Sri Lanka zet weerman in tegen knokkelkoorts

Al meer dan vijf jaar binden artsen en inwoners van Sri Lanka, vooral die uit de westelijke provincie, de strijd aan tegen de aanhoudende, soms dodelijke knokkelkoortsplaag. Infecties volgen vaak meteen na de regens die de zuidwestelijke kust van de eilandnatie teisteren van juni tot oktober.

Deze tropische ziekte wordt uitgelokt door de prik van de Aedes aegypti, een muggensoort die zich voortplant in waterreservoirs in tropische en subtropische gebieden.

Alarmpeil bereikt

Een denguepatiënt vertoont hoge koorts, hevige hoofdpijn, een verlies van eetlust, huiduitslag op borst en benen, misselijkheid en braken. Een klein percentage van de besmette mensen krijgt uiteindelijk hemorragische koorts (‘dengue hemorrhagic fever’ of DHF), die dodelijk kan zijn. Vooral kinderen zijn vatbaar voor DHF.

Midden 2009, kort na het regenseizoen, was het aantal infecties alarmerend hoog in Sri Lanka. Eind 2009 waren 35.095 mensen besmet met het virus; 346 van hen overleden.

De laatste uitbraak van knokkelkoorts stamde uit 1989, toen 200 mensen besmet raakten en het virus 13 slachtoffers maakte. Sinds 2009 bleef het aantal infecties aanhoudend hoog. Nooit zakte het aantal geïnfecteerden onder 28.000 met een absolute piek van 44.461 in 2012.

Broedplaatsen uitroeien

“We hebben een strikter preventieprogramma nodig”, zegt Nimalka Pannilahetti van de Nationale Dengue-eenheid.

Sri Lanka deed nochtans al inspanningen om preventief de ontwikkeling van de muggen tegen te gaan, onder meer door mogelijke muggenbroedplaatsen op te sporen en uit te roeien.

Het resultaat is echter dat het aantal infecties status quo is gebleven ten opzichte van vijf jaar geleden. In de gebieden waar een lichte daling vastgesteld kon worden, blijft het aantal geïnfecteerden alarmerend hoog.

De situatie is het meest zorgwekkend in de westelijke provincie, waar een kwart van de 20 miljoen Sri Lankanen woont en 60 procent van alle gerapporteerde infecties plaatsvond.

Veranderende weerpatronen

Het laatste wapen dat de autoriteiten nu in de strijd gooien is het nationale Meteorologische Bureau. Er zou immers een duidelijk verband bestaan tussen de veranderende weerpatronen en de verspreiding van knokkelkoorts.

Onderzoek van Faseeha Noordeen van de Universiteit van Peradeniya toonde eerder de relatie aan tussen de verhoogde aanwezigheid van broedplaatsen van muggen na hevige regenval.

“Als we betere weersvoorspellingen hebben, kunnen we de verdeling van de ziekte over het land beter in kaart brengen”.

Pannilahetti beaamt dat die informatie onbetaalbaar zou zijn voor mensen zoals zij die belast zijn met de jacht op een mug die zich voortdurend verplaatst, en de uitroeiing van een ziekte die voortdurend verandert.

“Op dit moment volgen we de regen”, zegt ze. “Preventieve programma’s zouden veel efficiënter zijn”.

Rijk en arm

Begin juni kregen delen van West-Sri Lanka vier tot zes keer meer regen te verwerken dan normaal. Volgens Pannilahetti zouden gedetailleerde weersvoorspellingen ervoor kunnen zorgen dat gezondheidsambtenaren zich vooraf beter hadden kunnen voorbereiden.

Ze voegt er ook aan toe dat de last van de ziekte ongelijk verdeeld is tussen arm en rijk. Het uitbreken van knokkelkoorts houdt namelijk verband met hygiëne in de nabije omgeving van woonplaatsen, de aanwezigheid van stilstaand water in tanks en de nabijheid van afvalbergen.

“We zien dat er meer broedplaatsen zijn in gebieden waar armoede heerst omdat ze bewoond worden door mensen die minder aandacht besteden aan veiligheid of een gezonde leefomgeving”, zegt Pannilahetti.

Medische behandeling is ook duur en vaak onbereikbaar voor de armen die geen toegang hebben tot kwalitatieve zorg.

Nochtans is knokkelkoorts behandelbaar als ze vroegtijdig wordt ontdekt. Maar alles begint met een bloedtest en die kost 2000 roepies (11 euro) in een private kliniek, een som die veel Sri Lankanen zich niet kunnen veroorloven.

Ook dit feit maakt meer solide preventieprogramma’s absoluut noodzakelijk, stellen experts.