangen openlijk besproken kan worden en niet wordt onderdrukt, waardoor het minder de kans krijgt een diepgewortelde frustratie te worden. En hulp kan betekenen dat het verlangen zodanig gekanaliseerd wordt dat niemand er schade van ondervindt.
Seksuologen vangen wel signalen op dat er behoefte is aan hulp, maar hoe groot die behoefte is en in hoeverre die ook gevonden wordt, is niet bekend. Net zo min als bekend is hoeveel mensen er zijn die een seksuele voorkeur voor kinderen hebben. In beeld zijn alleen degenen die over de schreef zijn gegaan en gestraft zijn of in behandeling.

Hysterie
Rutgers WPF voert elke drie jaar een groot onderzoek uit naar de seksuele gezondheid en het seksuele gedrag in Nederland. Dit jaar worden daarin ook vragen gesteld naar seksuele voorkeur voor kinderen, en in hoeverre die voorkeur is omgezet in gedrag. Begin volgend jaar zullen deze cijfers bekend zijn. Die zijn een eerste aanzet tot meer kennis, maar er zal nog veel meer onderzoek moeten worden uitgevoerd om inzicht te krijgen in beleving, gedrag en hulpbehoefte.

We moeten voorkomen dat de angst voor schade bij kinderen leidt tot een algehele hysterie ten aanzien van lichamelijk contact in het algemeen, of ten aanzien van seksuele experimenteerdrift tussen kinderen onderling. Kinderen hebben lichamelijke intimiteit nodig als ze na een val een gat in hun knie hebben -  van hun ouders, hun vriendjes, en van de juf of meester. We moeten geen samenleving willen waar kinderen niet meer bij volwassenen op schoot mogen zitten als ze daar behoefte aan hebben.

Daar komt bij dat de seksuele ontwikkeling al op heel jonge leeftijd begint. Seksuele spelletjes ('doktertje spelen') tussen kinderen onderling zijn volstrekt normaal. Kinderen zijn niet gebaat bij afkeuring of bangmakerij als het gaat om hun seksuele ontwikkeling. Praten over seksualiteit en seksuele voorlichting zijn van groot belang, niet alleen om kinderen de informatie te geven waar ze behoefte aan hebben, maar ook om ze weerbaar te maken tegen de seksuele intenties van anderen waar ze niet van gediend zijn.

^{Willy van Berlo is programmacoördinator van Rutgers WPF, kenniscentrum op het gebied van seksuele gezondheid.}